Tranzyt Merkurego na tle tarczy Słońca

Dziś, 11 listopada, w Narodowe Święto Niepodległości, nastanie najważniejsze zjawisko astronomiczne 2019 roku. Przynajmniej najważniejsze z grupy tych zjawisk, które można z wyprzedzeniem przewidzieć.

Najbliższa Słońcu planeta – Merkury przemknie na jego tle, dając nam możliwość obserwacji tego przejścia na tle tarczy słonecznej przez około 2 aż 2,5 godziny.

Przejście Merkurego na tle tarczy Słońca, czyli tak zwany tranzyt Merkurego, to zjawisko astronomiczne zachodzące wtedy, gdy planeta Merkury znajduje się dokładnie pomiędzy Ziemią i Słońcem. Merkury jest wówczas widoczny na tle tarczy słonecznej w postaci powoli przemieszczającej się na niej, ciemnej, małej kropki. Planeta wygląda jak główka szpilki, ma regularny kształt i jednolicie czarny kolor.

Merkury zacznie swą wędrówkę na tle Słońca około godz. 13:35. Pojawi się na lewej krawędzi Słońca mniej więcej w połowie jego średnicy, po czym stopniowo będzie przemieszczał się ku środkowej części tarczy słonecznej. Całe zjawisko potrwa do godz. 19:04, a ponieważ na naszych terenach Słońce zachodzi około godz. 16:05, znaczy to, że będziemy mogli obserwować jedynie pierwszą część tranzytu.

Niestety zjawisko nieuzbrojonym okiem z samym filtrem słonecznym będzie nie widoczne. Konieczne jest zastosowanie około 30-40 krotnego powiększenia w najprostszych teleskopach wyposażonych w odpowiedni filtr słoneczny. Pamiętać jednak musimy na podstawową zasadę: NIGDY NIE PATRZ NA SŁOŃCE BEZPOŚREDNIO PRZEZ JAKIKOLWIEK SPRZĘT OPTYCZNY! Próba spojrzenia przez lornetkę lub teleskop oślepi Cię na zawsze.

Jeżeli nie mamy do dyspozycji odpowiedniego wyposażenia, proponuję wyszukać najbliższą placówkę astronomiczną. U nas obserwacje tego zjawiska organizuje obserwatorium astronomiczne na Teatrze Cieszyńskim (Ostravská 1326/67, Český Těšín) i Planetarium w Ostrawie (K Planetáriu 502, Ostrava). A warto, ponieważ tranzyty Merkurego zdarzają się średnio 11 razy w ciągu stulecia a kolejne takie zjawisko nastanie dopiero w 2032 roku.

Roman Strzondała