Nowa publikacja Kazimierza Jaworskiego przybliża osobistości związane z Końską

KOŃSKA / W tych dniach ujrzała światło dzienne dwujęzyczna publikacja „Sylwetki ludzi związanych z Końską – Osobnosti v historii Konské”. Autorem wydanej przez Kongres Polaków w RC pozycji jest Kazimierz Jaworski, autorką tłumaczenia na czeski jego żona Pavla Jaworská.

Kazimierz Jaworski pochodzi z Końskiej, która w 1946 roku weszła w skład Trzyńca. W zeszłym roku na rynek księgarski weszła jego książka „Historia kościoła Wszystkich Świętych w Końskiej 1447-1964”. Wydał też publikację „220 lat szkolnictwa w Końskiej – 220 let školství v Konské”, za którą w 2012 roku otrzymał  nagrodę Srebrne Spinki. Opisał również „65-lecie działalności Miejscowych Kół PZKO w Końskiej w kontekście przedwojennych Kół Macierzy Szkolnej i przedwojennych Miejscowych Grup SMP”.

Teraz pojawia się jego praca na temat wybitnych końszczan i ludzi związanych z tą miejscowoścą. Autor najpierw przybliża rody szlacheckie, do których kiedyś należały dobra w Końskiej, m. in. Sobków z Kornic, Paczyńskich i Wilczków oraz Beessów z Chrostiny.

Potem w słowniku biograficznym opisuje sylwetki ludzi urodzonych w Końskiej i tam działających oraz pochodzących z tej wioski , ale rozproszonych po świecie. Drugą grupę stanowią ludzie urodzeni gdzieś indziej, którzy jednak w tej miejscowości dłużej żyli i pracowali zawodowo i społecznie. Są wśród nich nauczyciele, osoby duchowne, politycy, wojskowi, pisarze, poeci, lekarze, prawdziwi fachowcy w swoich dziedzinach, działacze społeczni, czyli ludzie nieprzeciętni, którzy pozostawili po sobie jakiś dorobek.

Na liście tej nie mogło zabraknąć Jana Kubisza, powszechnie u nas znanego polskiego nauczyciela, poety oraz działacza narodowego i społecznego. Urodził się w Końskiej. W latach 1869 – 1910 był nauczycielem, a następnie kierownikiem szkoły ludowej w Gnojniku. W jego tomiku wierszy „Niezapominajka” znalazł się wiersz „Do Olzy”, bardziej znany jako „Płyniesz Olzo”. 

Kazimierz Jaworski w swojej publikacji wspomina również Adama Wawrosza, znanego regionalnego publicystę, pisarza ludowego, aktora i reżysera. Był też kierownikiem Teatru Lalek „Bajka”. Później został redaktorem gazety zakładowej „Hutnik Trzyniecki.” W latach 1962 – 1969 udzielał się jako instruktor Polskiego Zespołu Estradowego przy Jednolitym Ośrodku Kulturalnym w Trzyńcu. Warto wspomnieć, iż imię Adama Wawrosza nosi Dom PZKO w Trzyńcu.

Wśród osobistości związanych z Końską widnieje również sylwetka Pawła Myrdacza, lekarza wojskowego w armii austro-węgierskiej, który za udaną operację cesarza Franciszka Józefa I uzyskał stopień generała oraz godność szlachecką (von Myrdacz). W rodzinie Myrdaczów przyszedł na świat również Jan Mašek. Wprawdzie pierwotnie nazywał się również Myrdacz, jednak zmienił nazwisko na życzenie swej żony. Z zawodu ślusarz i mechanik, w wolnych chwilach konstruował zegary o skomplikowanych mechanizmach.

W 1924 roku podjął się budowy pokojowego zegara astronomicznego, czyli czegoś w rodzaju orloja. Pracę nad nim ukończył w 1935 roku, po jedenastu latach żmudnej, mozolnej i precyzyjnej pracy. W 1967 roku Jan Mašek ofiarował swój orloj Ostrawie, z okazji 700-lecia miasta. Obecnie znajduje się w Ostrawskim muzeum. 

(gam)