Pierwsze „porządki ogniowe” w Polsce

Prezentujemy kolejny odcinek książki Czesława Stuchlika „Straże pożarne na Śląsku Cieszyńskim”

Pierwsze „porządki ogniowe” w Polsce

Dopiero w okresie panowania króla Kazimierza Wielkiego, a później jego następców, nastąpiły zmiany jakości budownictwa na korzyść „Polski murowanej”. Ale dotyczyło to zazwyczaj zamków, kościołów, murów obronnych i innych ważniejszych obiektów. Dopiero w XVIII i XIX wieku zaczęto budować obiekty z kamienia i cegły.

Wzrastająca liczba pożarów spowodowała zainteresowanie władz miejskich i właścicieli miast problemem, skutkiem czego uchwalano tak zwane „porządki ogniowe”. Były one wzorowane na podobnych przepisach obowiązujących w miastach Europy Zachodniej. Stale ulepszane i doskonalone przetrwały do końca Rzeczpospolitej Szlacheckiej.

Jako pierwsze wprowadziły je większe miasta. Określały one różne formy zabezpieczenia przed pożarami, jak przebieg akcji gaśniczej, sposoby alarmowania, wyposażenie w sprzęt gaśniczy, zaopatrzenie w wodę, budownictwo ogniotrwałe itp. Niektórzy władcy zwalniali mieszczan z podatków po niszczycielskich pożarach.

Król Zygmunt I Stary wydał nakaz przeniesienie poza obręb miasta wszystkich browarów, a Stefan Batory rozszerzył go na gorzelnie, piece garncarskie i wytwórnie świec. Królowa Bona doprowadziła do wydania w 1548 roku przepisów zobowiązujących mieszczan do gromadzenia w swych domach sprzętu gaśniczego. Król Jan Kazimierz rozszerzył te przepisy o browarach i gorzelniach na Nową Warszawę. W dobrach księcia Karola Radziwiłła leżących w Koronie, na Litwie i Rusi wprowadzono kompleksowe przepisy przeciwpożarowe, które ściśle egzekwowano.

W 1760 roku marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński wydał przepisy nakazujące poprawy stanu kominów, przeniesienia za miasta zakładów wykorzystujących duży ogień, wysyłania do gaszenia ognia z każdego domu po dwoje ludzi, gromadzenia w warsztatach sprzętu gaśniczego oraz przestrzegania zakazu budowania domów drewnianych w miejscach zagrożonych. W 1764 roku uchwała sejmowa wprowadziła zakaz urządzania składów wódek i olejów w domach drewnianych.

Czesław Stuchlik