Więźniowie Auschwitz z Zaolzia

Dzisiaj obchodzimy 70. rocznicę wyzwolenia nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz–Birkenau przez armię czerwoną. To miejsce najstraszniejszego terroru, gdzie wymordowano ponad 1 milion ludzi.

Już w pierwszych dniach wojny, Śląsk Cieszyński został włączony do III Rzeszy, a nowo utworzony powiat okupacyjny, nazwany Teschen, powstał z połączenia powiatów polskich Cieszyn i Frysztat.

– Do najbardziej budzących grozę miejsc należało więzienie cieszyńskiego gestapo, więzienie policyjne w Mysłowichach i obóz koncentracyjny w pobliskim Oświęcimiu, w którym zginęło najwięcej mieszkańców Śląska Cieszyńskiego (…) Najbardziej poszkodowaną grupą narodowościową byli właśnie Polacy – tłumaczy Měčislav Borák w książce Zarys dziejów Śląska Cieszyńskiego.

Jednym z więźniów obozu koncentracyjnego w Auschwitz był Emil Bazgier z Gródku, który został aresztowany jako przedstawiciel narodowości polskiej, najpierw internowany i więziony w Cieszynie, potem przewieziony do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

Był murarzem, potrzebnym przy budowaniu komór gazowych w obozie.  Podczas którejś wigilii pracował na drabinie i nucił sobie kolędę Cicha Noc, kiedy podszedł do niego młody gestapowiec i przysłuchiwał się. W pewnym momencie kopnął w drabinę, więzień upadł, połamał sobie kości i krwawił. Stracił też słuch w jednym uchu. Wszystko z powodu polskiej piosenki.

Udało mu się przeżyć, ale wspomnienia były na tyle traumatyczne, że bliskim opowiadał bardzo mało, nie chciał przeżywać tego po raz kolejny. Najwięcej informacji córka uzyskała z książki Lutyńskie tango, Otylii Toboły. Tam przeczytała, jak gródczanie dostali się do niewoli, kto i kiedy kogo wydał.

Jan Kluz z Bystrzycy i Jadwiga Lipczyńska z Kielc poznali się jeszcze w obozie koncentracyjnym. Ślub wzięli zaraz po wojnie w Hanowerze. Jadwiga została wywieziona do Auschwitz-Birkenau, kiedy miała zaledwie 18 lat. Jej wspomnienia zawsze koncentrowały się wokół eksperymentów medycznych, które na niej stosował dr Józef Mengele, wbijając jej szpilki w okolice serca.

Najpierw starannie wyselekcjonowano grupy kobiet, które później przeznaczone były do takich praktyk. Jan został zamknięty w obozie jako partyzant. Przywiązywano go i stosowano na nim tortury w postaci kapiącej na piersi wody. Wskutek pobytu w obozie, zachorował na gruźlicę i leczył się w sanatorium. Jadwiga jeździła po wojnie z polskimi i czeskimi wycieczkami jako przewodnik po Oświęcimiu, a Jan prowadził wykłady w szkołach.

A to tylko dwa przykłady…

(EC)