Katastrofy górnicze spowodowały poprawę bezpieczeństwa, a także… rozwój spirytyzmu w koloniach górniczych [nagrania]

CZESKI CIESZYN / W sali Centrum Polskiego Kongresu Polaków w RC w Czeskim Cieszynie w czwartek 5 grudnia odbyła się konferencja naukowa zatytułowana „Polskie ślady w górniczym dziedzictwie Karwiny i okolicy”. Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie „Olza Pro”.

Wśród uczestników przeważały osoby związane z branżą górniczą. Prelegenci poruszyli tematy dotyczące rozwoju miast górniczych, tragicznych katastrof w kopalniach, rozwoju spirytyzmu oraz historii kolonii górniczych.

Rozwój miast górniczych – historyczne i współczesne wyzwania

Prof. Tadeusz Siwek przedstawił rozwój miast górniczych takich jak Ostrawa, Karwina, Hawierzów i Orłowa, wskazując na ich zmieniającą się demografię. Wyjaśnił, że proces urbanizacji w regionie zapoczątkowało odkrycie węgla w Polskiej Ostrawie około 1770 roku przez kowala Keltičkę, a później w 1776 roku rozpoczęcie wydobycia w Karwinie przez hrabiego Larisch.

Profesor omówił zjawisko „kurczenia się miast”. Otwarcia konferencji i wykładu Prof. RNDr. Tadeusza Siwka (Uniwersytet Ostrawski) pt. „Rozwój miast Zagłębia Ostrawsko-Karwińskiego w historycznej perspektywie” wysłuchać możemy tutaj:

Historia i rozwój kolonii górniczych

Kolejnym prelegentem był Radim Kračík. Omówił rozwój kolonii górniczych na podstawie archiwalnych map Karwiny. Wskazał, że pierwsze kolonie w regionie powstały w latach 60. XIX wieku. Były to nie tylko miejsca zamieszkania górników, ale także miniaturowe miasta z własnymi szkołami, placówkami medycznymi i usługami. W regionie funkcjonowała kolonia Karwina-Nowy Jork, budowana w stylu miasta-ogrodu. Wybuch I wojny światowej przerwał jednak jej rozwój.

Kračík zwrócił uwagę na szkody górnicze, które doprowadziły do zniszczenia wielu kolonii, oraz na zmiany, które umożliwiły powstanie nowoczesnej Karwiny. Wykładu Radima Kračíka (Bezpečnostně právní akademie Ostrava) pt. „Karvinské hornické kolonie” (Kolonie górnicze w Karwinie) wysłuchać można tutaj:

Tragiczne katastrofy górnicze i ich wpływ na bezpieczeństwo

Stanisław Kołek przypomniał o największych katastrofach górniczych, jakie miały miejsce w regionie. Opowiadał m.in. o tragedii z 14 czerwca 1894 roku w kopalniach „Franciszek” i „Jan”, w której zginęło 235 osób. Zwrócił uwagę na fakt, że to wydarzenie stało się impulsem do zmiany przepisów górniczych oraz rozwoju służb ratunkowych i aparatów oddechowych. W 1895 roku na kopalni „Hohenegger” doszło do kolejnej katastrofy, w której życie straciło 52 górników.

Kołek opisał również prowadzone obecnie prace restauracyjne pomnika upamiętniającego ofiary tej tragedii w Karwinie-Kopalniach. Prace obejmują odnowienie fundamentów i krzyża, a w przyszłości planowane jest odtworzenie całej kwatery.

Nagrania wykładu Inż. Stanisława Kołka (Olza Pro Czeski Cieszyn) pt. „Tragiczne katastrofy górnicze w Karwinie i Orłowej w okresie od 1894 do 1924 roku” wysłuchać można tutaj:

Spirytyzm jako reakcja na górnicze tragedie

Na koniec historyk Józef Szymeczek opowiedział o rozwoju spirytyzmu w regionie, który jego zdaniem był odpowiedzią na tragedie górnicze i wynikającą z nich żałobę rodzin górników. Szymeczek przytoczył definicję spirytyzmu jako przekonania o możliwości kontaktu z duchami zmarłych. Zwrócił uwagę, że w Łąkach pierwsze spotkania spirytystyczne odbyły się w 1897 roku, a ich uczestniczkami często były wdowy po górnikach, szukające pocieszenia w seansach.

Historyk przywołał również opisaną w „Gwiazdce Cieszyńskiej” w 1903 roku anegdotę o seansie spirytystycznym, podczas którego medium przywołało ducha ojca jednego z uczestników. Seans zakończył się jednak fiaskiem, ponieważ ojciec mężczyzny… wciąż żył.

Wykładu ThDr. Józefa Szymeczka, Dr. (Uniwersytet Ostrawski) pt. „Wpływ katastrof górniczych na życie religijne górników w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim” wysłuchać można tutaj: