Od kilku tygodni nad wschodnim horyzontem nad ranem widoczne są dwa jasne i dość charakterystyczne punkty światła. To planety Jowisz i Mars, które z każdym dniem coraz więcej zbliżały się do siebie. Do największego zbliżenia obu planet na niebie doszło dziś.
Poranne niebo
Od drugiej połowy lipca 2024 na porannym, wschodnim niebie widoczne są jasne gwiazdy: Kapella z gwiazdozbioru Woźnicy, Aldebaran z Byka, Poluks i Kastor z Bliźniąt oraz Betelgeza i Rigiel z Oriona. Przed świtem już dobrze widoczne są gwiazdozbiory zimowe z najjaśniejszymi gwiazdami, które górować około północy będą dopiero w zimie. Jednak zanim to nastąpi, ciągle na niebie dominuje letni trójkąt tworzony najjaśniejszymi gwiazdami trzech letnich gwiazdozbiorów. Jest to Deneb w Łabędziu, Altair w Orle i Wega w Lutni. Jeżeli gwiazdy te połączymy domniemanymi liniami, otrzymamy wyraźny trójkąt, który nazywamy trójkątem letnim.
Najwięcej dzieje się jednak w gwiazdozbiorze Byka w pobliżu czerwonawego i złowrogiego oka Byka, czyli Aldebarana – tak potocznie nazywamy najjaśniejszą gwiazdę tego gwiazdozbioru. Na jego tle obserwujemy największą planetę Układu Słonecznego Jowisza, który jest najjaśniejszym punktowym obiektem porannego nieba i goniącego go Marsa, którego blask jest słabszy, niemniej jednak dorównuje swym blaskiem i czerwonawą barwą sąsiadującemu Aldebaranowi.
Obie planety widoczne są już godzinę po północy, ale najdogodniejszą pozycję względem horyzontu osiągają dwie godziny później około godziny 3:00. Widoczne są aż do wschodu Słońca.
Bardzo bliska koniunkcja Jowisza i Marsa
Jowisz i Mars znajdują się dziś 14 sierpnia 2024 w bliskiej koniunkcji w gwiazdozbiorze Byka. Najmniejsza odległość obu planet na niebie nastąpiła o godzinie 17:25 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego, kiedy w naszych szerokościach geograficznych obie planety będą jeszcze pod horyzontem. Jednak już od około godziny 1:00 planety będą widoczne nisko nad wschodnim horyzontem. Pamiętać jednak musimy na otwarty teren, ponieważ budynki lub drzewa mogą nam je zasłonić.
Około godziny 3:00 Jowisz i Mars świecą na tyle wysoko nad wschodnim horyzontem, że nie sposób ich przeoczyć – tym bardziej że dzieli ich kątowa odległość mniejsza od wizualnej średnicy Księżyca w pełni. Z uwagi na swoją jasność i bliskość para planet rzuca się w oczy i przy bezchmurnej pogodzie widoczna będzie nawet w centrum dużego miasta. Jowisz i Mars będzie widoczny aż do momentu wschodu Słońca, które w Cieszynie jutro 15 sierpnia 2024 wschodzi o godzinie 5:36. Dołączona mapka pokazuje nam wzajemnie położenie planet i najjaśniejszych gwiazd nad wschodnim horyzontem około godziny 4:30. Wszystkie czasy podane są w czasie środkowoeuropejskim letnim.
Tak bliskie złączenie obu planet oznacza, że koniunkcję obu planet, będziemy mogli bez większego problemu śledzić w jednym polu widzenia teleskopu. Jeżeli na planety popatrzymy przez lornetkę lub teleskop to oprócz tarcz obu planet, w jednym polu widzenia ujrzymy też cztery galileuszowe satelity Jowisza (Ganimedesa, Io, Europę i Callisto) niczym gwiazdki ułożone w linii po skosie. Widok taki widzimy na dołączonej ilustracji.
Jeżeli nam się nie uda jutro rano widzieć ciasne zbliżenie Jowisza i Marsa to mamy jeszcze okazję za dobę. Rano 16 sierpnia 2024 przed świtem obie planety ciągle będą na niebie bardzo blisko siebie z tą różnicą, że Mars znajdzie się na lewo od Jowisza.
Poprzednio Jowisz i Mars zbliżyły się do siebie na tyle w 2018 roku. Jeżeli przegapimy opisane bliskie spotkanie Jowisza i Marsa, to następna okazja na to pojawi się dopiero w 2033 roku.
Koniunkcja czyli zbliżenie
Zbliżenie się do siebie obiektów na niebie nazywamy koniunkcją. A więc koniunkcja to moment, gdy dwa ciała niebieskie obserwowane z Ziemi znajdują się pozornie blisko siebie na tle nieba, choć w rzeczywistości dzieli je znaczna odległość.
Podczas każdej koniunkcji mamy do czynienia tylko z pozornym spotkaniem obiektów na niebie. Tak jest i teraz: same planety fizycznie się do siebie nie zbliżą, tylko z perspektywy obserwatora na Ziemi Jowisz znajdzie się niemal w prostej linii za Marsem, przez co na nocnym niebie oba obiekty będą dla nas widoczne jako znajdujące się obok siebie jasne punkty. Odległość Jowisza od Ziemi wynosi 805 milionów kilometrów, Marsa od Ziemi 229 milionów kilometrów a więc wzajemna odległość między dwiema planetami wynosi 576 milionów kilometrów.
