W Krakowie pod Wawelem stanął całodobowy zegar słoneczny. Zobacz jak działa

Kraków ma nową atrakcję turystyczną. Zegar słoneczny, który działa również w nocy znajduje się u stóp Wawelu na placu Wielkiej Armii Napoleona. Jego autorem jest Aleksander Rokosz, młody polski designer, który zwyciężył w międzynarodowym konkursie architektoniczno-rzeźbiarskim rozpisanym Fundacją Ideanova.

Na zegarach słonecznych często widniała łacińska maksyma Tempus fugit, aeternitas manet! Czyli: czas ucieka, wieczności czeka. Jednak na tym nowym krakowskim zegarze słonecznym widnieje inna łacińska sentencja: Post tenebras spero lucem, którą można przetłumaczyć: Po ciemnościach spodziewam się światła. Jak właściwe słowa dla tak niezwykłego obiektu w przestrzeni publicznej Krakowa.

Całodobowy zegar słoneczny

Nowo postawiony zegar słoneczny działający również w nocy znajduje się na placu Wielkiej Armii Napoleona w Krakowie (ul. Powiśle 11), obok Zamku Królewskiego na Wawelu. Koncepcja tego niezwykłego zegara słonecznego opiera się na fascynującej idei. W ciągu słonecznego dnia pełni on funkcję klasycznego zegara słonecznego i pokazuje upływ czasu na podstawie pozornego ruchu Słońca po niebie i rzucanego przez gnomon cienia. Po zachodzie Słońca zaś (ale też w razie pochmurnej pogody) funkcję cienia wskazującego czas słoneczny przejmuje imitujący go promień czerwonego światła lasera.

Laser zasilany jest energią słoneczną zmagazynowaną w formie energii elektrycznej zebraną w ciągu dnia dzięki panelom fotowoltaicznym. Precyzyjny mechanizm lasera, odpowiedzialny za emisję promienia świetlnego i jego ruch wokół zegara zgodnie z czasem słonecznym, został bezpiecznie umieszczony pod obręczą zegara.

Czas słoneczny

Każdy zegar słoneczny wskazuje czas średni słoneczny dla miejsca, w którym został zbudowany. Ten krakowski wskazuje czas średni słoneczny dla południka 20° E (20 stopni długości wschodniej) przebiegającego przez Kraków. Jest on o 20 minut późniejszy od czasu strefowego (środkowoeuropejskiego, czyli czasu południka 15° E), który pokazują nam nasze zegarki. A więc jeżeli na zegarku albo smartfonie mamy na przykład godzinę 8:00, to nowy zegar słoneczny pod Wawelem będzie wskazywał godzinę 8:20.

Dla porównania, czas Krakowskiego Południka Zerowego jest późniejszy o 19 minut i 49,4 sekundy, gdyż jego długość geodezyjna to 19° 57′ 21,2367″ E.

Ciekawie prezentujący się w przestrzeni publicznej zegar został uzupełniony o system wystawienniczy. Towarzyszą mu tablice informacyjne opisujące fizyczną naturę czasu oraz historię jego mierzenia, a także monitory podające czas słoneczny i strefowy.

Pokazuje czas bez przerwy

24-godzinny zegar słoneczny może działać również w nocy lub podczas pochmurnej pogody, czym w połączeniu z ciekawym wyglądem wykazuje swoją niezwykłość oraz pomysłowość projektanta.

W ciągu dnia instalacja aktywnie kumuluje energię słoneczną, aby po zmroku oddać ją w formie wiązki światła. Kiedy gasną promienie słoneczne i znika cień gnomonu, w jego miejsce pojawia się promień światła, który kontynuuje wędrówkę po tarczy, pokazując dokładną godzinę słoneczną. Sfera umieszczona na czubku gnomona to symboliczne miniaturowe Słońce. Rozświetla się ona dzięki zmagazynowanej energii słonecznej własnym światłem, kiedy prawdziwe Słońce zachodzi pod horyzont. Świetlista kula unosi się w powietrzu i jak ognik przyciąga uwagę przechodniów.

– Dzięki wykorzystaniu brązu udało się otrzymać piękny ciemny odcień zegara z naturalnym niebieskawym przebarwieniem. Dodatkowo jest to metal szlachetny, który dobrze zniesie próbę czasu i warunki atmosferyczne. W kontraście do patynowanego brązu wprowadzono także elementy ze złotego, polerowanego mosiądzu, które jak promienie słońca, ożywiają tarczę zegara. Oba te stopy są także odniesieniem do materiałów starego Krakowa – mówi Aleksander Rokosz, młody wrocławski designer, który zwyciężył w międzynarodowym konkursie architektoniczno-rzeźbiarskim, który pod koniec 2020 roku rozpisała Fundacja Ideanova.