Projekt inwentaryzacji polskich śladów na cmentarzach Zaolzia. W sobotę można wziąć udział w szkoleniu

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika przygotowuje projekt inwentaryzacji polskich śladów na cmentarzach na Zaolziu. W związku z tym 27 listopada w Czeskim Cieszynie odbędzie się seminarium dla osób, które zechciałyby pomóc w przeprowadzeniu inwentaryzacji cmentarzy.

Seminarium jest darmowe. Zajęcia poprowadzą specjaliści, m.in. historycy sztuki i konserwator zabytków. Jest to więc niebywała okazja do zdobycia praktycznej wiedzy, ale też do wzięcia udziału w tym jakże ważnym projekcie. Jeszcze jest kilka wolnych miejsc, chętni mogą się zgłaszać, pisząc na mail: info@zwrot.cz

Michał Michalski: Zapraszamy do udziału w seminarium

Przeprowadziliśmy rozmowę z Michałem Michalskim, pracownikiem Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika.

Może pan w skrócie przedstawić Instytut Polonika?

Jesteśmy  stosunkowo młodą instytucją, powołaną przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pod koniec 2017 roku. Instytut jest państwową instytucją kultury, której praca skupia się na badaniu, ochronie i popularyzacji polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą. Zajmujemy się dziedzictwem na tych obszarach, na których mieszkają Polacy, przede wszystkim na historycznych ziemiach wschodnich Rzeczypospolitej, ale również tutaj nad Olzą. Nasza działalność skupia się również wokół spuścizny kulturowej polskiej emigracji, zarówno ekonomicznej, jak i politycznej, w różnych krajach świata, chociażby we Francji, Wielkiej Brytanii, w Stanach Zjednoczonych Ameryki czy w Argentynie.

W Czechach państwa instytucja prowadziła już jakieś projekty?

Polonika jest instytucją nadzorującą program polskiego ministerstwa kultury pod nazwą „Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą”. Z tego programu już od kilku lat finansowany jest projekt „Śladami Polaków na ziemiach korony świętego Wacława”. Projekt polega na współpracy Uniwersytetu Jana Długosza w Częstochowie i Uniwersytetu w Ostrawie, z udziałem bibliotek, muzeów i archiwów w Republice Czeskiej. W jego ramach udało się między innymi przebadać pod kątem poloników muzea, np. Morawskie Ziemskie Muzeum w Brnie i Śląskie Ziemskie Muzeum w Opawie. W efekcie tych badań, prowadzonych wspólnie przez czeskich i polskich badaczy, wydano przed dwoma laty katalog polskich monet i medalionów. Niedawno spotkaliśmy się z konsul Izabellą Wołłejko-Chwastowicz w Szczawnicy na promocji wydawnictwa naukowego, będącego pokłosiem konferencji naukowej poświęconej obecności polskich rodzin arystokratycznych i szlacheckich na ziemiach czeskich.

Ciekawa inicjatywa.

Innym elementem tego przedsięwzięcia jest upamiętnianie ważnych w historii Polski osób, które w jakiś sposób były związane z ziemiami czeskimi. Pojawiła się już przed paroma laty tablica upamiętniająca pobyt króla Jana III Sobieskiego w Ołomuńcu oraz tablica upamiętniająca Hugona Kołłątaja, który był więziony w Ołomuńcu przez władze austriackie. Kolejnym elementem są też wystawy, które towarzyszą konferencjom naukowym. Była wystawa poświęcona polskim rodom szlacheckim. Była też wcześniej bardzo ciekawa wystawa o przewodnikach turystycznych – czeskich o Polsce i polskich o Czechach. Były to najstarsze przewodniki turystyczne, czyli te, które zostały wydane do wybuchu I wojny światowej.

Natomiast na Zaolziu Instytut jeszcze nie miał okazji realizowania swoich projektów?

Stąd mój przyjazd do Czeskiego Cieszyna. Bardzo dziękuję za zaproszenie na Zjazd PZKO, za rozmowy i za to, że mogłem odwiedzić cmentarze w Karwinie i cmentarze w górskiej części Zaolzia. Jednym z najważniejszych zadań Instytutu jest dokumentowanie polskiego dziedzictwa. To oczywiście jest proces, który rozpoczął się jeszcze przed powołaniem Instytutu. Po przemianach ustrojowych w Polsce, na początku lat 90., wzrosło znacząco zainteresowanie i rozpoczęły się różnego rodzaju prace dokumentacyjne, badawcze, z czasem również konserwatorskie w obiektach polskiego dziedzictwa kulturowego poza współczesnymi granicami Polski. Instytut tę pracę kontynuuje, rozszerzając jej zakres.

Jednym z ważnych komponentów naszej pracy jest dokumentowanie cmentarzy jako elementu dziedzictwa kulturowego. Chcemy zinwentaryzować polskie groby i docelowo opublikować w ten sposób materiał na portalu internetowym. Właśnie trwają prace nad nim, planujemy, że portal zostanie uruchomiony w roku 2022. Będzie na nim całość wiedzy o polskim dziedzictwie kulturowym za granicą, o zrealizowanych projektach.

Z tym wiąże się też pana przyjazd na Zaolzie oraz warsztaty, które w tę sobotę Instytut chce przeprowadzić. Proszę w skrócie opisać, czego uczestnicy mogą się spodziewać?

Seminarium szkoleniowe z zakresu inwentaryzacji i opieki nad zabytkowymi cmentarzami polskimi na Zaolziu organizujemy we współpracy z PZKO i Stowarzyszeniem OLZA PRO. W jego trakcie chcielibyśmy pomóc w usystematyzowaniu posiadanej wiedzy praktycznej z zakresu opieki i pielęgnacji zabytkowych cmentarzy, a także zaprezentować zasady dokumentacji i inwentaryzacji nagrobków i nekropolii.

Część teoretyczna rozpocznie się o godz. 9.00 w siedzibie Zarządu Głównego PZKO przy ul. Strzelniczej 28 (w sali Centrum Polskiego na parterze). Po jej zakończeniu planowana jest część praktyczna na dwóch cmentarzach w Karwinie (starym ewangelickim i katolickim przy ul. Ostrawskiej); o ile czas pozwoli, pojedziemy również na wybrany cmentarz w Cieszynie.

Ze strony Instytutu Polonika w seminarium wezmą udział specjaliści z zakresu opieki nad zabytkowymi cmentarzami (historycy sztuki i konserwator zabytków). Zapraszamy wszystkie zainteresowanych!