Współpraca Mostów koło Jabłonkowa z Wisłą

Pisania gęsim piórem czy na tabliczkach, czytania ze starego „Elementarza” Falskiego czy rękodzieła takiego jak haft krzyżykowy uczyć można się w właśnie ponownie otwartej Starej Szkole w Wiśle. Budynek po latach innego użytkowania powrócił do swej dawnej funkcji szkoły, a przez całe wakacje odbywać się w nim będą pokazy i warsztaty, na które wstęp jest wolny. Wszystko dzięki wspólnemu projektowi Muzeum Beskidzkiego w Wiśle, będącego filią Muzeum Śląska Cieszyńskiego, z Miejscowym Kołem PZKO w Mostach koło Jabłonkowa.

W ramach projektu w budynku PZKO w Mostach przebudowano salę widowiskową, a w Wiśle została przeprowadzona adaptacja budynku Chaty u Niedźwiedzia na szkołę. Projekt „Żywe lekcje tradycji – zachowanie wspólnego dziedzictwa kulturowego Górali Śląskich na pograniczu polsko – czeskim” oprócz wymienionych prac remontowych i adaptacyjnych budynków, które będą służyć lokalnej społeczności, zakłada również szereg imprez przybliżających kulturę, tradycje i zwyczaje Górali Śląskich, które będą odbywały się na przemian w Wiśle i w Mostach koło Jabłonkowa. Łącznie będzie ich 15, a wstęp na wszystkie jest bezpłatny.

Starą Szkołę w Wiśle uroczyście otwarto 26 lipca. Na otwarciu oprócz strony polskiej, a więc m. in. władz powiatowych ze starostą powiatu cieszyńskiego Jerzym Nogowczykiem na czele, dyrektora Muzeum Śląska Cieszyńskiego Mariana Dembinioka i ludzi związanych z powstaniem enklawy, których przywitała kierownik Muzeum Beskidzkiego Małgorzata Kiereś, obecny był również Andrzej Niedoba, prezes MK PZKO w Mostach koło Jabłonkowa. Małgorzata Kiereś podkreśliła, że gdyby nie współpraca, nie udałoby się pozyskać środków ani na remonty, ani na zapewnienie mieszkańcom i turystom bezpłatnych imprez przybliżających kulturę Beskidu Śląskiego.

Andrzej Niedoba zauważył, że choć w oficjalnych dokumentach się pisze, że jest to współpraca międzynarodowa, to tak naprawdę kulturowo jesteśmy jedną wspólnotą góralską.

– Powiadali Niemcy, że my cudzoziemcy. A my sóm Polocy, chłapcy Austryjocy – dla zilustrowania skomplikowanej kwestii narodowościowej na Śląsku Cieszyńskim cytował słowa piosenki Andrzej Niedoba. – Tereny przygraniczne zawsze były bardziej etnicznie powiązane między sobą. Nie chodziło tu o przynależność państwową. Niedawno wyszła zarówno książka o historii Istebnej, jak i o historii Mostów koło Jabłonkowa. Okazuje się, że przez ostatnie 500 lat to góralszczyzna łączyła te wsie. Istebna należała do parafii w Jabłonkowie, istebnianie, koniakowianie służyli w Mostach na szańcach jabłonkowskich. Nie było granic w dzisiejszym pojęciu, była jedna rodzina góralska. Jak zaczęły się pierwsze spisy narodowościowe, to na Mostach, skąd ja pochodzę, na 2400 mieszkańców Mostów koło Jabłonkowa 2396 zgłosiło narodowość polską, jeden żydowską a trzech niemiecką – zauważył Andrzej Niedoba, przybliżając wspólną historię góralskich miejscowości.

Już w czasie otwarcia 26 lipca w enklawie działo się wiele interesujących rzeczy. Dzieci, ale także dorośli uczyli się pisać gęsim piórem, haftować. Małgorzata Kiereś wspólnie z rodziną Procnerów, gospodarzami z gospodarstwa Agroturystycznego Na Połomiu, wygłosiła wykład na temat dawnego góralskiego jadła, a zilustrowali go degustacją regionalnych przysmaków. W kuźni pracował kowal, a przed nią obejrzeć można było, jak przędzie się wełnę na kołowrotku.

Kolejne ciekawe imprezy, w których można wziąć udział w enklawie przy wiślańskim Muzeum, to:

02.08  Od owcy do sukna

09.08  Tradycje i zwyczaje pasterskie Górali Śląskich. Sery owcze – dziedzictwo góralskiej kultury

16.08  Doroczne świętowanie – Hołdamasz

23.08  Wesele góralskie. Prezentacja czepienia panny młodej

30.08  Folklor dziecięcy. Gry i zabawy dziecięce. Tańce ludowe wykonywane przez dzieci

13.09  Prezentacja archaicznej ludowej muzyki Beskidu Śląskiego. Dawna i współczesna funkcja muzyki ludowej. Sposoby wykonywania instrumentów pasterskich.

27.12 i 30.12 Archaiczne beskidzkie kolędowanie

W Mostach koło Jabłonkowa natomiast:

06.09 Kultura ludowa i taneczna „Co i jak na sałaszu się działo”

20.09 Tradycje sceniczne pogranicza polsko-czeskiego

04.10 Strój góralski – odmiana stroju cieszyńskiego u górali

25.10 Rzemiosło artystyczne

31.01 Ostatki.

(indi)