Herbert, Tischner, Pawlikowska-Jasnorzewska, Reymont i Has. Senat uhonorował wybitne postacie kultury

WARSZAWA / Senat RP przyjął dziś pięć uchwał okolicznościowych, ustanawiając patronów roku 2025. Wśród uhonorowanych znaleźli się Zbigniew Herbert, ks. Józef Tischner, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Władysław Stanisław Reymont oraz Wojciech Jerzy Has – twórcy i intelektualiści, których dorobek nie tylko wzbogacił polską kulturę, ale miał również wpływ na światowe dziedzictwo artystyczne i myślowe.

Uchwała dla Zbigniewa Herberta w setną rocznicę urodzin

Pierwszą z przyjętych uchwał była ta poświęcona Zbigniewowi Herbertowi, wybitnemu poecie polskiemu, którego setna rocznica urodzin przypada właśnie dzisiaj. Senatorowie przypomnieli dramatyczne losy artysty, którego młodość przypadła na czas II wojny światowej oraz komunizmu.

W uchwale podkreślono, że Herbert, pozostając wierny swoim zasadom etycznym, odrzucił możliwość kariery w okresie stalinowskim, co dobitnie ukazuje jego niezależność i odwagę twórczą. Poeta zadebiutował własnym tomem wierszy dopiero w połowie lat 50., gdy system polityczny zaczął się liberalizować. Od tego momentu aż do śmierci w 1998 roku pozostawał czołową postacią literatury polskiej. Jego utwory, jak „Przesłanie Pana Cogito” czy „Raport z oblężonego Miasta”, do dziś inspirują kolejne pokolenia i mają wymiar uniwersalny.

Ks. prof. Józef Tischner – filozof i duchowny

Senat ustanowił rok 2025 także Rokiem ks. Józefa Tischnera, w 25. rocznicę jego śmierci. Tischner był wybitnym filozofem, znanym intelektualistą oraz duchownym, który swoim zaangażowaniem przyczynił się do umocnienia idei solidarności w Polsce.

Uchwała przypomina, że kapłan góralskiego pochodzenia aktywnie uczestniczył w życiu intelektualnym, wykładając filozofię na Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Jego rozważania nad ludzką wolnością i odpowiedzialnością oraz etyką solidarności stały się fundamentem moralnym opozycji antykomunistycznej. Tischner, jako kapelan „Solidarności”, budował mosty między różnymi środowiskami, a jego ideały i dorobek pozostają aktualne we współczesnych debatach o wartościach etycznych w społeczeństwie.

Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – „polska Safona”

W kolejnym głosowaniu Senat oddał hołd Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, nazywanej „polską Safoną”. Przyszły rok, kiedy przypadnie 80. rocznica jej śmierci, będzie poświęcony tej wybitnej poetce. Jej twórczość, jak zauważają senatorowie, jest ceniona za niezwykłe ukazanie miłości i życia oraz za uniwersalny przekaz, który nadal wzrusza czytelników na całym świecie.

Pawlikowska-Jasnorzewska była jedną z najczęściej tłumaczonych polskich autorek i laureatką wielu prestiżowych nagród. Jej wiersze i sztuki teatralne, choć minęły już dekady od ich powstania, nadal są odczytywane na nowo i wykonywane przez artystów muzycznych, co potwierdza ich trwałe miejsce w polskiej kulturze.

Władysław Reymont – noblista i twórca „Chłopów”

Wśród patronów 2025 roku znalazł się także Władysław Reymont, wybitny polski pisarz i laureat Literackiej Nagrody Nobla. Uchwała przypomina, że w przyszłym roku przypadnie setna rocznica jego śmierci. Reymont, wychowany w wielodzietnej rodzinie, swoją pasję do literatury rozwijał mimo wielu przeciwności, w tym braku formalnego wykształcenia. Jego dorobek, obejmujący powieści takie jak „Ziemia obiecana” czy „Chłopi”, zyskał ogromne uznanie w kraju i na świecie, stanowiąc wyjątkowy obraz polskiej wsi i natury człowieka. Reymont swoją pracą wywarł wpływ na światową literaturę, a jego pisarstwo nadal inspiruje twórców i literaturoznawców.

Wojciech Jerzy Has – mistrz kina światowego

Rok 2025 będzie również poświęcony Wojciechowi Jerzemu Hasowi, wybitnemu reżyserowi i twórcy kina światowego. W setną rocznicę jego urodzin senatorowie uhonorowali go za dorobek, który zyskał uznanie na całym świecie. Filmy Hasa, takie jak „Rękopis znaleziony w Saragossie” czy „Sanatorium pod klepsydrą”, trwale wpisały się w historię kina, a sam reżyser uchodził za pioniera światowego modernizmu. W swoich dziełach potrafił łączyć ironię z tragizmem, pokazując Polskę jako kraj bogaty w różnorodność kulturową i historyczną. Has pracował często poza systemem, co wiązało się z wymuszonym milczeniem artystycznym, jednak jego filmy do dziś zachwycają zarówno widzów, jak i krytyków.