Tajemnice ostatnich Piastów cieszyńskich. Miscellanea Przewodnickie odkryły historię książęcego dworu i renesansowej architektury cieszyńskiego Rynku

CIESZYN / 16 listopada 2024 roku w Cieszyńskim Ośrodku Kultury – Domu Narodowym w Cieszynie odbyły się XXXIV Miscellanea Przewodnickie, organizowane przez Koło Przewodników Beskidzkich i Terenowych w Cieszynie przy Oddziale PTTK (Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego) „Beskid Śląski” w Cieszynie. Tematem tegorocznej sesji byli „Ostatni Piastowie Cieszyńscy”.

Prezentacja książki Ireny Kwaśny

Pierwszym punktem programu była prezentacja książki Ireny Kwaśny zatytułowanej „Skąd Ci Włosi? O renesansowej i nie tylko architekturze cieszyńskiego rynku”. Autorka przedstawiła rys historyczny rozwoju przestrzennego Cieszyna.

W prezentacji wykorzystała badania własne oraz innych naukowców. Podkreśliła również różnice w terenie, które sugerują wcześniejsze lokalizacje średniowiecznej zabudowy. Omówiła też m.in. trudności związane z badaniami i wyjątkowe elementy architektoniczne, jakie możemy obejrzeć gdy wybierzemy się na cieszyński Rynek.

Dwór Piastów cieszyńskich

Drugi wykład poprowadził Władysław Michał Żagan. Skupił się na funkcjonowaniu dworu Piastów cieszyńskich. Podkreślił, że wzgórze zamkowe w Cieszynie to nie tylko zabytki, ale także miejsce, gdzie toczyło się normalne życie. — Bardzo często sprowadzamy je jedynie do ruin, zapominając o jego codziennej roli — zauważył Żagan.

Prelegent podkreślił wyjątkową rolę Cieszyna w historii Piastów, wskazując, że była to druga najdłużej żyjąca linia piastowska, ustępująca jedynie linii legnickiej. Żagan mówił także o strukturze dworu. Podzielił się między innymi ciekawostką, że kuchmistrz był trzecią najważniejszą osobą na zamku, bowiem odpowiadał za to, co trafiało na książęcy stół.

Prelegent przypomniał również historie związane z księciem Wacławem II Adamem i jego żoną Marią Sydonią. — Listy Marii do braci pokazują, jak bardzo cierpiała z powodu trudnego małżeństwa. Pisała, że Wacław nie chciał jej widzieć i zamykał jej część zamku na klucz — wyjawił. Dodał, że Maria, zmęczona trudnym małżeństwem, prosiła w testamencie o to, by nie pochowano ją w ziemi cieszyńskiej.

Żagan opowiedział również o historii krypty książęcej w kościele św. Marii Magdaleny w Cieszynie. Podkreślił, że krypta została zbudowana na dwa lata przed śmiercią księcia. — W czasie badań w latach 30. XX wieku grupa pasjonatów historii odkryła przemieszane szczątki książąt cieszyńskich — mówił Żagan. Wyjaśnił, że tumba nagrobna księcia Przemysława I Noszaka pierwotnie znajdowała się w prezbiterium kościoła. Później została umieszczona w obecnej neorenesansowej wnęce po lewej stronie ołtarza.

Przejazd do zamku w Grodźcu Śląskim

Po wykładach uczestnicy wydarzenia udali się do zamku w Grodźcu Śląskim, który stanowił kolejny punkt programu tegorocznej przewodnickiej sesji popularnonaukowej. Zamek, choć nie związany bezpośrednio z dynastią Piastów cieszyńskich, wpisuje się w kontekst historyczny regionu. Sesja była więc okazją do przybliżenia jego znaczenia.