Obywatelami honorowymi Cieszyna są m.in. doradca Reagana, czy pisarz Józef Kornblum

CIESZYN, CZESKI CIESZYN / We wtorek (5 listopada) w sali widowiskowej cieszyńskiego Domu Narodowego odbyła się prelekcja „Józef Kornblum jako izraelski pisarz kochający Ziemię Cieszyńską”. Prelegentem była Henryka Brańczyk. Wydarzenie odbyło się w ramach Dni Kultury Żydowskiej w Cieszynie i Czeskim Cieszynie, które potrwają już tylko do niedzieli. 

W związku z tym warto nadmienić, że społeczność żydowska odegrała w historii miasta nad Olzą znaczącą rolę. Dwom Żydom w uznaniu zasług nadano obywatelstwo honorowe Cieszyna. Jednym z nich był właśnie Józef Kornblum, który został drugim obywatelem honorowym pochodzenia żydowskiego w 2002 roku. 

Józef Kronblum z Pruchnej

Urodził się w roku 1917 w Pruchnej. Po zdaniu matury w gimnazjum w Bielsku w 1935 roku wyjechał do Palestyny. Do powstania  państwa Izrael pozostawało wówczas jeszcze trzynaście lat. Podjął studia na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie, które był zmuszony przerwać z powodu zaistniałej sytuacji politycznej. 

Pracował potem m. in. jako elektrotechnik, na budowach, czy przy głębieniu studni.  W 1942 roku pojął za żonę Miriam, pochodzącą z miasta Płock. Później osiedli na stałe w Tel Awiwie. Jako pisarz zadebiutował dopiero w wieku sześćdziesięciu lat opowiadaniem „Skąpiec”.  

Oprócz tego jest autorem książek „Ziemia przyobiecana”, „Od Wisły po Jordan”,  „Miłość i szarańcza na tle ziemi obiecanej”, „Obrazki izraelskie”. W swojej twórczości często nawiązywał do Śląska Cieszyńskiego, gdzie spędził pierwszych osiemnaście lat swojego życia, a które pojmował jako miejsce swoich korzeni. W 1985 roku po raz pierwszy od swego wyjazdu odwiedził Polskę. Potem przyjechał jeszcze w 1994 roku. Zmarł w 2008 roku w Tel Awiwie. 

Doradca Reagana z Cieszyna

W 1994 roku przyznano obywatelstwo honorowe Cieszyna profesorowi Richardowi Pipesowi, słynnemu amerykańskiemu historykowi i sowietologowi, byłemu doradcy prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana ds. Europy Wschodniej. 

Richard Edgar Pipes przyszedł na świat w 1923 roku w rodzinie żydowskiej w Cieszynie przy obecnej ul. Michejdy 2. Jego ojciec był współwłaścicielem fabryki czekolady „Dea” przy ul. Błogockiej.  W 1928 roku Pipesowie przeprowadzili się do Krakowa, a po niespełna roku do Warszawy. W październiku 1939 roku wyjechali z Polski przez Włochy i Hiszpanię do Stanów Zjednoczonych. 

W 1946 roku ożenił się z pochodzącą z Warszawy Ireną Roth i rozpoczął studia na Wydziale Historii najbardziej prestiżowego uniwersytetu amerykańskiego – Harvardu. W 1958 roku został na tym uniwersytecie profesorem. Wiele podróżował i zbierał informacje w bibliotekach w Europie. Prowadził wykłady i odczyty na wielu uczelniach, uczestniczył w wielu konferencjach, a również publikował i pisał książki. 

W 1980 roku został członkiem zespołu doradców czterdziestego prezydenta amerykańskiego Reagana. Podczas stanu wojennego w Polsce pełnił ważną rolę w przedstawieniu prezydentowi USA sytuacji w tym kraju. Był przeciwnikiem ustępstw wobec Związku Radzieckiego i zwolennikiem wprowadzenia sankcji.

Zdecydowana polityka Ronalda Reagana utożsamiana z profesorem Pipesem, przyniosła rezultaty. W 1985 roku przywódcą „Imperium zła” został Michaił Gorbaczow i rozpoczął pierestrojkę. Nastąpił upadek komunistycznych reżimów totalitarnych w Europie Wschodniej, a w 1990 roku rozpad Związku Radzieckiego. 

Po powrocie na Uniwersytet Harvarda w 1983 roku był już sławnym człowiekiem. Jego wykłady przyciągały tłumy słuchaczy, wzbudzał zainteresowanie amerykańskich i zagranicznych mediów, publikował następne książki. 

W 1994 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, uroczystość miała miejsce w Cieszynie. W 2014 roku profesor Pipes przyjechał ponownie do Cieszyna, by pożegnać się z miastem, w którym się urodził. Towarzyszył mu jego syn dr Daniel Pipes.

Goście zwiedzili oba cieszyńskie cmentarze żydowskie, byłą synagogę przy ul. Bożka w Czeskim Cieszynie oraz Górę Zamkową. W Sali Sesyjnej cieszyńskiego Ratusza spotkali się z licznie zgromadzonymi mieszkańcami miasta i jego okolicy.

Profesor Richard Pipes zmarł w 2018 roku w Cambrigde w stanie Massachusetts w wieku 94 lat. 

(gam)