W tym roku przypada 160. rocznica Powstania Styczniowego. Za Polskę walczyli w nim również ochotnicy ze Śląska Cieszyńskiego

POGÓRZE / W tym roku przypada 160. rocznica Powstania Styczniowego. Ten wątek obecny również w historii Śląska Cieszyńskiego zaakcentowali więc organizatorzy tegorocznej edycji Pikniku Historycznego w Pogórzu, który odbył się 19 sierpnia.

W Pogórzu stanęła tablica upamiętniająca udział mieszkańców Śląska Cieszyńskiego w Powstaniu Styczniowym

19 lipca odsłonięto ustawioną przy ulicy Księdza Stanisława Gawlasa tablicę upamiętniającą udział żołnierzy i mieszkańców Śląska Cieszyńskiego w Powstaniu Styczniowym. Jest ona elementem utworzonej przez Stowarzyszenie Przyjaciół Pogórza ścieżki historycznej. Tekst pełen informacji historycznych i wybranych materiałów graficznych je ilustrujących opracowali historycy Wojciech Grajewski (członek m.in. cieszyńskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego, a także Sekcji Ludoznawczej PZKO) i Maksymilian Stańczak z Muzeum Śląska Cieszyńskiego.

Mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego w Powstaniu Styczniowym

— Nasza Mała Ojczyzna, Śląsk Cieszyński nie należał wtedy do Rzeczpospolitej. Nie należał do Rzeczpospolitej tak naprawdę od czasów średniowiecza. Jednak mimo kilkusetletniego oderwania od Macierzy mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego także wzięli udział w Powstaniu Styczniowym. Szacuje się, że około kilkudziesięciu Ślązaków Cieszyńskich wzięło udział w walkach w Powstaniu.

Powstańcy z naszego terenu to jedno. A druga sprawa to to, że mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego wspierali powstańców także finansowo. W Cieszynie działał Komitet Pań Polskich, który zbierał pieniądze na wsparcie działalności powstańczej, zbierał żywność, którą następnie przemycano na teren Kongresówki dla powstańców.

Na terenie późniejszego Zaolzia działała grupa, która pomagała w przemycie koleją zaopatrzenia z zachodu. Także można powiedzieć, że nasz region uczestniczył w tym powstaniu na różnych polach, od wsparcia finansowego, poprzez przemyt broni, kończąc na ochotnikach, którzy walczyli z bronią w ręku o Ojczyznę. O Polskę, pomimo że to odrodzenie narodowe polskie na Śląsku dopiero się wówczas zaczynało — mówił pod dopiero co odsłoniętą tablicą Stańczak.

Powstanie 1863-1864 było najdłużej trwającym zrywem niepodległościowym w epoce porozbiorowej. Do walki wciągnęło wszystkie warstwy społeczeństwa, odcisnęło się silnie na ówczesnych stosunkach międzynarodowych, a wreszcie spowodowało ogromny przełom społeczny i ideowy w dziejach narodowych, co wywarło decydujący wpływ na rozwój nowoczesnego społeczeństwa polskiego.

Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864 zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Królestwo Polskie i ziemie zabrane.
O powstaniu styczniowym przeczytasz tutaj.

Piknik historyczny w Pogórzu

Uroczystości rozpoczęły się pod pomnikiem upamiętniającym żołnierzy 202 Pułku Piechoty Rezerwy i I Batalionu 4 Pułku Strzelców Podhalańskich 21 Batalionu Artylerii Lekkiej, którzy 2 września 1939 r. w krwawym boju zatrzymali marsz dywizji hitlerowskich w głąb Rzeczpospolitej przy ul. ks. St. Gawlasa. Złożono kwiaty, odśpiewano wszystkie zwrotki hymnu państwowego, a Burmistrz Skoczowa Mirosław Sitko w swym przemówieniu przypomniał nie tylko o bohaterach wojny obronnej 1939, ale także o tym, że mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego wcześniej również aktywnie uczestniczyli w polskich zrywach narodowych.

Lekcja historii w plenerze

Po uroczystościach pod pomnikiem i odsłonięciu tablicy wydarzenie przeniosło się na boisko LKS Podgórze (Ludowy Klub Sportowy Pogórze). Tam Stowarzyszenie Miłośników Pogórza i Rada Sołecka zaprosiły na lekcję historii w plenerze. W programie VIII Pikniku Historycznego były rekonstrukcje historyczne, pokazy skoków spadochronowych, wystawy, konkursy.

Członkowie Stowarzyszenia Historycznego Gloria Victis zaprezentowali ubiór z okresu Powstania Styczniowego.

Fundacja Rekonstrukcji Historycznej Beskidy przygotowała widowiskową inscenizację historyczną: ostatnia walka Wyklętych, czyli żołnierzy zgrupowania Narodowych Sił Zbrojnych „Bartka”, czyli kpt Henryka Flamego z sierpnia 1946 roku. Przedstawiono scenę walki partyzantów z Milicją Obywatelską, jaka rozegrała się pod szczytem Błatniej.

Na terenie Pikniku Historycznego ustawiono szereg stoisk. Można było przyjrzeć się na żywo procesowi kucia kos i mieczy przez kowala, zakupić spersonalizowany wojskowy nieśmiertelnik czy usiąść w autentycznym pojeździe bojowym. Swoje stoisko miało także Wojskowe Centrum Rekrutacji, w którym potencjalni ochotnicy do wstąpienia w szeregi polskiej armii mogli zaczerpnąć informacji. W stoisku Muzeum 4 Pułku Strzelców Podhalańskich można było nie tylko dotknąć przywiezionych przez działaczy Muzeum eksponatów, ale także otrzymać jedną z przewiezionych przez nich publikacji historycznych.