Rosjanie kręcili film akcji na orbicie

17 października br. pierwsza w historii ekipa filmowa powróciła z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS na Ziemię. Filmowcy (rosyjska aktorka i reżyser) spędzili na ISS blisko 12 dni. Podczas pobytu na stacji kręcili fragmenty filmu „Wyzwanie” – w sumie nakręcono około 40 minut filmu.

Kolejna rosyjska misja załogowa do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS wystartowała 5 października 2021 r. z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie. Rakieta Sojuz wyniosła na orbitę okołoziemską statek Sojuz MS-19 z trzyosobową załogą. Po udanym locie na orbitę przeprowadzono potrzebne manewry orbitalne z celem zbliżyć statek Sojuz MS-19 do stacji ISS. W nieco ponad 3 godziny od startu astronauci mogli zadokować do stacji.

Załoga statku Sojuz MS-19

Załogę statku Sojuz MS-19 tworzył profesjonalny kosmonauta Anton Szkaplerow, który poleciał na typową 6-miesięczną ekspedycję oraz dwuosobowa ekipa filmowa: reżyser i producent Klim Szypienko oraz aktorka Julia Peresild, którzy na stacji pracowali nad kręceniem scen do filmu fabularnego „ Вызов” (Wyzwanie).

Z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej filmowcy wrócili na Ziemię 17 października 2021 r. w statku Sojuz MS-18. Statek Sojuz MS-19 pozostał na ISS. Załogę statku powrotnego tworzył profesjonalny kosmonauta Oleg Nowicki, który zakończył długotrwałą misję kosmiczną oraz Klim Szipenko i Julija Pereslid, którzy powrócili po 12-dniowej misji na stacji ISS. Dla Olega Nowickiego była to już 3. misja kosmiczna, dla ekipy filmowej był to pierwszy lot na orbitę.

Rosyjska Agencja Kosmiczna Roskomos z powrotu na Ziemię statku Sojuz MS-18 przygotowała krótki filmik:

Realizacja filmu fabularnego na orbicie

Pierwsze wieści o rosyjskim projekcie nakręcenia ujęć pierwszego filmu fabularnego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) wyszły na jaw mniej więcej we wrześniu ubiegłego roku, niedługo po tym, jak hollywoodzki gwiazdor, Tom Cruise, oraz reżyser Doug Liman (znany z realizacji filmu science fiction „Na skraju jutra”) ujawnili światu swój pomysł pojawienia się z ekipą filmową na pokładzie ISS, we współpracy z NASA i SpaceX.

Tom Cruise chce stworzyć pierwszą prawdziwie kosmiczną superprodukcję filmową – taką, której akcja nie tylko potoczy się w przestrzeni pozaziemskiej, ale będzie tam faktycznie nagrywana (a przynajmniej jej pewna część). Szczegóły amerykańskiego przedsięwzięcia pozostały otoczone od tamtego czasu tajemnicą. Wiadomo jedynie, że ma być to coś z gatunku kina akcji, przy czym „nie będzie” to kolejna odsłona serii „Mission: Impossible”.

Od tamtej chwili minęło sporo czasu, który został wykorzystany przez Rosjan. Rosyjskie państwowe przedsiębiorstwo przemysłu kosmicznego Roskosmos rozpoczęło natychmiast intensywne przygotowania do nakręcenia ujęć pierwszego filmu fabularnego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, zanim amerykańska strona rywalizacji zrobi to wcześniej. Przeprowadzono szeroką kampanię promocyjną pomysłu na film. W maju br. podano, że główną rolę ma zagrać 36-letnia aktorka Julia Peresild, a reżyserem będzie Klim Szypienko, znany z takich produkcji jak np. „Salut 7”, czy „Tekst”.

Wysłanie w kosmos filmowców i praca nad filmem fabularnym to część szerszego rosyjskiego projektu, w ramach którego powstanie także szereg materiałów dokumentalnych poświęconych kosmonautyce. Przed udaniem się w przestrzeń kosmiczną aktorzy i reżyserzy – oprócz Peresild i Szypienki, także ich zmiennicy – przez cztery miesiące odbywali trening. O przebiegu szkolenia szeroko informowały rosyjskie media.

Fabuła filmu „Wyzwanie”

Scenariusz filmu obejmuje dramatyczną historię kosmonauty, który został trafiony odłamkiem kosmicznego śmiecia podczas spaceru kosmicznego i chociaż nie ginie na miejscu, będzie wymagał skomplikowanej operacji w stanie nieważkości, aby móc wrócić bezpiecznie na Ziemię. Tutaj pojawia się osoba głównej bohaterki – lekarki o imieniu Żenia. Otrzymuje ona specjalne zadanie wylotu na ISS, aby wykonać konieczny zabieg operacyjny, mając mocno ograniczony czas na przygotowanie się do podróży.

Klim Szypienko musiał na stacji ISS połączyć wiele ról, takich jak reżysera, operatora kamery i makijażysty. Rolę chirurga zagrała wspomniana już aktorka Julia Peresild, która została wybrana spośród blisko 3 000 kandydatek. W pierwszym takim kręconym na orbicie filmie wystąpili też gościnnie pozostali rosyjscy kosmonauci obecni na ISS. Ranionego kosmonautę wymagającego operacji zagrał Oleg Nowicki.

W produkcję filmu zaangażowane są studio Yellow, Black and White, agencja kosmiczna Roskosmos i Program Pierwszy telewizji państwowej.

Kontrowersje w rosyjskim środowisku naukowym i administracyjnym

Pomysł filmowania na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS i ostatecznie misja Sojuz MS-19 spowodowała spore kontrowersje. Krytycy pomysłu podkreślają, że obecność aktorki i reżysera jest zbędną a kosztowną fanaberią, szczególnie w zestawieniu z piętrzącymi się ostatnio kłopotami rosyjskiego programu kosmicznego.

Protestowali również prominentni pracownicy rosyjskiego przemysłu kosmicznego. Zarzuty, jakie stawiano, to fakt, że z powodu filmu przesunięto loty profesjonalnych kosmonautów, a „kosmonauci-turyści” przeszli zbyt krótkie szkolenie (poniżej pięciu miesięcy) na taką misję. Misja „filmowa” to też pierwsza nowa misja załogowa po przyłączeniu do rosyjskiej części stacji ISS nowego modułu laboratoryjnego Nauka w lipcu br., który nie jest jeszcze w pełni zintegrowany ze stacją. Taki lot teraz pokazuje, że aktywowanie możliwości naukowych modułu nie jest dla Rosji priorytetem.

Z prostą a może i naiwną fabułą film raczej nie osiągnie światowego poziomu. No i biorąc pod uwagę fakt, że operacje zdalne nie są już niczym wyjątkowym, film „Wyzwanie” będzie prawdopodobnie niskich lotów.

W związku z tym wspomnieć należy, że w NASA od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku trenowana jest setka lekarzy, którzy są regularnie ćwiczeni, żeby byli w stanie zoperować człowieka na odległość. Jednym z tych, który posiada wszystkie potrzebne egzaminy i uprawnienia do zdalnego operowania astronauty w kosmosie z Ziemi, jest pochodzący z Gródku, mieszkający obecnie w Mostach koło Jabłonkowa i pracujący w Zawierciu Stanisław Czudek.

Nowa rywalizacja w kosmosie?

Film Toma Cruise’a miał być pierwszym dziełem fabularnym nakręconym w przestrzeni pozaziemskiej. Po opublikowaniu planów Roskosmosu na swój własny film media rozpoczęły pisać o nowej rywalizacji w kosmosie: „Rosja chce wyprzedzić Toma Cruise’a i Elona Muska w kosmosie”. I tak się stało.

Wyprawa rosyjskich filmowców na ISS rozpoczęła się zaledwie dzień po 64. rocznicy wystrzelenia  radzieckiego Sputnika 1 (start 4 października 1957), pierwszego w dziejach sztucznego satelity umieszczonego na orbicie okołoziemskiej przez człowieka. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow powiedział, że misja filmowców jest swego rodzaju sposobem na uczczenie osiągnięć Rosji w kosmosie. „Byliśmy pionierami w przestrzeni kosmicznej i utrzymujemy tę silną pozycję. Takie misje, które reklamują nasze osiągnięcia i generalnie odkrywanie kosmosu, są wspaniałe dla kraju” – powiedział.

W tym kontekście można z całą pewnością stwierdzić, że stronie rosyjskiej szło tylko o pierwszeństwo i propagandę.

Roman Strzondała