Sierp Księżyca w pobliżu Saturna i Wenus. Po zachodzie Słońca warto spojrzeć na niebo

Księżyc na swej wędrówce po sklepieniu niebieskim dziś 31 stycznia 2025 znajdzie się pod Saturnem, jutro 1 lutego 2025 między Wenus i Saturnem a w niedzielę 2 lutego 2025 nad Wenus. Przy bezchmurnym niebie warto śledzić Księżyc mijający Saturna i Wenus.

Gołym okiem widoczne są cztery planety

Na niebie nadal możemy obserwować cztery planety. Wenus widoczna jest wieczorem jako Gwiazda Wieczorna wysoko nad południowo-zachodnim horyzontem. Z uwagi na wysoki blask nikt jej nie przeoczy i jest możliwa do ujrzenia i obserwowania nawet na niebie dziennym przed zachodem Słońca.

Po przeciwnej stronie nieba wysoko nad południowo-wschodnim horyzontem znajduje się nieco słabszy Jowisz. Niżej i w lewo od Jowisza nad wschodnim horyzontem widoczny jest czerwonawy Mars. Dopiero przy dostatecznie ciemnym niebie można odnaleźć najsłabszą widoczną gołym okiem planetę – Saturna. Odnajdziemy go pod Wenus nieco w prawo.

Wenus i Saturn widoczny jest tylko wieczorem. Jowisz prawie całą noc a Mars przez całą noc.

Księżyc w pobliżu Saturna i Wenus

Jeśli przy sprzyjającej pogodzie spojrzymy o zmierzchu nad południowo-zachodni horyzont, zostaniemy nagrodzeni niezwykle urzekającym niebiańskim spotkaniem. Od 31 stycznia do 2 lutego 2025 na wieczornym niebie będziemy mogli podziwiać spotkanie trzech ciał niebieskich. Do pary planet – Wenus i Saturna dołączy młody Księżyc.

Księżyc w środę 29 stycznia 2025 osiągnął nów i już w następnym dniu 30 stycznia 2025 jego cieniutki sierpik można było zaobserwować po zachodzie Słońca nisko nad zachodnim horyzontem. Dziś 31 stycznia 2025 sierp Księżyca oświetlony tylko z 6 procent znajdować się będzie pod Saturnem w prawo. Pod horyzont zajdzie o godzinie 19:12. Oczywiście na niebie wpierw zobaczymy Wenus i sierp Księżyca i dopiero później przy dostatecznie już pociemniałym niebie widoczny będzie również Saturn. Słońce w Cieszynie zachodzi w tych dniach około godziny 16:38.

O dobę później, w sobotę 1 lutego 2025, sytuacja będzie bardziej widowiskowa, ponieważ sierp Księżyca przesunie się między Wenus i Saturna. W tym dniu Księżyc oświetlony już z 13 procent zachodzi około godziny 20:37.

W niedzielę 2 lutego 2025 rogal naszego Naturalnego Satelity oświetlony z 21 procent przesunie się nad Wenus i zanurzy się pod horyzont dopiero około godziny 22:00.

Kiedy obserwować

Słońce w Cieszynie zachodzi w tych dniach około godziny 16:38. O tej porze widoczny będzie już Księżyc i Wenus. Całą konstelację trójki obiektów nad południowo-zachodnim horyzontem najlepiej obserwować później od około godziny 17:30. W miarę zapadania ciemności coraz bardziej widoczna stanie się poświata popielata Księżyca (światło słoneczne rozproszone przez ziemską atmosferę na nieoświetloną część Księżyca). Konstelacja będzie widoczna do około 19:00–19:30, kiedy ciała niebieskie zaczną stopniowo chować się za horyzont.

Pamiętać musimy, że wraz z upływem czasu planety i Księżyc przesuwają się coraz niżej. Z tego też powodu musimy wybrać do obserwacji miejsce z otwartym terenem w kierunku zachodnim.

Planety i Księżyc są dobrze widoczne gołym okiem nawet w miejskim środowisku. Wzajemne położenie planet i Księżyca widoczne jest na dołączonych mapkach nieba. Przy odpowiednim skierowaniu okien nawet nie musimy wychodzić na zewnątrz i możemy obserwować wygodnie z ciepła przez nasze okna.

Światło popielate

Przy bardzo dobrych warunkach atmosferycznych gołym okiem widoczna będzie obok jasnego księżycowego sierpa i słabo oświetlona reszta zwróconej ku nam półkuli księżycowej. Zjawisko to nazywamy światłem popielatym. Wywołane jest ono rozproszonym światłem słonecznym na atmosferze ziemskiej, które dopada na nieoświetloną część Księżyca.

Dorastanie Księżyca

Jeżeli przez wszystkie trzy dni dopisze pogoda i będzie czyste, bezchmurne niebo warto zwrócić uwagę na to, jak młody Księżyc dorasta.

Księżyc w środę 29 stycznia 2025 osiągnął nów, czyli rozpoczął swój nowy cykl. Lunacja, czyli miesiąc synodyczny trwający w przybliżeniu 29,5 dnia, polega na przejściu Księżyca przez wszystkie fazy (rozpoczynając od nowiu i na nim kończąc, przechodząc kolejno przez pierwszą kwadrę, pełnię i ostatnią kwadrę). Zmiana faz Księżyca od tysięcy lat służyła ludziom jako naturalna miara czasu. Cykl zmian oświetlenia Księżyca pozwolił stworzyć pierwsze kalendarze. Kalendarze lunarne były podstawą życia społecznego, religijnego i rolniczego w wielu kulturach. Do dziś w niektórych tradycjach (np. islamskiej, żydowskiej, chińskiej) fazy Księżyca odgrywają kluczową rolę w wyznaczaniu miesięcy i świąt.

Dwa dni po nowiu w piątek 31.01.2025 Księżyc oświetlony jest tylko z 6 procent. W sobotę 1 lutego 2025 oświetlona powierzchnia wzrośnie na 13 procent a następnego dnia już do 21 procent. W astronomii Księżyc jest młody, gdy zaczyna rosnąć po nowiu (ma kształt litery D –, dopełnia się, dorasta, dnieje), i stary, gdy zmierza ku kolejnemu nowiu (ma kształt litery C – cofa się, ciemnieje).

Długość dnia i nocy

Stare polskie przyłowie Na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok rzeczywiście oddaje prawdę, ponieważ barani skok sugeruje mały, niemal niezauważalny przyrost długości dnia. Od przesilenia zimowego (21 grudnia 2024) dzień systematycznie staje się coraz dłuższy, nocy ubywa i krok po kroku zażywamy coraz dłuższą obecność Dziennej Gwiazdy nad horyzontem. Nieznacznie, ale systematycznie w południe rośnie również jej wysokość nad horyzontem. Doświadczamy tego podczas pięknej pogody, kiedy to promienie słoneczne nas coraz bardziej przyjemnie grzeją.

Jednak noc wciąż ma niemal największą w roku przewagę nad dniami i jeszcze upłynie dużo czasu, zanim proces skracania się nocy wyraźniej da się we znaki. W Nowy Rok Słońce w Cieszynie weszło o godzinie 7:42 i zaszło o godzinie 15:55, dzień trwał 8 godzin 12 minut. 31 stycznia 2025 pora wschodu przyspieszyła do godziny 7:19, a zachód opóźni się do 16:38, dzień trwa 9 godzin i 19 minut. W ciągu miesiąca towarzyszenie nam Słońca przedłużyło się o 66 minuty. To całkiem przyjemna sprawa jednak do zrównania dnia z nocą brakuje jeszcze trzech godzin. Równonoc wiosenna na północnej półkuli nastanie 20 marca 2025.

Wszystkie czasy podane są w czasie środkowoeuropejskim.