List Prezesa Rady Ministrów Tadeusza Mazowieckiego do uczestników Konferencji KRAJ-EMIGRACJA, Rzym 1990

Szanowni uczestnicy Spotkania Kraj – Emigracja,

Przemiany, jakie przeżyła i przeżywa Polska, umożliwiają stworzenie nowych jakościowo związków w stosunkach Polaków żyjących na stałe poza granicami Kraju a Macierzą. Wiele jest w tej mierze zaległości, wiele grzechów zaniedbania ma Kraj wobec swych rodaków, którym wyroki losu nie pozwoliły żyć w ojczystym państwie. Szczególnie wiele pracy wymagają nasze relacje z tymi Polakami, którzy nie emigrując stali się obywatelami innego kraju. Przez całe lata oficjalnie Polska nie pamiętała o braciach ze Wschodu. Dziś nasz odzyskujący suwerenność Kraj ma wielką wolę nadrobić te zaniedbania i uczynić wszystko co w jego mocy, by mieli oni możliwość wzrastania i rozwijania się w kulturze swych ojców. Polacy, żyjący w rozproszeniu na całym świecie: wielkie skupiska – Polonia amerykańska, kanadyjska, emigranci w Wielkiej Brytanii – zbyt często traktowani byliście instrumentalnie albo jako niepotrzebni petenci komplikujący życie. I to chcielibyśmy zmienić.

Państwo polskie winne jest szczególnie głęboką wdzięczność i szacunek polskim instytucjom politycznym, które nieprzerwanie od 1939 roku dokumentowały wierność zasadom i idei wolnej Polski. Bliski, mam nadzieję, jest ten moment kiedy insygnia prezydenckie mogły będą wrócić do Warszawy, co będzie symbolicznym zwieńczeniem, powrotu Polski do normalnego życia.

Polska przeżywa dziś trudny i wspaniały moment przekształcania się w kraj demokratyczny. Dziś lepiej nawet niż przed rokiem rozumiemy jak wiele trzeba dokonać na tej drodze zmian, ile musimy się wszyscy razem uczyć. Polskie przemiany nie są odizolowane. Zmienia się cała Europa Środkowa, przemiany zachodzą w Europie Wschodniej i w stosunkach między głównymi mocarstwami.

Trzeba tę szansę wykorzystać, tworzyć nowe wartości, nowe instytucje, nowe zasady działania. W tej perspektywie patrzę na spotkanie Państwa. Marszałek Senatu nowej Polski i nowa organizacja społeczna, gromadząca ludzi, którym leżą na sercu sprawy Polonii i Emigracji spotykają się dziś w Rzymie, mieście gdzie żyje Ojciec Święty – Polak, by omówić z Wami, Polakami zza granicy w jednocześnie roboczej i serdecznej atmosferze – jak mogłaby z pożytkiem dla Was, dla nas żyjących w Kraju i dla Polski wyglądać dobra współpraca. Zgodnie z duchem czasu mam nadzieję, że wszyscy Państwo obecni na spotkaniu przyjechaliście pełni dobrej woli, bez żadnych warunków wstępnych i gotowi przełamać istniejące uprzedzenia. Mam nadzieję i jestem pewien, że spotkanie rzymskie jest zapowiedzią światowego spotkania Polaków w roku przyszłym w Warszawie. W imieniu rządu RP zapraszam na nie wszystkich.

Ze względu na bardzo intensywne w chwili obecnej życie polityczne w Polsce nie mogę być obecny osobiście na spotkaniu. Proszę o przyjęcie tą drogą najserdeczniejszych życzeń owocnych obrad oraz osobistej pomyślności i zdrowia.

Do zobaczenia w Kraju!