W drugiej połowie czerwca br. przed wschodem Słońca możemy bez pomocy jakiegokolwiek przyrządu astronomicznego obserwować wszystkich sześć obiektów kosmicznych, które człowiek zna już od starożytności. Są to planety Saturn, Jowisz, Mars, Wenus, Merkury i Księżyc, który akurat teraz przemieszcza się w pobliżu wymienionych planet.
Pięć najjaśniejszych planet z Księżycem
Pierwszy około północy wschodzi Saturn nad południowo-wschodnim horyzontem. Wyraźnie jaśniejszy Jowisz wschodzi godzinę po północy. Pół godziny później wschodzi słaby Mars o charakterystycznym rudawym kolorze. Około godziny trzeciej nad horyzontem pojawia się bardzo jasna Wenus w roli Jutrzenki. Dopiero podczas świtu, około godziny 3:30 u nas obowiązującego czasu można obserwować wschód Merkurego nad północno-wschodnim horyzontem.
Jeżeli będziemy mieli bezchmurną pogodę, to na niebie możemy widzieć wszystkie najjaśniejsze planety naszego Układu Planetarnego widoczne gołym okiem i to prawie na jednej prostej i w poprawnej kolejności w kierunku od Słońca: Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna. Widoczne jest to na dołączonych mapkach nieba.
To przedstawienie dopełnia Księżyc, który 18 czerwca br. znajdował się w pobliżu Saturna, 21 czerwca br. w pobliżu Jowisza, dzień później między Jowiszem i Marsem. W czwartek 23 czerwca br. Księżyc oświetlony tylko z około 30 procent znajduje się nieco niżej w lewo od Marsa. W niedzielę 26 czerwca br. cienki rogal Księżyca zobaczymy w pobliżu Wenus i o dobę później w postaci cienkiego sierpika znajdować się będzie w pobliżu Merkurego.
W każdym dniu to kosmiczne przedstawienie zakończy wschód naszej Dziennej Gwiazdy około godziny 4:37.
Kiedy i gdzie obserwować
Zjawisko najlepiej obserwować godzinę przed wschodem Słońca od około godziny 3:30. Z czasem poszczególne planety znikają oczywiście w promieniach wschodzącego Słońca. Już około godziny 4:10 w łunie wschodzącego Słońca znika Merkury. W przybliżeniu dziesięć minut później na coraz jaśniejszym niebie zanika Mars, krótko po nim Saturn i około godziny 4:30 Jowisz. Najdłużej widoczna jest najjaśniejsza z piątki planet Wenus, która jest widoczna i po wschodzie Słońca.
Najtrudniej zaobserwować Merkurego, który znajduje się nisko nad horyzontem i jest widoczny krótko przed wschodem Słońca. Najlepsze warunki do jego obserwacji nastają około 24 czerwca br. tuż przed wschodem Słońca. Słońce w tym dniu wschodzi około godziny 4:37.
Z powodu bardzo niskiego położenia Merkurego obserwacje trzeba prowadzić z miejsca o odsłoniętym, płaskim horyzoncie w kierunku wschodnim. Najlepiej z jakiegoś wzniesienia, kopca. Niebo nad horyzontem musi być czyste, tzn. bezchmurne i o dobrej przejrzystości (bez porannej mgły).
Roman Strzondała
