Kaznodzieje cieszyńscy i ich polskie teksty. Prelekcję w ramach MUR-u wygłosiły Jana Raclavská i Urszula Kolber [nagranie]

CZESKI CIESZYN / Tematem kolejnego wykładu Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej byli Kaznodzieje cieszyńscy i ich polskie teksty.

Temat omówiły Jana Raclavská – docent filologii polskiej oraz Urszula Kolber – doktor języka polskiego w Katedrze Slawistyki Wydziału Filozoficznego na Uniwersytecie Ostrawskim. Obie prelegentki są współautorkami wydanej przez Kongres Polaków w Republice Czeskiej książki „Kazania cieszyńskie. O ich języku w kościele luterańskim”. Trzecim współautorem opracowania jest Józef Szymeczek.

Specyfika lokalnej, cieszyńskiej polszczyzny

Prelegentki omówiły specyfikę lokalnej, cieszyńskiej polszczyzny na przykładzie kazań, których autorami byli miejscowi duszpasterze ewangeliccy. Raclavská wyjaśniła, że wprowadzono zasadę Lutra, że słowo Boże powinno być głoszone w języku ludu. Zaczęto więc sprowadzać polskie książki. Kaznodzieje zaczęli też tworzyć własne teksty religijne.

— Z zachowanych do dziś rękopisów w języku polskim wynika, że homilie w tym języku były obowiązkiem. Wielu kaznodziejów, którzy działali w Kościele Łaski, czyli dzisiejszym Kościele Jezusowym, nie pochodziło ze Śląska Cieszyńskiego. Nauczyli się tego języka i w tym języku wygłaszali homilie. Wracając do badań języka pastorów, interesują nas ci, którzy pochodzili ze Śląska Cieszyńskiego i ten język mieli opanowany w takiej formie, w jakiej go słyszeli. Wszystkie te kazania odznaczają się wysokim stopniem opanowania języka polskiego przez piszących. Odnajdujemy w nich też elementy typowe dla języka ludności cieszyńskiej, które były mocno związane z ich mową codzienną — stwierdziła Raclavská.

Prelegentka wyjaśniła, że wspólnie z Urszulą Kolber przeanalizowały kazania autorstwa dziesięciu cieszyńskich kaznodziei ewangelickich napisane pomiędzy 1758 do 1870 rokiem.

Całości wykładu wysłuchać można tutaj:

(indi)