19 lutego obchodzimy święto polskiej nauki. Sporo będzie się działo też w sieci!

19 lutego, w dzień urodzin jednego z najwybitniejszych polskich naukowców – Mikołaja Kopernika, obchodzimy święto państwowe Dzień Nauki Polskiej. Święto to jest poświęcone  upamiętnieniu dokonań polskich naukowców i ich dążeń do poznania prawdy.

Społeczeństwo ma okazję świętować osiągnięcia rodzimych naukowców, zaś środowisko akademickie i naukowe podzielić się wynikami swoich prac i wzmocnić zainteresowanie nauką.

Święto świata nauki i szkolnictwa wyższego

Dzień Nauki Polskiej to wyjątkowe święto przypadające w dniu urodzin Mikołaja Kopernika. Celem nie jest tylko przypominanie sobie wybitnych zasług i niezwykłych osiągnięć polskich uczonych. Dzień ten ma stanowić również inspirację do pójścia w ślady polskich badaczy i wzmocnienia zainteresowania nauką.

Ustawę o ustanowieniu Dnia Nauki Polskiej z 9 stycznia 2020 r. prezydent Andrzej Duda podpisał 3 lutego 2020 roku. Jak podano w uzasadnieniu ustawy, ustanowienie Dnia Nauki Polskiej to „wyraz najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa”.

Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego Polski. Podkreślili również, że odkrycia polskich badaczy nieraz wywierały duży wpływ na bieg dziejów całej ludzkości.

„Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju” – czytamy dalej w uzasadnieniu ustawy.

Dzień Nauki Polskiej ma także stwarzać warunki do inspirowania kolejnych pokoleń uczonych – do czerpania z dokonań nie tylko Mikołaja Kopernika, ale również innych kojarzonych z Polską sław nauki: Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marii Skłodowskiej-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha.

Współcześni polscy naukowcy i ich całe zespoły również są zaangażowani w prowadzenie istotnych badań o doniosłym znaczeniu dla całej Ludzkości, osiągając przy tym znaczne sukcesy. Dlatego też z okazji Dnia Nauki Polskiej uroczyście ogłaszane są nazwiska laureatów nagród Ministra Edukacji i Nauki dla najwybitniejszych w swoich dziedzinach nauczycieli akademickich i naukowców. Nagrody przyznawane są w 5 kategoriach: za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej lub organizacyjnej oraz za całokształt dorobku.

W ubiegłym roku Minister edukacji i nauki, Przemysław Czarnek, przyznał 74 nagrody, w tym 57 indywidualnych i 17 zespołowych. Lista nagrodzonych znajduje się na stronie internetowej  Ministerstwa edukacji i nauki.

Popularyzacja i inspiracja

Z okazji Dnia Nauki Polskiej w całym kraju organizowane są okolicznościowe wydarzenia i inicjatywy nawiązujące w najróżniejszy sposób do obszaru działalności naukowej. Z okazji święta polskich naukowców inicjatywa łącząca społeczeństwo z nauką Stowarzyszenie Społeczeństwo i Nauka SPIN zainaugurowało projekt „SPINaj naukę”, którego zadaniem ma być promocja osiągnięć naukowych i zacieśnianie współpracy pomiędzy instytucjami działającymi w obszarze popularyzacji nauk.

Więcej informacji na temat wydarzeń organizowanych przez członków Stowarzyszenia SPIN z okazji tegorocznego Dnia Nauki Polskiej znajdziemy tutaj.

Teleskopem przez Galaktykę. 30 lat badań OGLE

Obchody tegorocznego święta nauki rozpoczyna już dziś (18 lutego 2022 r.) pierwsze wydarzenie w ramach projektu „SPINaj naukę”. Centrum Nauki Kopernik w Warszawie zorganizowało spotkanie z profesorem Andrzejem Udalskim, który opowie o astronomicznym projekcie OGLE. OGLE to największy projekt obserwacyjny w historii polskiej astronomii, który trwa już 30 lat. Prowadzą go naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem prof. Udalskiego, korzystając z polskiego teleskopu w Obserwatorium Las Campanas w Chile.

Początek wykładu i późniejszej dyskusji „Teleskopem przez Galaktykę. 30 lat badań OGLE” zaplanowano na godzinę 19:00. Organizatorzy zapraszają wszystkich – od starszych uczniów po emerytów – chętnych poznawania tajemnic Wszechświata. Wykład ma formę on-line i będzie dostępny na Youtube i Facebooku Centrum Nauki Kopernik.

Kuchenne laboratorium

Fundacja Wspierania Edukacji przy Stowarzyszeniu Dolina Lotnicza zaprasza do wspólnego uczczenia święta polskiej nauki podczas warsztatów online pn. „Kuchenne Laboratorium” w sobotę 19 lutego br. od godziny 12:00.

Podczas spotkania uczestnicy wspólnie wraz z prowadzącym wykonają szereg doświadczeń związanych z żywnością. Będą wykrywać składniki spożywcze, szukać tłuszczu w suchych produktach i dowiedzą się, dlaczego właściwie tłuszcz nie lubi wody? Odpowiedzą sobie również na pytanie, czym są cukry i czy są one obecne tylko w słodkich produktach.

Szczegóły wydarzenia i lista rzeczy, które należy przygotować na spotkanie, znajdują się tutaj albo również w wydarzeniu na Facebooku tutaj.

Organizatorzy zapraszają na warsztat online wszystkie chętne dzieci (i te małe i trochę większe) do spędzenia kreatywnego południa.

W przyszłym roku przypada 550. rocznica urodzin Mikołaja Kopernika

Dzień Nauki Polskiej to święto uchwalone jako wyraz uznania dla dokonań polskich naukowców. Obchodzimy go od 2020 roku zawsze 19 lutego. Termin ten wybrano nieprzypadkowo. Uświetnia w ten sposób urodziny wielkiego narodowego astronoma, Mikołaja Kopernika (19 lutego 1473 – 21 maja 1543).

Dwuwiersz o Mikołaju Koperniku

„Wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię
Polskie go wydało plemię.”

zna każdy Polak.

Tak było aż do 20 lipca 2021 roku, kiedy to Karol Gnat żegnając się z widzami „Panoramy”, powiedział na zakończenie:

„A kiedy Słońce ponownie okrąży Ziemię i zatrzyma się niemal w tym samym punkcie, w telewizyjnej Dwójce usłyszą państwo znowu dźwięk Panoramy.”

W czasie kiedy środowiska akademickie i naukowe przygotowują się do obchodów 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, na ogólnopaństwowym kanale telewizyjnym TVP2 prowadzący dosłownie obala teorię Mikołaja Kopernika. Czy to tylko zwykła wpadka? Czy jest to wynik niewystarczającej edukacji? Kopernik na pewno przewraca się w grobie!

Incydent ten udowadnia nam, jak potrzebna jest popularyzacja osiągnięć nauki i jak potrzebni są dobrzy popularyzatorzy nauki. Jestem przekonany, że podobna wpadka stanowi tylko wyjątek i w przyszłym roku będziemy godnie świętować 550. rocznicę urodzin Kopernika.