Księżyc w pobliżu olbrzymich planet

W najbliższych dniach Księżyc spotka się z dwiema największymi planetami Układu Słonecznego. Na swej comiesięcznej wędrówce po niebie najpierw w piątek (20 sierpnia) minie Saturna i dobę później w sobotę (21 sierpnia br.) Jowisza. W niedzielę (22 sierpnia) Srebrny Glob osiągnie pełnię.

Długość dnia i nocy

Długość dnia i nocy zależna jest od wysokości Słońca nad horyzontem w południe. Nasza najbliższa gwiazda aktualnie podąża ku równikowi niebieskiemu, przez co jego wysokość w czasie górowania systematycznie maleje, a w związku z tym dni stają się nieznacznie, ale nieubłaganie coraz krótsze i to aż do przesilenia zimowego 21 grudnia br.

W sierpniu skracanie dnia i wydłużanie nocy staje się coraz wyraźniejsze. 1 sierpnia Słońce weszło o godzinie 5:16 i zaszło o godzinie 20:27, dzień trwał 15 godzin i 11 minut. Był już krótszy od najdłuższego dnia w roku o 70 minut. Natomiast 31 sierpnia Słońce wschodzi o godzinie 5:59, a zachodzi o 19:31, czyli będzie nam świeciło przez 13 godzin i 31 minuty. W ciągu sierpnia więc ubędzie nam dnia aż o 100 minut!

Opozycja Saturna i Jowisza

Saturn jest już dwa tygodnie po opozycji, natomiast Jowisz osiągnął opozycję wczoraj (w czwartek 19 sierpnia br.). Oznacza to, że Ziemia przez moment znalazła się pomiędzy gazowym olbrzymem a naszą dzienną gwiazdą. Jednocześnie Jowisz był wówczas dokładnie naprzeciwko Słońca na ziemskim niebie – stąd też termin opozycja planety.

Opozycja planety oznacza najlepsze warunki do jej obserwacji (najlepszą widoczność na niebie). Planety w opozycji znajdują się po odsłonecznej stronie Ziemi, czyli zbliżają się do naszego Globu najbardziej w danym roku. Widoczne są wtedy przez całą (pogodną) noc, wschodzą zaraz po zachodzie Słońca, górują około północy i zachodzą o świcie. Jasność planety około opozycji jest zawsze maksymalna.

Dlatego do najjaśniejszych obiektów na tegorocznym sierpniowym nocnym niebie należą Jowisz i Saturn (oczywiście nie licząc Księżyca). Około opozycji (10 – 15 dni przed i po) obu planet nastają najkorzystniejsze warunki obserwacyjne w całym 2021 roku.

Warto przypomnieć, że Jowisz i Saturn wyraźnie nie wyglądają jak punktowe źródła światła tak jak dużo bardziej odległe gwiazdy. Raczej bez trudu – zwłaszcza teraz – można zobaczyć ich spokojną, niemigoczącą tarczę.

Koniunkcja Księżyca z Saturnem i z Jowiszem

Dziś (piątek 20 sierpnia) Księżyc spotka się z Saturnem, co nam ułatwi jego odnalezienie na nocnym niebie. Saturn znalazł się w opozycji 2 sierpnia br. a więc jeszcze ciągle mamy dobre warunki jego widoczności na niebie. Księżyc w fazie 96% znajdować się będzie pod Saturnem. W lewo (na wschód) od Księżyca z Saturnem widoczny jest o wiele jaśniejszy Jowisz. Wieczorem Księżyc i planety odnajdziemy nad południowo-wschodnim horyzontem. Wzajemne położenie obu planet i Księżyca ilustruje dołączona mapka nieba.

Dobę później, w sobotę 21 sierpnia nastanie zbliżenie Księżyca (będącego dobę przed pełnią) i Jowisza (akurat dwie doby po opozycji). Podobnie jak w przypadku koniunkcji z Saturnem, zjawisko możemy obserwować przez całą noc. Wzajemne położenie Księżyca, Jowisza i Saturna około godziny 22:00 pokazuje nam dołączona mapka nieba.

Obserwacje olbrzymich planet będą nieco zakłócane przez silny blask Księżyca dążącego do pełni (pełnia przypada dokładnie w niedzielę 22 sierpnia o 14:02 naszego czasu). Warto jednak w ich kierunku skierować wzrok.

Już w zwykłych lornetkach Jowisz będzie miał kształt małej tarczki z towarzystwem czterech najjaśniejszych księżyców (księżyce Jowisza odkryte przez Galileusza w 1610 roku, tzw. Galileuszowe księżyce Jowisza: Io, Europa, Kallisto i Ganimedes) widocznych każdej nocy w odmiennym położeniu względem Jowisza. A przez teleskop możemy popatrzeć na pasy chmur w jowiszowej atmosferze oraz pierścienie Saturna.

Widoczna jest również Wenus

Po zachodzie Słońca nisko nad północno-zachodnim horyzontem widoczna jest Wenus. Jest bardzo jasna i przy otwartym (płaskim, bez zabudowań, drzew itd.) horyzoncie i bezchmurnym niebie łatwa do odnalezienia. Pod linią horyzontu znajdzie się już około godziny 21:00 naszego czasu.