Wystawa twórczości Franciszka Świdra w Czeskim Cieszynie. Z okazji 110. rocznicy urodziny artysty

CZESKI CIESZYN / Wczoraj (9 listopada) w Galerii MOST w Centrum Informacji Turystycznej w Czeskim Cieszynie odbył się wernisaż wystawy pt. Ludzie z otoczenia Artysty. Wystawa pokazuje skrawek z obfitej twórczości Franciszka Świdra. Została zorganizowana z okazji 110. rocznicy urodzin artysty.

Malarz i rzeźbiarz akademicki Franciszek Świder, znany jest nie tylko na Śląsku Cieszyńskim, był nierozerwalnie związany z rodzinnym miastem Karwiną, Śląskiem i jego przyrodą. Artysta czerpał tematy z życia dzisiaj już nie nieistniejącego miasta, w którym się urodził i do którego powrócił po studiach w 1938 roku. Wystawę pt. „Ludzie z otoczenia Artysty” w Galerii MOST, będzie można podziwiać do 29 grudnia 2023 roku.

Był jedną z najważniejszych postaci życia artystycznego na Śląsku Cieszyńskim

Franciszek Świder w tym roku skończyłby 112 lat. Wystawę przygotowano już w 2021 roku właśnie z okazji 110. rocznicy urodziny artysty. Niestety z powodu pandemii dwa dni po wernisażu wystawa została zamknięta, co uniemożliwiło udostępnienie jej publiczności.

– Dzisiaj otwieramy tę wystawę, aby udostępnić ją zwiedzającym z polskiej i czeskiej strony Olzy. Wystawa ta jest niewielkim wyborem z jego bogatej twórczości, skupia się na jego rysunkach, rysunkach dzieci, rysunkach z tematyką góralską. Można tu zobaczyć portrety osób z jego otoczenia – mówiła kuratorka wystawy Jana Galášová.

– Franciszek Świder był jedną z najważniejszych postaci życia artystycznego na Śląsku Cieszyńskim. Być może wiecie, co pisał o nim profesor Kadłubiec. Gdyby Franciszek Świder został w Pradze i tam pracował, to jego twórczość byłaby znana w całym kraju, może nawet w Europie. Po studiach wrócił jednak do ojczyzny, i dzieło, które stworzył, jest ciągle w zasięgu naszego wzroku, dlatego go doceniamy – powiedziała Jana Galášová.

Wystawa powstała dzięki współpracy rodziny Franciszka Świdra i zapożyczenia obrazów z archiwum rodzinnego. Obecna na wernisażu była jego synowa Emilia Świder.

Symbolika miejsca

Wśród zaproszonych gości był także Vít Slováček zastępca burmistrza Czeskiego Cieszyna. W przemówieniu zwrócił uwagę na symbolikę tego wydarzenia.

– Spotykamy się w miejscu bardziej symbolicznym, bo Galeria Most powstała w miejscu, gdzie spotykają się Czeski Cieszyn i Cieszyn. Działalność Franciszka Świdra również obejmuje zarówno czeską, jak i polską część miasta – powiedział Vít Slováček.

Zanikłe prace Wyspiańskiego lub Mehoffera

– Franciszek Świder to jest fenomen, bo jest niewielu artystów, którzy swoją działalnością wyszli poza region Zaolzia. Są cztery powody, dla których moglibyśmy jego fenomen tutaj w jakiś sposób podziwiać: jest absolwentem trzech uczelni plastycznych, każdą uczelnię kończył z wynikiem bardzo dobrym; jego wszechstronność i osobowość; to, że czuł powiązanie tu z tym terenem, o czym świadczyło to, że portretował ludzi ze swojego otoczenia. Był także związany z folklorem i wydarzeniami z tego terenu. A powód czwarty jest taki, że jak człowiek przygląda się jego bardzo różnorodnej twórczości, widzi, że to nie był gość, który zachłysnął się jedną techniką, ale że eksperymentował – mówił o artyście nauczyciel i plastyk Władysław Kubień.

Przypomniał także dwie osobowości, które bardzo ceniły twórczość Franciszka Świdra. Był nim profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Wiktor Zin, który sądził, że gdyby zorganizować jego wystawę w Polsce, to wiele osób uważałoby, że to są zanikłe prace Wyspiańskiego lub Mehoffera. Drugą osobą był profesor Petr Holý, który mówił, że Franciszek Świder był więcej niż region.

Symbol starej Karwiny

Franciszka Świdra uważa się także za człowieka – symbol starej Karwinny, miasta, które całkowicie zniknęło w wyniku szkód po działalności górniczej. Wraz z rodzeństwem dorastał przy kopalni Barbara w Karwinie. Jego obrazy mają niezwykły charakter dokumentalny, ponieważ uwieczniają miejsca, które dziś już nie istnieją.

Zajmował się malarstwem, rzeźbą i grafiką. Tworzył wybitne dzieła rzeźbiarskie i monumentalne malowidła. Jest autorem licznych portretów i pejzaży. Jednym z jego pierwszych projektów po powrocie ze studiów na Śląsk Cieszyński było czternaście stacji drogi krzyżowej dla kościoła św. Wawrzyńca na Kościelcu w Cierlicku. Jedno z jego dzieł możemy wszyscy podziwiać jeszcze dziś, jest nim sgraffito pt. Praca i nauka znajdujące się na budynku polskiej szkoły podstawowej w Czeskim Cieszynie. Wyjątkowe są jego prace portretowe, ale także pejzaże, a zwłaszcza leśne, które malował z ogromnym upodobaniem.