Magda Walach
E-mail: magda@zwrot.cz
PRZERÓW / We wtorek 5 września w Przerowie odbyła się uroczystość upamiętniająca polskiego biologa Rudolfa Stefana Jana Weigla. Z okazji 140. rocznicy urodzin profesora w Domu Miejskim przebiegła konferencja przypominająca jego dorobek. W szkole zdrowotnej została odsłonięta pamiątkowa tablica.
Rudolf Weigl urodził się w Przerowie. Po przedwczesnej śmierci ojca, wychowywany był w polskiej tradycji przez ojczyma – Józefa Trojnara, profesora gimnazjalnego w Jaśle i Stryju. Identyfikował się jako Polak. Był odkrywcą pierwszej na świecie szczepionki przeciw tyfusowi. Dzięki jej produkcji podczas II wojny światowej uratował około pięciu tysięcy osób przed deportacją, w tym wielu lwowskich profesorów, wykładowców czy członków ruchu oporu. Za swoje odkrycie Rudolf Weigl był wielokrotnie nominowany do Nagrody Nobla. Dla Polaków jest nie tylko wybitnym naukowcem, ale także bohaterem.
Pamiątkowa tablica w Przerowie
Minęło już 140 lat od urodzenia odkrywcy. Dlatego Polska postanowiła upamiętnić tę rocznicę poprzez odsłonięcie tablicy pamiątkowej w jego rodzinnym mieście.
Ponieważ dom, w którym Rudolf Wiegl wyrastał, już nie istnieje, dwujęzyczna tablica upamiętniająca postać polskiego biologa zdobi miejscową Wyższą i Średnią Szkołę Zdrowotną. Projekt upamiętnienia Rudolfa Weigla w mieście jego urodzenia był realizowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego we współpracy z Fundacją Silva Rerum Polonarum, Polskim Towarzystwem Medycznym w Republice Czeskiej, Konsulatem Generalnym RP we Lwowie, Konsulatem Generalnym RP w Ostrawie oraz władzami miasta Przerowa.
Konferencja przedstawiająca działalność Rudolfa Weigla
Oprócz uroczystości odsłonięcia tablicy, tego samego dnia w Domu Miejskim w Przerowie odbyła się konferencja naukowa przedstawiająca działalność naukową Rudolfa Weigla na różnych etapach jego kariery naukowej. Celem konferencji była popularyzacja dorobku naukowego polskiego profesora.
W wydarzeniu uczestniczyła również wnuczka biologa Krystyna Weigl-Albert.
Patronat nad wydarzeniem objęła Konsul Generalna RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz oraz Konsul Generalna RP w Ostrawie Izabella Wołłejko-Chwastowicz.
Rodak z Przerowa i polski patriota
Rudolf Weigl urodził się 2 września 1883 roku w rodzinie rzemieślnika i wynalazcy Friedricha Weigla. Kiedy miał cztery lata, jego ojciec zmarł. Matka Rudolfa, Elsa po 1890 roku przeniosła się do Wiednia, później ponownie wyszła za mąż i wraz z trójką dzieci przeprowadziła się do Polski. Rodzina osiedliła się we Lwowie, gdzie Rudolf Weigl uczęszczał do polskich szkół i stał się, jak sam mówił, polskim patriotą.
Po ukończeniu studiów przyrodniczych na Uniwersytecie Lwowskim został mianowany profesorem. Od czasów I wojny światowej zaangażował się w badania nad tyfusem.
Na początku II wojny światowej, gdy Lwów był okupowany przez Armię Czerwoną, uratował wiele osób pochodzenia żydowskiego, a także wiele postaci nauki i kultury przed deportacją do sowieckich łagrów na Syberii i kołchozów w Kazachstanie. Wczesną wiosną 1944 roku Rudolf Weigl został zmuszony opuścić Lwów.
Osiadł w Krościenku nad Dunajcem, gdzie urządził sobie małe laboratorium. Następnie pracował w Krakowie jako profesor mikrobiologii ogólnej na Uniwersytecie Jagiellońskim, a następnie na Uniwersytecie Poznańskim. Zmarł w 1957 roku w Zakopanem jako niewygodny dla totalitarnego reżimu. Za swoje zasługi został w 2003 roku pośmiertnie odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.