Mięsopust, czyli karnawał na ludowo

Okres pomiędzy świętami Bożego Narodzenia a początkiem Wielkiego Postu u górali karpackich nosił nazwę mięsopustu. Był to czas radości, zabawy i wesel. Kobiety i dziewczęta spotykały się również na darciu pierza, które kończyło się gościną i zabawą z tańcami.

Nasilenie zabaw następowało trzy dni przed Środą Popielcową, kończącą mięsopust. Zabawy odbywały się zarówno w domach, jak i gospodach. Te drugie miały charakter ekskluzywny, mogli w nich uczestniczyć tylko żonaci gospodarze i zamężne gospodynie.

Zabawy łączyły się ze wzmożoną konsumpcją jadła i alkoholu, aby zawczasu napić się i najeść przed nadejściem Wielkiego Postu. Nieodzownym elementem zabaw był również taniec.

Tańczono na urodzaj

W Beskidzie Śląskim do czasów II wojny tańczono na urodzaj ziemniaków, żyta, owsa, kapusty i kwaków (brukwi). W czasie tańca trzeba było wysoko podskakiwać, aby zboże wyrosło wysoko. Bogate plony miało też zapewnić głośne przytupywanie. Na Podhalu i Sądecczyźnie tańczono dodatkowo na len, aby bujnie rodził.

Kwaki (brukiew) to dzisiaj już mało znana roślina, która obecnie wykorzystywana jest jako pasza dla zwierząt, a nie pożywienie dla ludzi. Warzywo to było uprawiane w niewielkich gospodarstwach rolnych Żywiecczyzny i Śląska Cieszyńskiego. W stanie surowym spożywano kwaki w polu. W domu zazwyczaj je gotowano.

Przez dłuższy okres w dziejach kwaki i rzepa były ważnym składnikiem pożywienia mieszkańców tych regionów. Z biegiem czasu zostały wyparte przez ziemniaki. Kwaki uzupełniały braki ziemniaków, które były powszechne w Beskidach jeszcze do końca II wojny światowej.

(SG)