Księżyc znajduje się prawie w pełni i dziś 14 grudnia 2024 zbliży się do Jowisza. Zjawisko przy bezchmurnym niebie widoczne będzie przez całą noc. Oprócz Wenus, Saturna i Marsa zobaczymy także meteory z roju Geminidów.
Pełnia Księżyca
W niedzielę 15 grudnia 2024 o godzinie 10:02 Księżyc osiągnie ostatnią w tym roku pełnię, jednak już dziś będzie prawie pełny. W sobotę 14 grudnia 2024 w Cieszynie nasz naturalny satelita wzejdzie około godziny 14:25. Przy dobrej pogodzie Srebrny Glob podczas wschodu będzie wyglądał na większy niż zwykle, jednak niebo będzie jeszcze jasne i jego wyraźnie pomarańczowy kolor nie będzie widoczny tak dobrze jak w następnym dniu. W niedzielę 15 grudnia 2024 Księżyc w Cieszynie wzejdzie około godziny 15:15. Słońce w Cieszynie przez najbliższe dni będzie zachodzić około godziny 15:45. Księżyc wyjdzie spod horyzontu pół godziny przed zachodem naszej Dziennej Gwiazdy, jednak nad wschodnim horyzontem niebo będzie już dostatecznie ciemne i będziemy przy bezchmurnym niebie obserwować widowiskowy wschód Księżyca. Wszystkie czasy są podane w czasie strefowym, czyli w czasie środkowoeuropejskim.
Podczas pełni tarcza Księżyca oświetlona jest w 100 procentach. Nasz naturalny satelita wydaje się wtedy całkiem duży. Ten efekt nabiera na intensywności podczas jego niskiego położenia nad horyzontem. Im niżej się znajduje, tym wydaje nam się on większy. Zjawisko to jest wynikiem złudzenia optycznego. Nasz mózg rzeczy znajdujące się na horyzoncie interpretuje jako bliższe, niż te, które są wysoko nad naszymi głowami. W efekcie patrząc na wschodzący lub zachodzący Księżyc, zawsze wydaje nam się on dużo większy niż zwykle.
Opozycja Jowisza
7 grudnia 2024 Jowisz osiągnął tegoroczną opozycję ze Słońcem. Z łaciny opozycja to przeciwstawienie, w astronomii to sytuacja kiedy dwa ciała niebieskie, oglądane zazwyczaj z Ziemi, znajdują się naprzeciwko siebie. Wówczas jedna z planet zewnętrznych (Mars, Jowisz, Saturn, Uran lub Neptun) ustawi się w jednej linii z Ziemią i Słońcem. Opozycja stwarza najlepsze warunki do obserwacji danej planety. Gdy planety znajdują się po odsłonecznej stronie Ziemi, są bardzo dobrze oświetlone, ponadto znajdują się w perygeum, czyli w momencie, gdy na swojej orbicie okołosłonecznej są najbliżej Ziemi.
Podczas opozycji planeta widoczna jest całą noc, począwszy od zmroku, gdy wstępuje na niebo wschodnie, po świt gdy zachodzi pod zachodni horyzont. Z opozycją wiąże się także fakt osiągania największej jasności w roku.
Warto więc wykorzystać każdą okazję do obserwacji największej planety naszego Układu Planetarnego, ponieważ lepszych warunków do jej obserwacji w tym sezonie nie będzie. Jowisz w następnych tygodniach będzie dobrze widoczny aż do później wiosny 2025, jednak warunki obserwacyjne będą się systematycznie pogarszały.
Koniunkcja Księżyca z Jowiszem
W nocy z 14 na 15 grudnia 2024 dojdzie do koniunkcji Księżyca z Jowiszem. W swej wędrówce po niebie nasz Naturalny Satelita przybliży się do Jowisza. Krótko po zachodzie Słońca o godzinie 15:45 Jowisz stanie się widoczny z prawej storny pod Księżycem. Około godziny 16:30 Księżyc i Jowisz znajdą się dostatecznie wysoko nad horyzontem i będą dobrze widoczne na już dość ciemnym niebie.
Z biegiem czasu podczas koniunkcji Księżyc z Jowiszem będą się od siebie oddalać i już w drugiej połowie nocy, a zwłaszcza przed świtem 15 grudnia 2024, ich dystans zwiększy się prawie dwa razy. Dlatego warto dokonać obserwacji jak najwcześniej po zachodzie Słońca na początku zmierzchu, jak tylko zacznie się ściemniać.
Wzajemne położenie Księżyca i Jowisza około godziny 16:30 widoczne jest na dołączonej mapce nieba. Jak widzimy na mapce, nad południowo-zachodnim horyzontem pięknie błyszczeć będzie Wenus, nad południem widoczny będzie Saturn. Około godziny 19:00 spod północno-wschodniego horyzontu wzejdzie czerwonawy Mars.
Latają meteory z roju Geminidów
W sobotę 14 grudnia 2024 około drugiej godziny w nocy Ziemia przeszła przez najgęstszą cześć roju meteorów Geminidy. W ciągu godziny będzie można zobaczyć nawet dziesiątki tak zwanych gwiazd spadających, czyli meteorów o różnych jasnościach. Jenak w tym roku warunki obserwacyjne są wyjątkowo niekorzystne, ponieważ obserwacje zakłóca swym blaskiem Księżyc znajdujący się prawie w pełni.
Geminidy, nazwane według łacińskiej nazwy gwiazdozbioru Bliźniąt (Gemini), przedstawiają jeden z najobfitszych i najjaśniejszych rojów meteorów. Są bardziej liczne aniżeli sierpniowe Perseidy, niemniej jednak dzięki grudniowej aurze mało znane. Rój ten oprócz liczebności wyróżnia się również tym, że obejmuje dużo większye meteoroidy, które podczas spalania w ziemskiej atmosferze tworzą piękne i powolne metory, często zabarwione na zielono.
Aktywność Geminidów w okresie szczytowym jest nie tylko bardzo regularna co roku, ale też znacznie rozłożona w czasie na ponad 48 godzin, co sprawia, że meteory widoczne są również w noc przed i noc po maksimum. Z tego też powodu podczas dzisiejszej obserwacji koniunkcji Księżyca z Jowiszem, z powodu blasku Księżyca, który rozjaśnia niebo, możemy zobaczyć tylko najjaśniejsze meteory z roju Geminidów – spadające gwiazdy, które według legendy spełniają nasze życzenia.
