W najbliższych dniach warto wstać wcześnie. Na niebie będzie gala planet widocznych gołym okiem

Przez najbliższe dni na niebie możemy obserwować wszystkie planety widoczne gołym okiem. Po zachodzie Słońca na wieczornym niebie możemy obserwować Merkurego. Zaś rano przed wschodem Słońca widoczne będą planety Jowisz, Wenus, Mars i Saturn ułożone w niemal prostej linii.

Merkury na wieczornym niebie

Merkury jest najtrudniejszy do zaobserwowania spośród planet dostrzegalnych gołym okiem, ponieważ przebywa stale na niebie w stosunkowo bliskim sąsiedztwie Słońca. Dlatego obserwujemy go albo krótko po zachodzie Słońca, albo tuż przed jego wschodem. Niskie położenie nad horyzontem i jasne tło nieba sprawiają, że trudno go wypatrzeć.

W tych dniach Merkury wchodzi w okres najlepszej widoczności wieczornej w całym 2022 roku. Okres ten potrwa do pierwszych wieczorów maja br. Z wieczora na wieczór wysokość Merkurego nad horyzontem będzie rosnąć, a czas jego widoczności wydłużać, co umożliwi pod koniec kwietnia jego obserwacje nawet na wyraźniej już pociemniałym niebie.

Dziś (21 kwietnia 2022 roku) Słońce na naszych terenach zachodzi około godziny 19:47 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego. Już 30 minut później możemy z miejsca o odsłoniętym zachodnim horyzoncie wypatrywać Merkurego niewysoko nad linią zachodniego widnokręgu w postaci wyraźnie dostrzegalnej kropki na tle gasnącej łuny dnia.

Przy bezchmurnym niebie i dobrej przejrzystości powietrza Merkury będzie widoczny aż do około godziny 21:40, kiedy to zacznie zanurzać się pod horyzont.

Widoczne są gwiazdozbiory zimowe

Od miesiąca mamy wiosnę astronomiczną jednak po zapadnięciu zmroku nad zachodnim horyzontem nadal jeszcze pięknie błyszczą zimowe gwiazdozbiory. Ich najjaśniejsze gwiazdy, wyróżniające się wyrazistymi kolorami, tworzą tzw. Sześciobok Zimowy. Odnajdziemy je przy pomocy poniższej mapki, na której zaznaczono również położenie Merkurego.

U dołu mamy niebieskiego Rigela z gwiazdozbioru Oriona, na prawo, nieco wyżej czerwonawego Aldebarana z Byka często zwanego „czerwonym okiem Byka”. Dalej u góry błyszczy na biało Kapella z konstelacji Woźnicy, po lewej stronie odnajdujemy białawego Kastora i bladopomarańczowego Polluksa z Bliźniąt, poniżej którego świeci bladoniebieski Procjon z Małego Psa.

Całość dopełnia Syriusz z Wielkiego Psa – najjaśniejsza gwiazda naszego nieba. Ma barwę białą, lecz skutkiem swego niskiego położenia zwykle silnie migoce mieniąc się przy tym barwami tęczy. W środku opisanego sześcioboku świeci czerwonawa Betelgeuza z Oriona.

Na porannym niebie cztery planety

Rano wschodzą nad południowo-wschodnim horyzontem kolejno Saturn, Mars, Wenus i Jowisz. Saturn wynurza się spod horyzontu około godziny 3:50, dwadzieścia minut później Mars. Około godziny 4:25 wschodzi najjaśniejsza z nich – Wenus. Ostatni wschodzi Jowisz – około godziny 4:45 u nas obowiązującego czasu. Wzajemne położenie planet widzimy na dołączonej ilustracji. Nad południem znajduje jest Księżyc podążający do ostatniej kwadry, którą osiągnie w sobotę 23 kwietnia br.

Najlepiej obserwować wcześnie rano

Wszystkie poranne planety najlepiej obserwować około godziny 5:00. Niebo jeszcze nie jest zbyt jasne a Jowisz znajduje się dostatecznie wysoko nad horyzontem. Oczywiście żeby widzieć planety musi być bezchmurne niebo i czyste, przejrzyste powietrze. Do obserwacji wybieramy miejsce, z którego wschodnia i południowo-wschodnia strona horyzontu jest odsłonięta.

Planety leżą w przybliżeniu na prostej w równomiernych odległościach. Oczywiście planety widzimy na prostej tylko na naszym ziemskim niebie podczas spojrzenia z powierzchni naszej Ziemi. W rzeczywistości znajdują się od nas w różnych odległościach.

Już 10 minut po piątej godzinie znika Saturn i Mars w łunie wschodzącego Słońca. Dwadzieścia minut później Jowisz. Wenus widoczna jest nawet kilka minut po wschodzie Słońca, które jutro (22 kwietnia 2022 roku) u nas wschodzi o godzinie 5:38.

Na najbliższe dni zapowiadana jest zmienna pogoda. Dlatego jeśli nie uda się nam niczego zobaczyć jutro rano, możemy spróbować w następnych dniach. W opisanym położeniu planety będą widoczne do końca kwietnia.

Wiosenny chór ptaków

Jeżeli wstaniemy wcześnie rano, a niebo nad horyzontem będzie zasłonięte chmurami, to warto chociaż posłuchać wiosennego chóru ptaków. W kwietniu i maju ptaki najintensywniej śpiewają właśnie przed wschodem Słońca. Przed świtem panuje szczególny mikroklimat, często nie ma wiatru albo jest bardzo słaby, w dodatku jest cicho.

Warunki te sprawiają, że śpiew brzmi szczególnie pięknie i niesie się daleko. Nie wszystkie ptaki budzą się o jednej porze. Na przykład kosy i rudziki śpiewają, gdy jeszcze jest ciemno. Natomiast szpaki i zięby ożywiają się o wschodzie Słońca. Ponieważ różne gatunki ptaków budzą się o różnych porach, więc stopniowo dołączają się do już śpiewających tworząc chór o brzasku.

Roman Strzondała