Gry, które można zrobić w domu

– Nowoczesne gry planszowe nie mają nic wspólnego z „Człowieku nie irytuj się”, gdzie rzucamy kostką i jedziemy pionkiem, i nie ma w tym żadnej decyzji, tylko czysty przypadek. Te gry, o których mówimy, są taktyczne, uczą nas logicznego myślenia – mówi Leszek Cimała. W rozmowie z naszą redakcją tłumaczy, czym jest ruch Print and Play (Drukuj i graj)

Skąd pana zainteresowanie grami planszowymi?

Zaczęło się wraz z narodzinami mojej córki. Pomyślałem, że to może być atrakcyjna forma spędzania razem czasu dla całej rodziny. Najpierw kupiłem kilka gier dostępnych w sklepie. I okazało się, że to strzał w dziesiątkę. A potem, w tracie szukania recenzji gier dostępnych w sklepach, natrafiłem na źródło tanich lub darmowych gier. W sklepach jest mało ciekawych gier dla najmniejszych dzieci, czyli w wieku 3-4 lata. Zależało mi również na takich grach, które zajmują mało miejsca i można je wziąć na wyprawę rowerową. Podoba mi się, że każdą grę do drukowania mogę sobie zmodyfikować, tak żeby mi pasowała.

Gdzie można więc znaleźć gry do drukowania?

Najbardziej popularną stroną z grami planszowymi jest boardgamegeek.com. Tam odkryłem, że istnieje rzesza ludzi, którzy tworzą gry i je udostępniają za darmo albo za drobną opłatą w formie print and play, czyli drukuj i graj. To znaczy, że pobieramy pliki na komputer i drukujemy, naklejamy na karton, wycinamy i możemy grać.

Autorów tych gier można podzielić na dwie grupy. Ludzi, którzy chcą się podzielić swoją grą nieodpłatnie, bo sprawia im to radość i ludzi, dla których motywacją jest chęć wydania konkretnej gry i sprawdzenia przedtem, czy ona do czegoś się nadaje. Forum jest więc formą zdobycia ludzi do testowania, którzy napiszą, co działa, a co nie, co jeszcze trzeba poprawić, itd.

Ile jest gier dla dzieci na tej stronie?

Trudno powiedzieć ile tych gier jest na stronach, bo niektóre z nich są porozrzucane również na forum, trzeba je odgrzebywać. Większość gier na tej stronie jest dla dorosłych. Jednak spośród gier dla dzieci również jest w czym wybierać. Co roku jest organizowany konkurs między innymi na najlepszą grę dla dzieci. Konkurs motywuje do tworzenia gier i zarazem sprawia, że strona ta jest najlepszym miejscem do szukania tego typu gier. Te najwyżej oceniane opłaca się więc drukować. W 2019 roku w konkursie na najlepszą grę dziecięcą startowało 19 gier w różnych kategoriach: najlepsza gra pod względem graficznym, najlepsza gra dla przedszkolaków, najlepsza dla zupełnie małych dzieci, itp.

Dlaczego warto zainteresować się Drukuj i Graj?

Wygoda drukuj i graj jest w tym, że te gry są innowacyjne. Nie spotkamy tych pomysłów w komercyjnym obiegu. Duża liczba osób generuje wiele świetnych pomysłów. Minusem jest to, że te gry są tworzone na bieżąco, nie są finalnymi produktami, czasami nie są tak dopracowane jak te, które możemy kupić w sklepie. Ale wygodą jest to, że autorzy słuchają tych, którzy mają krytyczne uwagi co do tych gier, więc autorzy chętnie je modyfikują.

Niektórzy publikują gry, żeby zainteresować grafików. Zdarza się, że jakiś utalentowany grafik zobaczy taką grę i uzna, że jest świetna, ale nie da się na nią patrzeć, więc zrobi do niej grafikę. Ci, co wymyślają te gry, zazwyczaj nie mają talentu graficznego.

W jakim języku są te gry?

Gry są w większości po angielsku, ale to w niczym nie przeszkadza, bo po angielsku są tylko zasady gry, które można wrzucić do tłumacza. Plansze i karty nie mają napisów.

Czy gry planszowe to bardziej zabawa, czy nauka?

Jest to i zabawa, i nauka, tak jak wszystkie gry. Nowoczesne gry planszowe nie mają nic wspólnego z „Człowieku nie irytuj się”, gdzie rzucamy kostką i jedziemy pionkiem, i nie ma w tym żadnej decyzji, tylko czysty przypadek. Te gry, o których mówimy są taktyczne, uczą nas logicznego myślenia.

Czy ja dobrze usłyszałam? Czterolatek może zagrać w grę taktyczną?

Oczywiście. W tych grach trzeba zastosować jakąś taktykę, żeby wygrać. I czterolatek jest w stanie ją zastosować. Sam musi odkryć, czy mu się bardziej opłaca wykonać taki, a nie inny ruch. Na początku na pewno trudno jest dziecku czteroletniemu zrozumieć zasady i dotrzymywać reguł. Ale potem dziecko uczy się, że gra ma zasady i nie można ich łamać. Często te gry polegają na dopasowywaniu do siebie kilku elementów, domyślaniu się którędy gdzieś dojść jak najszybciej. Przez te gry dziecko rozwija spostrzegawczość, potrafi łączyć różne elementy ze sobą, ćwiczy abstrakcyjne myślenie. Moja córka jest tak przyzwyczajona do tego, że nie łamie się zasad w grze, że nawet gdy chcę jakąś zasadę nagiąć, by jej było łatwiej, ona protestuje.

Dzieci uczą się też pewnie skupiania na jednej czynności?

Tak, oczywiście. Z tym się wiąże inna cecha tych gier, że są one krótkie. Gra dla przedszkolaka powinna się zawrzeć w 15 minutach maksymalnie. A to i tak dla wielu mniejszych dzieci może być nie lada wyzwanie. Idealnie jest, gdy rozgrywka dla czterolatka trwa 10 minut. Lepiej zagrać 2-3 krótkie partie, niż jedną długą, która jest dla dziecka nudna, albo problematyczna, żeby utrzymać uwagę.

A jaka jest tematyka gier dla najmniejszych dzieci?

Gry dla dzieci najczęściej sprowadzają się do tematów zwierzątek, słodyczy, czasami też pojawiają się gry abstrakcyjne, bez tematu, ale większość gier będzie miała jakiś wyraźny temat, czyli kotki, jednorożce, itd. Ostatnio drukowałem grę o małpkach, które zbierały banany.

Co jest potrzebne do tego, aby zrobić grę we własnym zakresie?

Na pewno potrzebna jest drukarka. Jeżeli nie ma się własnej, można skorzystać z drukarki kolorowej w bibliotece miejskiej – sam tak robiłem na początku. Najlepiej jeżeli jest to kolorowa drukarka atramentowa bez kartridży. Da się oczywiście zagrać bez koloru, ale myślę, że w przypadku małych dzieci kolor jest konieczny. Czasami można również grę pokolorować samemu razem z dzieckiem. Jeszcze zanim kupiłem drukarkę, pokolorowałem z córką jedną grę i była to dla nas obojga duża frajda. Mamy jeszcze tę grę i ma ona dla nas specjalne znaczenie. Więc to też jest ciekawa opcja, żeby przed samym graniem spędzić ze sobą czas. Potrzebny jest papier fotograficzny różnej grubości – trzeba zwracać uwagę na to, co nasza drukarka potrafi. Potrzebny jest również karton introligatorski, który można kupić za parę groszy. Jeżeli nakleimy wydrukowany papier fotograficzny na karton, uzyskamy porządną grę przypominającą grę wydaną seryjnie.

Brzmi to skomplikowanie. Czy jest to konieczne, czy wystarczy wydrukować na jakimkolwiek papierze?

Nie jest to konieczne, ale jeżeli mam do wyboru grę wydrukowaną na byle jakim papierze do ksero, a grę na grubym, ładnym papierze, to ja wolę zainwestować swój czas i pracę. Jest to szczególnie ważne w grach dla dzieci. Osobiście stosuję trochę grubszy papier, karty nie muszą być takie giętkie jak w grach dla dorosłych, bo małe dziecko ma tendencje do ich zaginania. Jak gra jest wydrukowana na porządnym papierze, karty tak szybko się nie niszczą. Dobrym papierem jest również papier wizytówkowy z powierzchnią o jakiejś fakturze, większość z nich jest już kartonami.

Czy potrzebujemy więc coś jeszcze?

Trzeba mieć jeszcze skalpel. Linijkę metalową – polecam zwykłą z marketu budowlanego. Jest o wiele lepsza niż aluminiowa. Potrzebujemy pokładkę do cięcia. Później przydaje się lakier bezbarwny, żeby utrwalić wydruk i obcinarka do rogów.

W takim razie jakie gry do drukowania może pan polecić?

Na początek dobrym wyborem – prostym do wykonania i dającym duża zabawy – będzie „Unicorn” (Jednorożec). Inną świetną grą dla maluchów jest „Washing lines” (Sznurki do prania), ta gra jest również w polskiej wersji. Bardzo fajna grą jest „Otto. The Octopus” (Ośmiornica Otto) – też w polskiej wersji językowej. Przetestowaliśmy również – i bardzo lubimy – takie gry, jak „Pleasant Prospect Farm” (Agroturystyka), „Bear Went Over the Mountain” (Szedł sobie miś po górach). Mogę również polecić grę „13 Sheep” (Trzynaście owiec) – grę z nurtu Role and Write (Rzucaj i Pisz), do której potrzebna jest tylko kartka papieru, ołówek i kostka.

Te są najbardziej ekonomiczne, bardzo proste do wykonania, wystarczy wydrukować jedną kartkę i grasz. W te gry, które wymieniłem gra nasza czteroletnia córka. Jednak trzeba zaznaczyć, że każde dziecko jest inne i ma inne możliwości, więc nie kierowałbym się w wyborze wiekiem. Grę można wydrukować i jeżeli dziecko będzie się nudziło, możemy grę odłożyć na półkę i wrócić do niej za pół roku.

Linki do gier:

„Unicorn” (Jednorożec): https://boardgamegeek.com/boardgame/217158/unicorn

„Washing lines” (Sznurki do prania): https://boardgamegeek.com/boardgame/240895/washing-lines

„Otto. The Octopus” (Ośmiornica Otto): https://boardgamegeek.com/boardgame/217794/otto-octopus

„Pleasant Prospect Farm” (Agroturystyka): https://boardgamegeek.com/boardgame/160430/pleasant-prospect-farm

„Bear Went Over the Mountain” (Szedł sobie miś po górach): https://boardgamegeek.com/boardgame/239883/bear-went-over-mountain

„13 Sheep” (Trzynaście owiec): https://boardgamegeek.com/boardgame/274735/13-sheep

(HS)