Pogotowie językowe. Ekonomka vs. księgowa

Ponieważ przełom roku to czas wszelkich rozliczeń i nasze kontakty z księgowymi są w tym okresie wzmożone, postanowiłam zająć się znanym nam wszystkim zapożyczeniem. Na Zaolziu często używamy słów ‘ekonom’ i ‘ekonomka’ w znaczeniu księgowy i księgowa. Są to zapożyczenia z języka czeskiego lub archaizmy, które zachowały się w języku Polaków z Zaolzia z dawnych czasów.

Niemniej ‘ekonom’, choć we współczesnej polszczyźnie wiąże się z finansami, oznacza coś zupełnie innego niż w języku czeskim. Słowo ‘ekonomka’ nie występuje w słowniku języka polskiego.

‘Ekonom’ to dawny tytuł zarządcy zajmującego się gospodarowaniem mieniem powierzonym przez właściciela. Był to więc urzędnik królewski lub zarządca folwarku pańszczyźnianego. Dziś słowo to używane jest na określenie osoby zarządzającej majątkiem episkopatu, diecezji lub zakonu. ‘Ekonom’ jest więc określeniem na funkcję, która dzisiaj nie istnieje (zarządca królewski lub zarządca folwarku) lub przez większość użytkowników języka polskiego w ogóle nie jest znana (zarządca w Kościele katolickim).

Jest jeszcze jedno współczesne znaczenie słowa ‘ekonom’, wywodzące się z żargonu uczniowskiego. Uczniowie mówią, że chodzą właśnie do ‘ekonoma’, czyli do liceum lub technikum ekonomicznego. Trzeba jednak pamiętać, że jest to znaczenie potoczne.

Gdy Polak słyszy ‘ekonom’, przenosi się wyobraźnią w świat wykreowany przez Bolesława Prusa w „Lalce” lub Elizę Orzeszkową w „Nad Niemnem”. Jeżeli nie chcemy, aby naszemu rozmówcy stanęli przed oczyma Wokulski, Łęcka i Bohatyrowiczowie, na osobę zajmującą się finansami w instytucji, firmie czy przedsiębiorstwie używajmy słów: ‘księgowa’ i ‘księgowy’.

Istnieją również w języku polskim pokrewne słowa: ‘ekonomista’ i ‘ekonomistka’, które kojarzą się przede wszystkim osobami badającymi naukowo procesy zachodzące w gospodarce. Wielki słownik języka polskiego PAN podaje również, że ‘ekonomista’ to osoba odpowiedzialna w firmie za sprawy finansowe. W praktyce jednak w przypadku osób zajmujących się sprawami finansowymi w firmie używa się określeń ‘księgowy’ i ‘księgowa’.

Zainteresowani tematem mogą przeczytać, czym różni się księgowy od ekonomisty, w tym artykule.