„Dlaczego Cieszyn (nie) jest stolicą Europy Środkowej?”. Spotkanie autorskie w Muzeum Śląska Cieszyńskiego [nagranie]

CIESZYN / 11 grudnia w Muzeum Śląska Cieszyńskiego miało miejsce spotkanie z autorami książki o intrygującym tytule „Dlaczego Cieszyn (nie) jest stolicą Europy Środkowej? Idiosynkratyczne mniemania o charakterze miasta”. Radosław Zenderowski oraz Marcin Dębicki nie chcieli zdradzić zbyt dużo z treści książki. Sporo mówili natomiast o środkowoeuropejskości, o kulturowej specyfice Cieszyna, a także o swojej pracy nad publikacją.

Coś pomiędzy lustrem, a krzywym zwierciadłem

Książka o przewrotnym, niewątpliwie intrygującym tytule „Dlaczego Cieszyn (nie) jest stolicą Europy Środkowej? Idiosynkratyczne mniemania o charakterze miasta” wydana została w roku 2021 przez Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.

Jeden z autorów jest z Cieszyna, drugi spogląda na nadolziański gród z perspektywy Wrocławia. We wspólnej pracy piszą o fenomenie Cieszyna. – Książka jest wyrazem naszej fascynacji tym miastem, ale nie fascynacji bezkrytycznej – wyjaśnili podczas spotkania autorskiego.

Stwierdzili też, że publikacja jest czymś pomiędzy lustrem a krzywym zwierciadłem.

Wędrowanie granic – wyznacznik Europy Środkowej

Autorzy książki wyjaśnili, że podchodzą do sprawy kulturowo. Zauważyli na przykład, że Cieszyn ma w sobie więcej środkowoeuropejskości, niż przykładowo Kraków. – Ta środkowoeuropejskość nie jest produktem marketingowym. Ona po prostu jest – stwierdził Dębicki, porównując Cieszyn do swego rodzinnego Wrocławia, który jest tak odmienny kulturowo od opisywanego Cieszyna.

Dębicki zwrócił także uwagę na zasadnicze różnice pomiędzy Cieszynem a innymi miastami pogranicza polsko-czeskiego. Ogromne znaczenie ma tu bowiem jego zdaniem fakt, że w Cieszynie i okolicy mieszka ludność autochtoniczna, podczas gdy np. w Sudetach ludność po II wojnie światowej niemal całkowicie została wymieniona. Tam każdy jest skądś, podczas gdy na Śląsku Cieszyńskim tak silne znaczenie ma zakorzenienie, bycie tu stela.

Zwrócił także uwagę na fakt, że wyznacznikiem Europy Środkowej jest wędrowanie granic. To, że ludzie mogą całe życie przeżyć w jednym miejscu, a równocześnie w kilku państwach jest charakterystyczne dla całej Europy Środkowej.

Nagranie niedzielnego spotkania

Spotkanie moderował Wojciech Święs z Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Zadawał autorom publikacji wiele ciekawych pytań. Podczas półtoragodzinnego spotkania zostawił także sporo miejsca na pytania z sali.

Mamy dla naszych Czytelników pełny zapis audio z całego spotkania. Wysłuchać można go tutaj:

O autorach

Marcin Dębicki, dr hab. MD, prof. UWr, zatrudniony w Zakładzie Socjologii Pogranicza IS UWr; zajmuje się społecznym obliczem Europy Środkowej, ze szczególnym uwzględnieniem polskich sąsiedztw, w tym pograniczy; zagadnieniom tym poświęcił kilkadziesiąt artykułów i cztery książki (jako autor i współautor). `Mieszka we Wrocławiu.

Radosław Zenderowski, prof. dr hab., kierownik Katedry Stosunków Międzynarodowych i Studiów Europejskich Instytutu Nauk o Polityce i Administracji Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie; zajmuje się badaniem konfliktów etnicznych i etnoreligijnych w Europie Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza na Bałkanach, tożsamości narodowych i regionalnych, przemian granic i pograniczy. Mieszka w Cieszynie.

(indi)