Literatura na lepsze czasy: Władysław Sikora

Wiersze

„Próg” (1961)

Ballada o świątku

Przydrożny świątek
Smutny drewnem oczu
Urodził w zanadrzu
Gniazdo sikorek.

Lubił nadmiernie
Zapach miodu,
Bo – dziwak wsiowy –
Z dorocznej trzciny w bajorze
Chciał wyszumieć rozległość
I głębię nie wiadomo czego.

Śmiał się z ukłonów
Wierzbowych, daremnych
I pukał głową w niepogodę
Tęskniąc do kresu
Nieśmiertelności.

Ogrody

Matce

Chciałaś sercem przyspieszyć wiosnę,
Pocałunkiem otworzyć o niezabudkę więcej.
Przychodziły słoty
I brałaś z kołka podtarty szal.

Ten ogród był bez altany
I bez stalowej siatki przed nocą.
W ramionach ci kwilił jeszcze dzień,
W bezsennych oczach gotowałaś
Dalszy obiad.
Dlaczego tak wcześnie odchodzą ogrodnicy
Z nie pielonych grządek?Drzewa zostały nieme.

Może owoce rodzą się po to,
Żeby ogrody były sobą.

Lato (1966)

XIII

Lipiec parny bez tęczy i piwa
Ledwie zdoła pracę unieść,
Przeciąga się w łanach, ziewa,
Pszenicę praży na południe.

Chmury szukają cienia jastrzębia,
Druty milczą na zmęczonych słupach,
Woda leniwie odnajduje siebie,
Pochłania zieleń i upał.

Potem wieczory, nagie baletnice,
Rude i zwiewne we włosach
Schodzą ku studni. Pod księżycem
Noc stoi bosa.

Henryk Nitra (1981)

Chłopskie granie

Z trawy idziesz ze snóz idziesz
w górę między skrajem głogów
jesteś wiatrem trzmielim lotem
białym kozłem pod uwracią
stąpasz boso rośnym zielem
a utykasz na badylach
a przytykasz dłoń do bieli
ranki czysto krochmalone

Z brzozy idziesz letnim liściem
zapowiedzi przesypujesz
z mierzyc w dzieże na przetaki
w mysie norki dni osuwasz
jesteś ziarnem o upale
o trawiastych apostołach
o przełęczy stokiem idziesz
ponad sumą i południem

Idziesz z łanów przez dziedziny
od Stonawy Koniakowa
wiesz o pszczelim zatroskaniu
o weselach szkopyrtoków
zza zapłotków dniówek w hucie
chowasz nagły sen o przędzy
prze jaskółki cerowanym
białym niebie swojskim mieście

A grali muzykanci na weselu grali
o dziedzińskich chodakach przez sąsiedzkie miedzki
grali o Ondraszku świeżo malowanym
w karczmie Horaka za frydeckim lasem
grali lipowo w muzykę wpatrzeni
w drewno latami pisane wokoło
gonili palcami fujarkowe trele
kobzę kozę pod bzem tarmosili
tak że było ponad południami w dole
ciche granie łąki ciasno przeplatane
kwieciem zielem trzmielim puszkiem w górze
aż kowalik zasnął gąsiorek upszczelił
granie i muzykowanie grajków amen

Kareł (1977)

Modlitwa wieczorna

Zajęcza kapusta pastuszych wcieleń.
Wiatr nad drzewami skupienia w dół.
Kwasek – zaczyn zielonej ziemi
podchodzi łanem jasnego deszczu.

—-

Nie było tam śladów zórz,
ale szczypy prowadzące nocą
opowiadania starki
przez zasłyszenia
następnych przystanków,
na których nie zjawiał się
żaden autobus.

Tych dróg pomni
szliśmy zgarniać witki,
zaśniedziałe piony
skrzypu nad urwiskiem.

Starko, matko boska
wypraw po czetynę,
tam indziej, prawda,
stały dalsze drogi
i gwiazdy schodzące
po długie godziny
ulęgałek…

Płoty odeszły,
reszta po drodze
odsprzedała sakwy…
Trzeba było ponoć
nie gasić płomyków
kopcących w oczy
złotym piaskiem ciszy

Tercyny (1992)

Morawy

Jackowi

Słońce na ukos rozkłada ręce
wrony po lodzie za swej pamięci
wracają ku naszej północy

Przez Bród Uherski na słowiański szaniec
mała stacyjka po drodze w głąb Śląska
szczegół jak oczko w zapodzianym pierścieniu

Powiadasz: nazbyt klasyczne nie trzeba
Mógłbyś się uprzeć czy za ciepłe strony
z węglem oddamy również sumienie

Serce przeczeka tłusty niedosyt
grube fałdy na przedeszłych latach
ale dziękuję te strony nie giną

Widzisz liryko drwino sama w sobie
sprzeniewierzono soki wiosenne
i pochwałę życia

Nim sady nas wyręczą (1996)

Rozstrzelany Jezus Chrystus

Kto cię malował, Jezu Chryste
z atelier Liberdy,
na blasze trwałymi farbami.
Czy była to solidna firma
przeciwko niepogodzie
na rozstajach.
A bo trzeba było przeżyć
słoty, słońca, modlitwy
i wszystkie spojrzenia –
łagodnie sądząc ludziom wieczność;
trzeba było nie przewidując
przecież stanąć plecami do słupa…
Najpierw kamieniowano,
automat zaś znosił na prawo,
górą, lecz serca nie ustrzegłeś
i nie ustrzegłeś się rdzy.

A tu u schyłku wieczności
kuwik nad Olzą po nocach,
Jezu Chryste.
Jezu Chryste strącony do rowu,
zlituj się nad nami.

Już łatwiej nam ciebie zrozumieć.

Orłowa

Tadkowi Bergerowi

Liście lecą do Cingrówki,
jesień miasta, wieczór stęka,
trzaska we szwach kalenica
od kopanin w Zimny Dół.

Przyjaciele lepią garnki,
wszystkich świętych skubią w brody,
zagadują czas na drodze
od kopanin w Zimny Dół.

Gęste było życie (2001)

Lipiec

Najdalsze olchy graby
zawisłe w górę
nie znajdujące
ścieżek na zbocze

Pławiliśmy konie w plosach
krew parskała
w kępach szałwii i skrzypów
znanych kocimi ogonami

Cętki piersi szeleściły
w mroku i stawie
to opadała rosa
w miąższ jakubionek

Psy kochały się w bzach
lipy szły pod wiatr
ciskaliśmy kamienie
w listowie na niebie

Kładliśmy się na sianie
by nie zasypiać bronić
przed lipcem wsi
lipca przed zaśnięciem

Ballada nieustająca

W Jabłonkowie na rynku
drużbom słowo dali
w Jabłonkowie na rynku
drużbom bębnowali

Czasy szły nieprzebyte
dziurawymi drogami
wuj się Szturc z dnia na dzień
przez ocean oddalił

Gęstwą las się sposobił
aj gęste było życie
rodzono się umierano
wadzono pracowicie

Ona była łagodna
macierzanka z piołunem
nim się w oczach na odlew
pospierały bieguny

Kaskadera za męża
brała w czystej bieli
bo hosanna z górali
i z kipieli się wzięli

W Jabłonkowie na rynku
halleluja śpiewają
w Jabłonkowie na rynku
młode wiosny chowają

Było biedy hosanna
jak u Szturców przy bachorach
wuj się Szturc z Ameryką
do dziś nie uporał

Przyszli skądsiś strzapaci
przeciw Turkom radzić
Przychodźcie dość roboty
każdemuśmy radzi

ale nam zostawcie
nasze prawa stare
bo język z sumieniem
nie są na ofiarę

Gorol długo cierpliwy
ale nie wystoi
dlatego po gorolu
bardzo źle się goi

Jeszcze trwamy poniekąd
jak sójki w trójnasób
gdy błękitnie po prośbie
chodzą z lasu do lasu

W Jabłonkowie drużby
stoją ku rozstajom
w Jabłonkowie na rynku
rynek rozbierają

Godzinki niczyje (2009)

VIII

Dzisiaj w ogrodzie nie rozwieszono sznurów
ze spodniami bezrękawnik krzyżowano bluzę burą
Zagajewski się kocha we lwowskiej lawendzie
Kronhold Teraz jak kotka chwile przędzie

Noc zatem nocne godzinki nastały
długie jak ranki spóźnione zawały
kos niecierpliwy o drugiej nastaje
czasu letniego cieszyńskim zwyczajem

wiatr bez przerwy ten sam zaś dni
nie moje odstawiam ciasno do komory
zza drzwi stulecia: powstań padnij
od glacjału pnie te same te same bory

jutro nijakie skowyt w buczniku
wszystko odstaje na – wszystko dla mnie!
z lat pięćdziesiątych zbyło nas kilku
ty zaś sam jeden zlituj się Panie

wydma przypadła pod Nowiną
ulewa rozkleja rodowe wieści
wiek nam XX nad przełęczą skinął
maj najzieleńszy w ręku się zmieścił

Ludowa

Już mi się kochani wesołości nie chce
Pozbieram dniczki usiądą przy ceście
I będę pytać jak będzie bywało

Już mnie kochani odeszło odeszli
Wierne słowo wierni rówieśni
I do całości szczypty nie stało

Już się zaczęły inne strony czasu
Po resztę życia po kartę na stół
A serce tęskni serce nie ustało

Miasto po deszczach

Już listonoszki wyszły na ulice
Do emerytów sprawdzających brzozy
Pęcherze po piwku i ciężkie biusty
Na parapetach Od rzeźni wieje
lipowe kwiecie ze świńską sierścią
a Olza sapie czepiając się łozin
by nie ominąć czeskiej granicy
Pod wiadukt przemknął samochód
Pełen trumien ponieważ zanosi się
na deszcz Pamiętam również taką poezję

Konteszyniec

Z Zamkowego Wzgórza prosto w Olzę
patrzy niebo i spadają wróble
Ktoś ją spotkał: historia – przechodzień
Stała długo mięła w palcach grudę

Przed południem cisza i kasztany
Uchylona furtka nikt nie dzwoni
Ale szelest – piach wypełnia dzbany:
Czas dojrzały gwiazdy tupot koni

Pod księżycem widno więdną cienie
ani rżenia od książęcych stajen
ale było jest przypadło do ziemi
a granica wzbiera nie ustaje