Dziś początek lata astronomicznego. Każdy kolejny dzień będzie coraz krótszy

W 2024 roku koniec astronomicznej wiosny i początek astronomicznego lata przypada na czwartek 20 czerwca. Lato astronomiczne to okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej. Na półkuli północnej trwa od 20 czerwca do 22 września. Na półkuli południowej w tym czasie trwa zima astronomiczna.

Schyłek wiosny to czas, gdy Słońce grzeje mocniej, a pogoda jest coraz mniej kapryśna. Wchodzimy również w okres najdłuższych dni i najkrótszych nocy. Mamy często najwyższe temperatury dzienne i także początek okresu najprzyjemniejszych temperatur po zmroku. W ubiegłych dniach na Zaolziu odnotowano już noce tropikalne, kiedy to temperatura powietrza przez całą noc nie spadła poniżej 20 stopni Celsjusza.

Przesilenie letnie

Choć noc świętojańska dopiero 23 czerwca, a kalendarzowe lato rozpocznie się 22 czerwca, to astronomiczne lato witamy już dziś 20 czerwca 2024 dokładnie o godzinie 22:51 obowiązującego u nas czasu środkowoeuropejskiego letniego – kiedy to Słońce w swej rocznej wędrówce po ekliptyce, oddali się najbardziej na północ od równika niebieskiego, osiągając punkt przesilenia letniego, zwanego punktem Raka. Podczas przesilenia letniego Słońce góruje najwyżej na półkuli północnej, w zenicie na zwrotniku Raka. Astronomiczne lato na półkuli północnej trwa aż do równonocy jesiennej przypadającej w tym roku 22 września 2024.

W dzień przesilenia letniego mamy najdłuższy dzień i najkrótszą noc w ciągu roku. Dokładnie odwrotnie wygląda to na półkuli południowej naszego globu – tam dzisiaj trwa najkrótszy dzień, będący początkiem zimy astronomicznej. W całej strefie podbiegunowej na półkuli północnej rozpoczyna się dzień polarny, a na drugiej półkuli (południowej) wokół bieguna noc polarna.

Lato na naszej półkuli jest najdłuższą porą roku i trwa 94 dni. W porównaniu z zimą jest aż o pięć dni dłuższe.

Długość dnia

Dziś 20 czerwca 2024 w Cieszynie Słońce wzeszło o godzinie 4:37 i zajdzie o 20:57. Słońce znajduje się nad horyzontem 16 godzin i 20 minut, noc trwa tylko 7 godzin i 40 minut. Z Dzienną Gwiazdą prawie w ogóle się nie żegnamy, a jeśli nawet już nam ona zanurza się pod horyzont to tylko płytko i nieustannie daje o sobie znać w postaci złotej łuny widocznej przez całą noc nad północnym horyzontem.

W miejscowościach położonych na wschód od Cieszyna dzień zaczyna się kilka minut wcześniej i również kilka minut wcześniej kończy. Poruszając się na północ, natrafimy na obszary, w których dzień letniego przesilenia jest dłuższy. Na przykład w Gdańsku potrwa od godziny 4:10 do godziny 21:24, czyli 17 godzin i 14 minut. Jak łatwo policzyć, różnica w długości dnia między Gdańskiem i Cieszynem wynosi 54 minut.

Po przesileniu letnim, każdy kolejny dzień aż do 21 grudnia 2024 będzie już nieco krótszy, a wysokość Słońca podczas dziennej wędrówki przez firmament zacznie się stopniowo obniżać. Początkowo zmiany te będą tylko sekundowe i jeszcze wiele tygodni minie, zanim odczujemy, że zbliżamy się do następnej pory roku. Podczas lata dzień skróci się z w przybliżeniu z 16 godzin do 12 godzin.

Wschód Słońca nad kopcem Krakusa w dzień przesilenia letniego:

Pory roku

Okres, kiedy Słońce w naszych szerokościach geograficznych pozostaje nad horyzontem przez ponad 16 godzin i trwa lato, nie jest związany z odległością Ziemi od Słońca. W rzeczywistości nasza planeta jest teraz blisko aphelium (punktu odsłonecznego) swej eliptycznej orbity, czyli punktu położonego najdalej od Słońca. Podczas naszej zimy Ziemia znajduje się najbliżej Słońca. To nachylenie osi obrotu Ziemi sprawia, że zmieniają się pory roku oraz długość dnia i nocy. W dniu przesilenia letniego północna półkula Ziemi jest maksymalnie zwrócona do Słońca.

Co na niebie

Wraz z nadejściem lata, w pierwszej połowie nocy unoszą się nad południowym i południowo-wschodnim horyzontem typowo letnie konstelacje, takie jak Skorpion, Lutnia, Orzeł i Łabędź, którym ustępują miejsca zachodzące wiosenne konstelacje Lwa, Panny i Wolarza. Początek lata to również okres przepięknych świtów i zmierzchów, a ciepłe noce wprost zapraszają do obserwacji nieba i romantycznych spacerów.