Ukazało się nowe wydanie pierwszego w Polsce interdyscyplinarnego i darmowego podręcznika o zmianie klimatu Klimatyczne ABC. Interdyscyplinarne podstawy współczesnej wiedzy o zmianie klimatu, autorstwa badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego i współpracujących instytucji naukowych. Zaktualizowaną wersję poszerzono między innymi o informacje z najnowszego, szóstego raportu Międzyrządowego Zespołu ds. Zmiany Klimatu.
Zmiana klimatu to proces, w którym ogólny klimat Ziemi ulega długoterminowym i systematycznym zmianom. Głównym czynnikiem, który obecnie przyspiesza zmianę klimatu, jest działalność człowieka, zwłaszcza emisja gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla (CO2), metan (CH4) i podobne. Te substancje zwiększają efekt cieplarniany, co prowadzi do globalnego ocieplenia i zmiany wzorców pogodowych na całym świecie.
O czym jest Klimatyczne ABC
Klimatyczne ABC to kompendium podstawowych informacji na temat przyczyn i konsekwencji zmiany klimatu, a także możliwych sposobów ograniczenia globalnego ocieplenia, pochodzących z renomowanych źródeł, powstałe z inicjatywy naukowców zatrudnionych na Uniwersytecie Warszawskim. Jego autorzy są pracownikami najważniejszych ośrodków akademickich, ekspertami w swoich dziedzinach nauki.
Pracowało nad nim 16 ekspertów reprezentujących różne dziedziny wiedzy (takie jak fizyka, chemia, biologia, ekologia, ekonomia, psychologia oraz inżynieria) i związanych z różnymi ośrodkami akademickimi. Sylwetki autorów można zobaczyć tutaj. Eksperci pracowali pod redakcją naukową w składzie Magdalena Budziszewska, Aleksandra Kardaś i Zbigniew Bohdanowicz.
Efektem ich współpracy jest podręcznik łatwy w lekturze i interdyscyplinarny – tak jak sam problem zmiany klimatu. Zagadnienia omówiono nie tylko z punktu widzenia nauk ścisłych i przyrodniczych, ale też ekonomicznych i społecznych. Poruszane w nim zagadnienia powiązane są z takimi dziedzinami jak: fizyka, chemia, biologia (w tym ekologia), geografia, nauki społeczne, psychologia i wiedza o społeczeństwie.
– Przygotowując podręcznik, staraliśmy się, żeby był ciekawą propozycją zarówno dla uczniów liceów, studentów, jak i osób, które już zakończyły edukację. Jest napisany przystępnym językiem, dużo starań włożyliśmy w wizualną estetykę każdej strony, a każdy rozdział to cenna pigułka wiedzy o innym aspekcie zmiany klimatu – mówi Zbigniew Bohdanowicz z Wydziału Nauk Ekonomicznych UW, jeden z redaktorów podręcznika.
Co zawiera Klimatyczne ABC
Nowoczesny podręcznik powstał jako odpowiedź naukowców na pilną potrzebę powszechnej edukacji o kryzysie klimatyczno-ekologicznym. Jest podzielony na cztery części, a każda z nich na rozdziały. Pierwsza część wyjaśnia podstawowe mechanizmy – najważniejsze procesy rządzące klimatem i jego zmianą (między innym, od czego zależy temperatura powierzchni Ziemi i jak węgiel krąży w przyrodzie). Druga część traktuje o przyczynach globalnego ocieplenia. Trzecia część przedstawia zmiany klimatu i konsekwencje tego procesu dla życia na naszej planecie. Ostatnia, czwarta, część jest poświęcona rozwiązaniom – scenariuszom przyszłości zależnym od tego, jakie drogi redukcji emisji gazów cieplarnianych zostaną wybrane.
Autorzy piszą o rozwiązaniach w różnych dziedzinach gospodarki, o działaniach mających na celu regenerację przyrody, a także o społecznych i ekonomicznych uwarunkowaniach dążenia do zmiany.
Na końcu podręcznika znajduje się podsumowanie w postaci 25 pytań i odpowiedzi dotyczących najważniejszych zagadnień związanych ze zmianą klimatu i jeszcze raz wyjaśniających najczęstsze mity krążące na ten temat.
– Żeby dobrze zrozumieć, co dzieje się z klimatem naszej planety i jakie są tego konsekwencje, trzeba połączyć wiedzę płynącą z wielu dziedzin nauki. Istotne są wzajemne oddziaływania pomiędzy zjawiskami w atmosferze, procesami zachodzącymi w ekosystemach morskich i lądowych, i naszą gospodarką. Właśnie te połączenia staraliśmy się przedstawić w naszym podręczniku – mówi dr Aleksandra Kardaś z Fundacji Edukacji Klimatycznej, członkini Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego Polskiej Akademii Nauk, jedna z redaktorek podręcznika.
Dla kogo jest książka przeznaczona
Książka jest skierowana do studentów zainteresowanych lepszym zrozumieniem podstaw zmiany klimatu niezależnie od kierunku studiów oraz do nauczycieli i uczniów szkół średnich, a także do wszystkich dociekliwych osób szukających inspiracji do właściwych działań.
– Edukacja klimatyczna jest jednym z najważniejszych zadań, jakie stoją przed społeczeństwem. Jest to zadanie nie tylko dla szkół i uczelni, ale dla nas wszystkich. Rozumienie zmiany klimatu jest niezbędne, by zrozumieć współczesny świat i planować swoją przyszłość. – mówi dr Magdalena Budziszewska z Wydziału Psychologii UW, także członkini Komitetu ds. Kryzysu Klimatycznego Polskiej Akademii Nauk, jedna z redaktorek podręcznika.
Gdzie i jak pobrać publikację
Książka Klimatyczne ABC. Interdyscyplinarne podstawy współczesnej wiedzy o zmianie klimatu w wersji elektronicznej jest udostępniona do bezpłatnego pobrania na stronie Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. W całości można ją pobrać tutaj.
Można nabyć także wersję papierową książki tutaj.
Do samokształcenia oraz przygotowywania lekcji, szkoleń i kursów można pobrać pliki zawierające fragmenty książki dotyczące poszczególnych tematów.
Dla nauczycieli przygotowano stronę z dodatkowymi materiałami dydaktycznymi: Klimatyczne ABC, a na interaktywnej stronie Spotkania z klimatem można znaleźć krótkie filmy edukacyjne, w których polscy naukowcy opowiadają o swojej pracy i tłumaczą różne zagadnienia klimatyczne. Chętni mogą między innymi zobaczyć, jakie znaczenie dla zmiany klimatu mają bagna oraz lodowce, jak się je bada oraz jaki wpływ zmiana klimatu wywrze na wykonywanie różnych zawodów w przyszłości.
Jak zobaczyć świat
Skąd wiemy, że klimat się zmienił…? Jak zrozumieć zmiany klimatu i spróbować pojąć czas głęboki? W filmie wykorzystano fragment książki Jak zobaczyć świat Nicholasa Mirzoeffa.
Źródło: Uniwersytet Warszawski
