Nastanie tzw. burzowa pełnia – pierwsza letnia pełnia

Dziś 13 lipca 2022 roku o godzinie 20:37 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego nastanie pierwsza letnia pełnia Księżyca. W przybliżeniu 9,5 godzin wcześniej (o godzinie 11:05) Księżyc znalazł się w perygeum swojej orbity wokół Ziemi (w punkcie położonym najbliżej Ziemi). Wzajemna odległość obu ciał w tym momencie wynosiła 357 263 kilometrów.

Sytuację, kiedy podczas pełni Księżyc dodatkowo znajduje się w pobliżu perygeum swojej orbity wokół Ziemi, czyli w najmniejszej odległości od Ziemi, media nazywają superpełnią albo superksiężycem. Oczywiście na niebie nic super nie obserwujemy i nawet dobrze wyszkolone oko doświadczonego obserwatora z trudnościami może zauważyć zmiany w wielkości i jasności naszego naturalnego satelity.

Spokojnie możemy twierdzić, że podczas tzw. superpełni tarcza Księżyca jawi się tylko nieco większa i jaśniejsza niż zwykle. Jednak okazyjny obserwator niczego nie zauważy.

Fazy Księżyca

Nasz naturalny satelita jest ciałem ciemnym, oświetlonym jedynie przez Słońce. Nie widzimy go wcale, gdy znajduje się między Ziemią i Słońcem podczas nowiu. Przeciwnie, gdy w dwa tygodnie później znajdzie się po drugiej stronie swej orbity, widzimy całą tarczę oświetloną i nazywamy tę fazę pełnia. W położeniach pośrednich widzimy tylko cześć oświetlonej strony Księżyca.

Studio Wizualizacji Naukowych NASA przygotowało animację faz Księżyca w ciągu całego 2022 roku:

Film przedstawia animację zdjęć wykonanych przez Księżycowy Orbiter Rozpoznawczy – satelitę LRO (skrótowiec z ang. Lunar Reconnaissance Orbiter) krążącego wokół Księżyca. Pokazuje wszystkie 12 lunacje, nastających w tym roku. Pojedyncza lunacja opisuje jeden pełny cykl Księżyca obejmujący jego wszystkie fazy. Pełna lunacja trwa prawie 29,5 dnia. W miarę postępu każdej lunacji światło słoneczne odbija się od Srebrnego Globu pod zmieniającym się kątem, stąd różnie oświetlenie jego powierzchni.

Pierwsza letnia pełnia

Dziś (środa 13 lipca 2022 rok) dokładnie o godzinie 20:37 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego nasz Naturalny Satelita przejdzie przez pełnię. Na podstawie tradycji i folkloru rdzennych Amerykanów z plemienia Algonkinów lipcowa pełnia nazywana jest Pełnią Burzowego Księżyca lub Pełnią Księżyca Poroża. Burzowa, ponieważ w lipcu burze są bardzo częste, a nazwa poroża odzwierciedla fakt, że w tym czasie poroża jeleni i podobnych zwierząt były w pełnym rozroście.

Poetycko brzmiące nazwy mają w zasadzie wszystkie pełnie. To dowód na to, że cykle księżycowe kształtowały odmierzanie czasu i wygląd kalendarza w wielu kulturach. Nie bez powodu przecież „księżyc” jest synonimem miesiąca, choć dzisiaj rzadziej używanym.

Położenie Księżyca na niebie

W lecie Księżyc wędruje po niebie nisko nad horyzontem i często „zagląda” nam do okien. W zimie w swej wędrówce po niebie wznosi się wysoko i żeby go widzieć, musimy się z okna nachylić i spojrzeć w górę. Ponieważ orbita Księżyca nie leży dokładnie w płaszczyźnie ekliptyki, lecz jest do niej nachylona pod kątem pięciu stopni, powoduje to nieco niższe (w lecie) lub wyższe (w zimie) położenie Księżyca na niebie.

Obserwacje wschodu Księżyca

W przybliżeniu pół godziny po zachodzie Słońca, które na naszych terenach zachodzi o godzinie 20:50 u nas obowiązującego czasu, możemy obserwować piękny wschód Księżyca. Oświetlony w 100 procentach Srebrny Glob zacznie wynurzać się zza wschodniego horyzontu około godziny 21:19. Nad wschodnim horyzontem niebo o tej porze będzie już ciemne i podczas bezchmurnego nieba możemy widzieć efektowny wschód naszego naturalnego satelity. (Prognoza pogody zapowiada liczne rozpogodzenia)

Na skutek interakcji z grubymi warstwami ziemskiej atmosfery blask Księżyca przybierze ciemną pomarańczową barwę. Z powodu bliskości horyzontu będzie jawił się bardzo dużym na skutek iluzji optycznej. Zobaczymy okrągły Księżyc wiszący nisko nad wschodnim horyzontem, który wydawać się będzie, że jest wielki jak dynia, co potrafi wywołać duże wrażenie. Warto się przekonać na własne oczy!

Żeby widzieć tak spektakularny wschód „Łysego” należy poszukać miejsca z odsłoniętym horyzontem. Najlepiej prowadzić obserwacje z jakiegoś podwyższonego miejsca. Dobrym pomysłem jest wdrapać się na jakąś górkę. W oddali przy horyzoncie może znajdować się trochę chmur, dlatego warto nawet 10 – 20 minut poczekać.

Można obserwować i zachód Księżyca

Po wyjątkowo chłodnej pogodzie jak na lato od dziś oczekujemy ocieplenia. Noce nie będą tropikalne, ale będą cieplejsze od minionych i jeżeli wieczorem będzie niebo pokryte chmurami, warto obserwować zachód Księżyca, które nastanie w czwartek (14 lipca 2022) o godzinie 4:59.

Podczas każdej pełni Księżyc widoczny jest przez całą noc. Silny blask naszego satelity sprawi, że noc będzie jaśniejsza, a na niebie zobaczymy dużo mniej gwiazd niż zwykle. Jednak z tego samego powodu czekają nas znakomite warunki do nocnych romantycznych spacerów.

Jeszcze przez najbliższe dni każdy wschód jak również i zachód Księżyca jest widowiskowy. Jutro Księżyc wschodzi o godzinie 22:02 i zachodzi w piątek (15 lipca 2022) o godzinie 6:26.

Słońce w tych dniach na naszych terenach wschodzi około godziny 4:50. A więc możemy nad wschodnim horyzontem obserwować wschód Słońca a nad zachodnim zanurzanie się Księżyca pod horyzont.