Księżyc w pobliżu Saturna i Jowisza
Księżyc na swej wędrówce po niebie dziś znajdzie się w pobliżu Saturna a jutro w pobliżu Jowisza. Nastaje wyjątkowa okazja do łatwego odszukania olbrzymich planet Układu Słonecznego na niebie przy pomocy Księżyca. Księżyc w środę 13 października br. nad ranem przeszedł przez pierwszą kwadrę i teraz już podąża do pełni, którą osiągnie w 20 października br. około godziny 17:00 czasu środkowoeuropejskiego letniego. Dziś nasz naturalny satelita mija planetę Saturn a jutro planetę Jowisz. Prognoza pogody nie zapowiada się stuprocentowo, niemniej w pierwszej połowie nocy na naszych terenach ma być do obserwacji koniunkcji Księżyca z Saturnem jeszcze odpowiednia. Po północy nad Zaolziem przechodzić będzie front atmosferyczny. Przejawi się to większym zachmurzeniem i przelotnymi opadami. Koniunkcja Księżyca z Saturnem Słońce dziś zachodzi kilka minut przed godziną 18:00. Księżyc o tej porze będzie już widoczny. Pół godziny później można już przy pomocy dołączonej mapki nieba odnaleźć Saturna i Jowisza. O tej porze to coś znajdujące się nieco nad i w prawo od Księżyca…
5. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE
Piąta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE to kilkaset pokazów, wykładów, spotkań z ciekawymi ludźmi ze świata kultury, techniki i nauki. Ta różnorodna oferta skierowana jest do osób od przedszkola do 99 roku życia. Wszyscy chętni mogą zobaczyć, co jest pasją i profesją śląskich pracowników naukowych. Festiwal rozpoczął się w sobotę 9 października i trwać będzie do piątku 15 października br. Śląski Festiwal Nauki KATOWICE to obecnie jedno z największych wydarzeń popularnonaukowych w Polsce i w Europie. Ma międzynarodowy charakter – jest częścią European Science Engagement Association. Nauka da nam przyszłość – oficjalny spot 5. Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE: https://www.youtube.com/watch?v=3d0UnMPutQ0 Uroczysta Gala otwarcia Piąta edycja Śląskiego Festiwalu Nauki KATOWICE organizowana jest w formie hybrydowej. Festiwal rozpoczął się w ubiegłą sobotę wieczorem uroczystą Galą otwarcia nad katowicką Rawą. 10 października br. publiczność została zaproszona na stacjonarne atrakcje w plenerowym miasteczku nauki nad Rawą (niektóre wykłady były transmitowane online). Zapis transmisji na żywo można obejrzeć na kanale YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=GZQXndcA6K0&t=127s Przestrzeń festiwalowa rozciągała się…
Zapowiada się pogodny wieczór. Co można obserwować na niebie?
Prognoza pogody zapowiada idealne warunki do obserwacji nieba. Wieczorem na niebie złączenie młodego Księżyca z Wenus. W pierwszej połowie nocy widoczny jest Jowisz i nieco słabszy Saturn. Gwiazdozbiory letnie zachodzą wieczorem, kulminują jesienne, a nad ranem zza wschodniego horyzontu wschodzą gwiazdozbiory zimowe. Koniunkcja Księżyca z Wenus Księżyc przeszedł przez nów w środę (6. 10. 2021) i już dwie doby później mogliśmy widzieć jego cieniutki sierpik nad zachodnim horyzontem bezpośrednio po zachodzie Słońca. Dziś 9 października znajdzie się w pobliżu Wenus. Wenus przez cały październik jest widoczna nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. Choć zachodzi około godziny po zachodzie Słońca, to odgrywa rolę królowej wieczoru. Jest bardzo jasna i na tle łuny gasnącego dnia łatwo ją zauważamy (oczywiście przy otwartym terenie). Dziś w jej odnalezieniu pomoże nam młody Księżyc, który oświetlony zaledwie z 14% pół godziny po zachodzie Słońca ukaże się nieco powyżej z prawej strony Wenus. Przy dobrej pogodzie widoczny jest bez większych trudności. Słońce na naszych terenach zachodzi około godziny 18:07.…
Dziś początek astronomicznej jesieni
Dziś wieczorem, dokładnie o godzinie 21:21 u nas obowiązującego czasu, zacznie się astronomiczna jesień. Noc zacznie uzyskiwać dominację nad dniem każdej kolejnej doby aż do kulminacji podczas grudniowego przesilenia zimowego. Od przesilenia letniego (21 czerwca) wysokość Słońca nad horyzontem malała, a dni stawały się coraz krótsze. Słońce w swej wędrówce po ekliptyce podążało ku równikowi niebieskiemu, nad którym znajdzie się dziś o godzinie 21:21. Słońce osiągnie tak punkt Wagi (nastanie równonoc jesienna) co oznacza, że następnie „przejdzie” z półkuli północnej nieba na południową i tym samym rozpocznie się u nas (na półkuli północnej) astronomiczna jesień, na półkuli południowej astronomiczna wiosna. Na półkuli północnej jesień potrwa aż do momentu przesilenia zimowego, czyli do 21 grudnia br. Równonoc jesienna, czyli dzień, w którym zrówna się z nocą, oznacza, że długość dnia i nocy wynosi równo po 12 godzin. Jednak dziś Słońce w Cieszynie wzeszło o godzinie 6:32 i schowa się za horyzontem o godzinie 18:44 czasu środkowoeuropejskiego letniego, dzień trwa 12 godzin…
Bomba Megabitowa – szczyt obchodów Roku Lema
13 września 2021 r. przypada setna rocznica urodzin Stanisława Lema – jednego z najwybitniejszych i najczęściej tłumaczonych pisarzy polskich. W Krakowie finał obchodów Roku Lema – w niedzielę rozpoczął się Kongres Futurologiczny 2021 w ramach festiwalu Bomba Megabitowa trwającego od piątku 10 września br. Stanisław Lem (13. 9. 1921 – 27. 3. 2006) – najwybitniejszy polski pisarz science fiction, filozof, futurolog, krytyk literacki i najchętniej przekładany polski autor w historii (przełożono jego książki na 49 języków w łącznym nakładzie 40 mln egzemplarzy). W związku przypadającej w tym roku setnej rocznicy jego urodzin Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2021 Rokiem Stanisława Lema, doceniając tak poczesne miejsce pisarstwa Stanisława Lema w literaturze XX wieku i jego znaczenie dla rozwoju kultury polskiej i światowej. Jego nazwiskiem nazwano planetoidę oraz pierwszego polskiego satelitę naukowego. Bohaterów jego książek również odnajdujemy w kosmosie: jest planetoida Ijontichy, krater na Charonie Pixs, czy też gwiazda o nazwie Solaris i jej planeta o nazwie Pirx (więcej patrz tutaj). Jubileuszowy znaczek…
Zwrot astronomicznie. Na wieczornym niebie sierp Księżyca w pobliżu Wenus
Księżyc po nowiu przeszedł na wieczorne niebo. Przez najbliższe dwa dni możemy go obserwować w fazie wąskiego sierpa w pobliżu planety Wenus. Dnia ciągle ubywa. Zbliża się równonoc jesienna, podczas której długość dnia zrówna się z długością nocy. W pierwszej dekadzie września noc astronomiczna zapada już po godzinie 21. Wenus coraz lepiej widoczna Wenus widoczna jest nisko nad południowo-zachodnim horyzontem krótko po zachodzie Słońca. Jest bardzo jasna, dlatego jest dobrze widoczna na tle zorzy wieczornej. Znajdujące się w tym obszarze nieba gwiazdy są znacznie słabsze, stąd świeci ona, jako samotna latarnia, którą przy całkowicie odsłoniętym horyzoncie można łatwo dostrzeż. Dla wypatrzenia Gwiazdy Wieczornej mamy krótki okres, ponieważ zachodzi w przybliżeniu godzinę po Słońcu. Jednak jej jasność robi wrażenie. Wypatrzenie Wenus ułatwić nam może młody Księżyc, który akurat teraz znajduje się w jej pobliżu. Młody Księżyc w pobliżu Wenus Cienki sierpik Księżyca powrócił na niebo wieczorne po nowiu, przez który przeszedł we wtorek 7 września br. wcześnie rano u nas obowiązującego czasu.…
Księżyc w pobliżu olbrzymich planet
W najbliższych dniach Księżyc spotka się z dwiema największymi planetami Układu Słonecznego. Na swej comiesięcznej wędrówce po niebie najpierw w piątek (20 sierpnia) minie Saturna i dobę później w sobotę (21 sierpnia br.) Jowisza. W niedzielę (22 sierpnia) Srebrny Glob osiągnie pełnię. Długość dnia i nocy Długość dnia i nocy zależna jest od wysokości Słońca nad horyzontem w południe. Nasza najbliższa gwiazda aktualnie podąża ku równikowi niebieskiemu, przez co jego wysokość w czasie górowania systematycznie maleje, a w związku z tym dni stają się nieznacznie, ale nieubłaganie coraz krótsze i to aż do przesilenia zimowego 21 grudnia br. W sierpniu skracanie dnia i wydłużanie nocy staje się coraz wyraźniejsze. 1 sierpnia Słońce weszło o godzinie 5:16 i zaszło o godzinie 20:27, dzień trwał 15 godzin i 11 minut. Był już krótszy od najdłuższego dnia w roku o 70 minut. Natomiast 31 sierpnia Słońce wschodzi o godzinie 5:59, a zachodzi o 19:31, czyli będzie nam świeciło przez 13 godzin i 31…
Tokarczuk znalazła się w kosmosie!
Nazwisko polskiej noblistki Olgi Tokarczuk znalazło się w kosmosie. W ten sposób dwaj polscy łowcy planetoid i komet Michał Kusiak i Michał Żołnowski nazwali jeden z odkrytych przez siebie obiektów. Jedynym organem nadającym oficjalne nazwy obiektom astronomicznym i strukturom na ich powierzchniach jest Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU). Wypracowała ona szereg reguł takiego nazewnictwa. W przypadku planetoid, gdy orbita obiektu jest dobrze poznana, obiekt otrzymuje kolejny numer. Wtedy odkrywca ma prawo zaproponować nazwę (w ciągu 10 lat od nadania numeru planetoidzie). Propozycje są oceniane przez Grupę Roboczą ds. Nazewnictwa Małych Ciał, składającą się z astronomów badających planetoidy i komety. Jeśli nazwa spełnia kryteria, może zostać zaakceptowana i trafić na oficjalną listę nazw obiektów astronomicznych. Aktualnie swoje nazwy własne ma już 22671 odkrytych dotąd planetoid. Numery przypisano natomiast 567132 obiektom, a znanych jest już ponad milion tego typu ciał. Listę ostatnio nazwanych niewielkich naturalnych obiektów Układu Słonecznego (rozpatrywanych planetoid) Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) opublikowała 28 lipca br. w WGSBN Bulletin #5. Do…
Księżyc w pobliżu olbrzymich planet
Księżyc dziś nad ranem o godzinie 4:37 osiągnął pełnię. Na swej comiesięcznej wędrówce wśród gwiazd i planet na niebie dwie ostatnie noce tygodnia ma zarezerwowane na odwiedziny Saturna i Jowisza. Nasz naturalny satelita dziś minie Saturna a jutro Jowisza. Wieczorem widoczna jest Wenus. Saturn przejdzie przez opozycję względem Słońca 2 sierpnia br. Oznacza to, że jest już widoczny przez całą noc, wschodzi (pojawia się nad wschodnim horyzontem) około godziny 21:00 (pół godziny po zachodzie Słońca) i rano znika na jasnym niebie wraz ze wschodem Słońca, które na naszych terenach nastaje około godziny 5:06. Dziś przez całą noc możemy obserwować zbliżenie Księżyca do Saturna. Księżyc wschodzi w przybliżeniu pół godziny po Saturnie, czyli około godziny 21:29 u nas obowiązującego czasu. Jeszcze później około godziny 21:45 wschodzi największa planeta naszego Układu – Jowisz. Koniunkcja Księżyca i Saturna będzie dobrze widoczna przez całą noc. Dołączona mapka nieba pokazuje nam niebo nad południowo-wschodnim horyzontem około godziny 23:00. W nocy z niedzieli 25 lipca na…
Turystyka kosmiczna wkracza w nowy etap
W niedzielę 11 lipca firma Virgin Galactic przeprowadziła udany suborbitalny lot załogowy swojego rakietoplanu VSS Unity. W misji nazwanej Unity 22 wziął udział sam założyciel firmy, multimiliarder Richard Branson. To już ostatni etap przed udostępnieniem komercyjnych lotów dla szerokiej publiczności. Turystyka kosmiczna wkracza w nowy etap. W tym miesiącu dwaj miliarderzy zaplanowali suborbitalne loty własnymi statkami kosmicznymi, aby doświadczyć wrażeń znanych tylko astronautom. Jeden z nich - Richard Branson (założyciel grupy Virgin, do której, oprócz linii lotniczej i operatora sieci komórkowej, należy firma Virgin Galactic) polecał już w tę niedzielę, drugi - Jeff Bezos (najbogatszy człowiek świata, założył nie tylko powszechnie znane przedsiębiorstwo Amazon, ale też firmę Blue Origin) poleci wraz z bratem 20 lipca tego roku. VSS Unity podwieszony pod samolotem VMS Eve. Źródło: Virgin Galactic Suborbitalny lot firmy Virgin Galactic Firma Virgin Galactic od kilkunastu lat rozwija system rakietowy, który ma umożliwić wykonywanie komercyjnych lotów suborbitalnych, w których kosmiczni turyści mogą przez kilka minut doświadczyć stanu nieważkości i…
Koniunkcja Księżyca z Wenus i Marsem
Po zachodzie Słońca na wieczornym niebie bardzo jasno błyszczy Wenus. W pobliżu Wenus znajduje się słaby, ledwo dostrzegalny, Mars. Do obu planet akurat teraz dołączył Młody Księżyc. Podczas bezchmurnej pogody nisko nad północno-zachodnim horyzontem możemy na wieczornym niebie obserwować dwie planety – jasną Wenus i w jej pobliżu słabszego Marsa. Dziś wieczorem towarzyszyć im będzie nisko zawieszony Młody Księżyc. Srebrny Glob oświetlony w zaledwie 8 procentach gołym okiem odnajdziemy w lewo i nieco wyżej od Wenus. Mars jest już bardzo słaby i może okazać się, że jego jasność nie przebije się przez ciągle jeszcze jasne tło nieba i nie da się dostrzec bez lornetki. Największe zbliżenie Wenus do Marsa nastanie dopiero jutro (13. 7. 2021), jednak dziś wieczorem obie planety i Księżyc świetnie mieszczą się w polu widzenia typowej lornetki. Koniunkcję Gwiazdy Wieczornej i Czerwonej Planety z Księżycem najlepiej obserwować około 40 minut po zachodzie Słońca, które na naszych terenach nastaje około godziny 20:51 u nas obowiązującego czasu. Cała trójka…
Jutro nad ranem koniunkcja Księżyca z Jowiszem
Na nocnym niebie można w pełnej krasie podziwiać letni trójkąt, którego wierzchołki tworzą najjaśniejsze gwiazdy trzech gwiazdozbiorów: Deneb z Łabędzia, Altair z Orła i Wega z Lutni. Z planet na niebie wieczornym widoczna jest bardzo jasna Wenus i ciągle słabnący Mars. Zaś na niebie porannym z łatwością odnajdziemy dwie planety olbrzymie: Jowisza i nieco słabszego Saturna. Niebo wieczorne Po zachodzie Słońca widoczna jest Wenus jako Gwiazda Wieczorna. Jest bardzo jasna, dlatego z łatwością ją odnajdujemy nisko nad północno-zachodnim horyzontem. Jest to pierwszy obiekt, który zauważymy w tej części nieba po zachodzie Słońca, które na naszych terenach nastaje około godziny 20:57. Ciągle słabnący Mars widoczny jest w lewo nad Wenus dopiero przy dostatecznie ciemnym niebie (w przybliżeniu godzinę po zachodzie Słońca). Niebo poranne Olbrzymie planety, Jowisz i Saturn wschodzą po północy i rano nikną w zorzy wschodzącego Słońca, które na naszych terenach wschodzi około godziny 4:40. Obie planety najlepiej obserwować przynajmniej pół godziny przed wschodem Słońca. W tym czasie są stosunkowo wysoko nad południowym…
Jak wygląda Warszawa z kosmosu?
Jak wygląda Warszawa z kosmosu? Co o Warszawie pisze Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) na swym portalu? Czy z kosmosu widać lepiej to, co znajduje się na powierzchni naszej planety? Warszawa z kosmosu Warszawa z kosmosu. Źródło: ESA Na początku czerwca Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) na swojej stronie internetowej umieściła w zakładce Ziemia z kosmosu krótki materiał o Warszawie. Zawarto w nim podstawowe informacje o Warszawie, podkreślono fakt, że po drugiej wojnie światowej odrodziła się jak feniks z popiołów. W materiale pisanym i równocześnie filmowym mowa o Wiśle, Starówce, Stadionie Narodowym i o wielkim astronomie Mikołaju Koperniku, którego 550. rocznicę urodzin będziemy obchodzili w 2023 roku. Dołączony jest również krótki filmik o Warszawie (w języku angielskim), który warto obejrzeć: https://www.youtube.com/watch?v=j6DZopofCaQ&t=12s Program Copernicus Program Copernicus to unijny program obserwacji Ziemi, w ramach którego analizuje się naszą planetę i jej środowisko. Europa z kosmosu. Źródło: ESA W ramach programu dostępne są usługi informacji oparte na obserwacji satelitarnej Ziemi w sześciu zakresach tematycznych: Atmosfera,…
Dziś początek astronomicznego lata
W tym roku koniec astronomicznej wiosny i początek astronomicznego lata przypada na poniedziałek 21 czerwca. Astronomiczne lato to okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej. Na półkuli północnej trwa od 21 czerwca do 22 września. Na półkuli południowej w tym czasie trwa astronomiczna zima. W poniedziałek 21 czerwca br. o godzinie 5:32 czasu środkowoeuropejskiego letniego Słońce znalazło się w najbardziej na północ wysuniętym punkcie swojej rocznej drogi po niebie. Osiągnęło tak punkt przesilenia letniego zwanego też punktem Raka. W dniu tym północna półkula Ziemi jest maksymalnie zwrócona do Słońca. Mamy wtedy najdłuższy dzień i najkrótszą noc w roku. Dziś (21. 6.) w Cieszynie Słońce wzeszło o godzinie 4:37 i zajdzie o 20:57. Słońce znajduje się nad horyzontem 16 godzin i 20 minut, noc trwa tylko 7 godzin i 40 minut. Po tej dacie, każdy kolejny dzień (aż do przesilenia zimowego przypadającego w dniu 21. 12.) będzie już nieco krótszy, choć początkowo zmiany będą tylko sekundowe. Podczas lata dzień skróci się w…
Młody Księżyc w pobliżu Wenus i Marsa
Choć dnia ciągle przybywa co powoduje, że noce są coraz krótsze, to jednak po dłuższym okresie niepogody nastał okres dogodnych warunków atmosferycznych do obserwacji nocnego nieba. Na niebie wieczornym widoczna jest bardzo jasna Wenus i nadal słabnący jednak Mars. Zaś na niebie porannym z łatwością odnajdziemy dwie planety olbrzymie: Jowisza i nieco słabszego Saturna. Po zimnych i deszczowych majowych dniach wreszcie mamy słoneczną pogodę. To skłania do wieczornych spacerów, podczas których możemy obserwować barwne zachody naszej Dziennej Gwiazdy i podczas zapadania zmierzchu na ciemniejącym niebie pojawiające się pierwsze jasne gwiazdy i planety. Koniunkcja Księżyca i Wenus Po zachodzie Słońca Wenus coraz śmielej wyłania się z jego blasku i jest widoczna jako Gwiazda Wieczorna wciąż nisko nad północno-zachodnim horyzontem. Jest bardzo jasna, dlatego z łatwością ją odnajdujemy. Jest to pierwszy obiekt, który zauważymy w tej części nieba po zachodzie Słońca. Dziś (12. 6. 2021) do Wenus dołączy młody Księżyc w postaci bardzo cienkiego sierpa. Sierpik w przybliżeniu 2,5 dni starego Księżyca znajdować…
Już niebawem częściowe zaćmienie Słońca
Po sześciu latach przerwy, w czwartek 10 czerwca br. z naszych terenów zobaczymy zaćmienie Słońca. Będzie tylko częściowe, ale przebiegnie w bardzo sprzyjających warunkach obserwacyjnych. Ostatnie częściowe zaćmienie Słońca widoczne z Europy Środkowej mogliśmy obserwować 20 marca 2015 roku. W przyrodzie występuje wiele najróżniejszych zjawisk okresowych, do których już od dzieciństwa przyzwyczailiśmy się tak, że nie zawsze na nie zwracamy uwagę. W tym ogromnym kompleksie zjawisk czas od czasu zdarza się ciekawe, ale rzadkie zjawisko – zaćmienie Słońca, które jednak nie uchodzi ludzkiej uwadze. Zjawisko to wywiera na ludziach duże wrażenie. Nie tak dawne są czasy, kiedy ludzie na widok ciemniejącego Słońca wpadali w panikę. Takie zachowanie było wynikiem niezrozumienia istoty zjawiska. Istota zaćmień Słońca Słonce jest jedną z milionów gwiazd. Swym blaskiem rozjaśnia w dzień niebo tak, że wszystkie inne gwiazdy stają się niewidoczne. Słońce w porównaniu z gwiazdami nieba nocnego jest ogromne, a to tylko dlatego, że jest gwiazdą najbliższą Ziemi. Ziemia jako jedna z planet układu słonecznego…
Rzadka okazja, by zostać astronautą
Do 18 czerwca można zgłosić się i dołączyć do Europejskiego Korpusu Astronautów! Po raz pierwszy od blisko 11 lat Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) rozpoczęła rekrutację kandydatów na swoich przyszłych astronautów. Możliwość zasilenia tego elitarnego grona dotyczy obywateli wszystkich państw członkowskich ESA, a więc także Polski i Republiki Czeskiej. Obecnie ESA dysponuje siedmiorgiem aktywnych astronautów w ramach Europejskiego Korpusu Astronautów, którzy pochodzą z Danii, Niemiec, Francji, Włoch i Wielkiej Brytanii. Wybrano ich w maju 2009 roku po trwającym rok procesie rekrutacji. Nowa rekrutacja ma umożliwić naturalny transfer wiedzy i umiejętności między aktywnymi i nowymi astronautami. W sumie Europejska Agencja Kosmiczna chce wybrać od czterech do sześciu adeptów zawodu astronauta i dalszych dwudziestu rezerwowych. Astronauta pracujący na zewnątrz Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Źródło: NASA Zawód astronauta Profesja astronauta należy do najbardziej rzadkich i zarazem ekscytujących form aktywności zawodowej na świecie. Nic zatem dziwnego, że organizowane rekrutacje na nowych adeptów lotów w kosmos skupiają zawsze wiele uwagi, a liczby kandydatów na jedno miejsce idą w…
Chiński łazik Zhurong wylądował na powierzchni Marsa
Chińska Agencja Kosmiczna CNSA w środę 19. 5. 2021 pokazała pierwsze zdjęcia z łazika Zhurong z misji Tianwen 1, który pięć dni temu wylądował na Marsie. Chiny stały się trzecim państwem, które dokonało udanego lądowania sondy na powierzchni Marsa. Ilustracja przedstawiająca lądownik z łazikiem Zhurong. Źródło CNSA Łazik Zhurong to część pierwszej samodzielnej chińskiej misji marsjańskiej Tianwen 1. Zestaw orbiter-lądownik-łazik został wysłany w kierunku Marsa na rakiecie Długi Marsz 5 w lipcu 2020 r. W tym oknie startowym w stronę Marsa poleciała też amerykańska sonda Mars 2020 z łazikiem Perseverance, który w lutym br. wylądował na Marsie oraz orbiter Al Amal Zjednoczonych Emiratów Arabskich. O nowych misjach marsjańskich pisałem na portalu zwrot.cz 10. 2. 2021. https://zwrot.cz/2021/02/nowe-misje-marsjanskie/ Pierwsze chińskie lądowanie na Marsie Nad ranem 15 maja 2021 r. nastąpił kluczowy moment dla dalszego przebiegu chińskiej misji Tianwen 1 – umieszczenie systemu lądownika wraz z robotycznym łazikiem na powierzchni Marsa. Kapsuła, w której znajdował się łazik z lądownikiem odłączyła się od orbitera Tianwen…
Nad ranem Księżyc osiągnął pełnię
Dziś rano o godzinie 5:33 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego letniego nastała pełnia Księżyca. W przybliżeniu 12 godzin później (o godzinie 17:24) Księżyc znajdzie się w perygeum swojej orbity wokół Ziemi (w punkcie położonym najbliżej Ziemi). Wzajemna odległość obu ciał w tym momencie wynosić będzie 357 378 kilometrów. Sytuację, kiedy podczas pełni Księżyc dodatkowo znajduje się w pobliżu perygeum swojej orbity wokół Ziemi, czyli w najmniejszej odległości od Ziemi, media nazywają superpełnia albo superksiężyc. Oczywiście na niebie nic super nie obserwujemy i nawet dobrze wyszkolone oko doświadczonego obserwatora z trudnościami może zauważyć zmiany w wielkości i jasności naszego naturalnego satelity. Orbita Księżyca Trajektoria, po której Księżyc porusza się wokół Ziemi, znacznie różni się od orbity kołowej. Orbita ta ma kształt elipsy, co powoduje, że podczas obiegu Księżyca dokoła Ziemi wzajemna odległość obu ciał się zmienia. Księżyc podczas jednego całego obiegu wokół Ziemi (trwającego 29,5 dnia) zbliża się i znowu oddala się od niej. Jeżeli znajduje się najbliżej Ziemi, w perygeum swej…
Sześćdziesiąt lat temu rozpoczęła się era pilotowanych lotów kosmicznych
Przed sześćdziesięcioma laty rozpoczęła się era pilotowanych lotów kosmicznych. 12 kwietnia 1961 roku w kosmos poleciał pierwszy człowiek – Jurij Aleksejewicz Gagarin. W statku kosmicznym Wostok Gagarin dokonał niepełnego okrążenia Ziemi po orbicie satelitarnej. Lot trwał 1 godzinę i 48 minut. Jurij Gagarin urodził się 9 marca 1934 we wsi Kłuszyno w obwodzie smoleńskim. Jego ojciec Aleksiej Iwanowicz był stolarzem, matka Anna Timofijewna Gagarin – dojarką w kołchozie. Wkrótce rodzice przeprowadzili się do pobliskiego Gżacka (które później przemianowano na „Gagarin”). W roku 1949 w wieku 15 lat Jurij Gagarin porzucił szkołę średnią na rzecz zawodówki przy fabryce maszyn rolniczych w Lubiercach. Zdobył zawód odlewnika – formierza. Pragnąc kształcić się dalej, w roku 1951 zaczął naukę w Szkole Technicznej w Saratowie nad Wołgą. Tam też, w saratowskim aeroklubie, ukończył kurs pilotażu. W 1955 roku ukończył z odznaczeniem szkołę techniczną i rozpoczął edukację w Wojskowej Szkole Lotniczej w Orenburgu. W 1957 roku ukończył ją z oceną celującą awansując równocześnie na stopień porucznika, W…
Noc Jurija zabierze was w kosmos!
12 kwietnia br. minie dokładnie 60 lat od pierwszego lotu człowieka w kosmos. Na pamiątkę tego lotu, co roku na całym świecie, obchodzone jest wydarzenie pod nazwą Yuri’s Night (Noc Jurija). Noc Jurija to wydarzenie upamiętniające historię eksploracji kosmosu. Zazwyczaj odbywa się na całym świecie w okolicy 12 kwietnia, czyli w rocznicę pierwszego lotu załogowego w kosmos, który odbył się 12 kwietnia 1961 roku. Nazwa wydarzenia pochodzi od imienia pierwszego człowieka w kosmosie, radzieckiego kosmonauty Jurija Gagarina. Noc Jurija organizowana jest corocznie od 12 kwietnia 2011 r., kiedy to odbyła się po raz pierwszy w USA. W tym roku stowarzyszenie WroSpace organizuje już po raz piąty wrocławską edycję Yuri’s Night. 12 kwietnia obchodzimy Międzynarodowy Dzień Załogowych Lotów Kosmicznych. Święto to zostało ustanowione 7 kwietnia 2011 roku przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Wcześniej ten dzień był obchodzony w niektórych krajach jako Dzień Kosmonautyki albo Międzynarodowy Dzień Lotnictwa i Kosmonautyki. Celem Nocy Jurija jest zainteresowanie społeczeństwa eksploracją kosmosu oraz zainspirowanie nowego pokolenia odkrywców,…
Dziś początek astronomicznej wiosny
Chociaż pogoda wcale na to nie wskazuje, to jednak dziś o godzinie 10:37 u nas obowiązującego czasu rozpoczęła się astronomiczna wiosna. Dnie i noce są następstwem obrotu Ziemi wokół osi, natomiast obieg Ziemi wokół Słońca jest przyczyną zmian pór roku. Ponieważ oś obrotu Ziemi jest nachylona w stosunku do płaszczyzny orbity okołosłonecznej Ziemi (do płaszczyzny ekliptyki), Słońce przez jedną połowę roku znajduje się na południowej półkuli nieba i przez pozostałe pół roku na półkuli północnej. Gdy Słońce znajduje się na południowej półkuli nieba, wówczas na południowej półkuli Ziemi panuje lato, a na półkuli północnej Ziemi zima. Sytuacja jest odwrotna, gdy Słońce znajduje się na półkuli północnej nieba. W lecie Słońce wznosi się w ciągu dnia wyżej na niebie niż w zimie. Momenty, w których Słońce przechodzi z jednej półkuli niebieskiej na drugą i gdy w związku z tym na całej kuli ziemskiej noc i dzień trwają jednakowo długo, nazywamy równonocami. Dziś, 20 marca 2021 r., dokładnie o godzinie 10:37 środkowoeuropejskiego…
Co nowego na Marsie?
W miesiąc po wylądowaniu łazika Perseverance na powierzchni Czerwonej Planety, możemy łatwo skierować wzrok w jego kierunku. Marsa dziś łatwo odnajdziemy na niebie, ponieważ znajduje się nieco wprawo nad rogalem naszego naturalnego satelity. Ubiegłą sobotę Księżyc przeszedł przez nów i już w wtorek, środę mogliśmy po zachodzie Słońca obserwować jego cienki sierpik nad zachodnim horyzontem. Dziś oświetlony z 32 procent zbliży się do Czerwonej Planety. Koniunkcja (wzajemne zbliżenie) Księżyca i Marsa będzie stosunkowo ciasna, ich wzajemna odległość będzie wynosić około 2 stopni. W przybliżeniu w dwa razy większej odległości w odwrotnym niż do Marsa kierunku świecić będzie najjaśniejsza gwiazda Byka – Aldebaran. Wyraźnie dostrzegalne będzie również światło popielate (subtelne pojaśnienie całej części tarczy Księżyca, która nie jest aktualnie oświetlana przez promienie słoneczne) Widok nieba nad południowo-zachodnim horyzontem około godziny 21:00 środkowoeuropejskiego czasu pokazuje nam dołączona mapka. W lewo od Księżyca z Marsem i Aldebaranem (wszystkie trzy obiekty znajdują się prawie na prostej) widoczne są najjaśniejsze gwiazdy zimowych gwiazdozbiorów: Betelgeuza i Rigel z…
Dziś święto liczby Pi
Wydaje się, że liczba (służąca przecież tylko do określenia pewnej ilości) sama w sobie nie może być szczególnie interesująca. A jednak istnieje taka, która wzbudza zainteresowanie już od tysięcy lat i jako jedyna ma również swoje święto. W dniu 14 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Liczby Pi i od ubiegłego roku również Międzynarodowy Dzień Matematyki. Liczba Pi π = 3,141592 653589 793238 462643 383279 502884 197169 399375 105820... jest liczbą niewymierną, co oznacza, że nie może być zapisana jako iloraz dwóch liczb całkowitych (nie da się jej zapisać za pomocą ułamka zwykłego). Określa stosunek długości okręgu (obwodu koła) do długości jego średnicy. Jej rozwinięcie jest nieskończone i nieokresowe. Liczba π jest stałą matematyczną pojawiającą się w wielu działach matematyki i fizyki. W praktyce korzystamy z przybliżonej wartości 3,14. Symbol π został pierwszy raz użyty w 1706 roku przez matematyka angielskiego Wiliama Jonesa. W powszechne użycie wszedł dopiero w połowie XVIII wieku po wydaniu Analizy L. Eulera (szwajcarski matematyk i fizyk). π…
Trzy planety na porannym niebie
W sobotę i przez kilka najbliższych dni na porannym niebie przed wschodem Słońca można wypatrzeć Merkurego w towarzystwie dwu olbrzymich planet – Jowisza i Saturna. We wtorek (9. 3. 2021) dołączy do nich rogal Księżyca. W grudniu ubiegłego roku po zachodzie Słońca nad zachodnim horyzontem mogliśmy obserwować wielką koniunkcję Jowisza i Saturna. Na początku stycznia br. oba planetarne olbrzymy zbliżyły się do Słońca na tyle, że zostały niewidoczne i w dodatku skryły się pod horyzont. Teraz pojawiają się na porannym niebie nisko nad południowo-wschodnim horyzontem. Wschody obu planet będą z każdym dniem coraz bardziej wyprzedzać pojawienie się naszej Dziennej Gwiazdy nad horyzontem, przez co ich wysokość nad horyzontem będzie rosnąć i będą coraz lepiej widoczne. Merkury jest planetą krążącą najbliżej Słońca, dlatego najszybciej zmienia swe położenie na niebie. Jest najtrudniejszy do zaobserwowania spośród planet dostrzegalnych gołym okiem, ponieważ przebywa stale na niebie w stosunkowo bliskim sąsiedztwie Słońca. Niskie położenie nad horyzontem i jasne tło nieba sprawiają, że trudno go wypatrzeć. Akurat…
Łazik Perseverance wylądował na Marsie. Polskie ślady
Łazik Perseverance wylądował na Marsie w czwartek o godz. 21:55 polskiego czasu. Tuż po tym Perseverance wysłał na Ziemię pierwszą fotografię wykonaną na Marsie. Perseverance przywiózł na Marsa trzy czipy komputerowe z nazwiskami 11 milionów osób, które wzięły udział w akcji „Wyślij swoje imię na Marsa”. W ramach akcji „Send Your Name of Mars” na Marsie znalazło się 33 352 polskich nazwisk i 7525 czeskich. Wśród nich jest też m.in. nazwisko Jarosława Juszkiewicza, rzecznika Planetarium Śląskiego w Chorzowie, ale też np. naszego współpracownika Romana Strzondały. Inny polski wkład to mechaniczno-elektryczne połączenie między łazikiem a lądownikiem. Łazik jest wyposażony w mechanizm zaprojektowany i wyprodukowany przez firmę SENER Polska. Urządzenie działające na zasadzie pępowiny połączy lądownik z pojazdem badawczym i zapewni jego zasilanie po dotarciu na powierzchnię Czerwonej Planety. W maszynę wlutowano też niewielką aluminiową płytkę. Prostokąt o wymiarach 8 na 13 centymetrów ma wygrawerowaną Laskę Eskulapa. Ma być to hołd dla pracowników medycznych walczących z pandemią koronawirusa. Źródło: Polonijna Agencja Polonijna
410. rocznica urodzin Jana Heweliusza
Jan Heweliusz (Johannes Hevelius) – wielki astronom, konstruktor, artysta, pierwszy w historii zagraniczny członek londyńskiego Royal Society, drukarz, browarnik, rajca miejski i dyplomata, wielki gdańszczanin. W tym roku obchodzimy 410 rocznicę jego urodzin. 28 stycznia Hevelianum w Gdańsku (interdyscyplinarne centrum edukacji, historii, kultury i rekreacji) rozpoczęło całoroczne świętowanie 410. rocznicy urodzin Jana Heweliusza (28. 1. 1611 - 28. 1. 1687) – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki XVII wieku. Do obchodów zaprasza wszystkich, którzy chcą pozdrowić Heweliusza, dowiedzieć się o nim wielu ciekawostek oraz dobrze się bawić. Program obchodów jest dostępny na www.janheweliusz.pl i na fb.com/JanHeweliusz. Według zapowiedzi dawka wiedzy o historii Gdańska, naukowe fakty i zjawiska astronomiczne będą się przeplatały z ciekawostkami z życia Heweliusza, przybliżając go nie tylko jako wybitnego naukowca. Do całorocznego świętowania zaprasza Hevelianum. Jan Heweliusz (Olej Daniel Schultz 1677) Obserwatorium Heweliusza Swe pierwsze obserwatorium Heweliusz ulokował na poddaszu tylnej części własnego domu przy ulicy Korzennej w Starym Mieście dzielnicy Gdańska. Wyposażywszy je w duże okna pozwalające obserwować…
Księżyc w pobliżu Marsa i lądowanie Perseverance na jego powierzchni
Księżyc na swej wędrówce po sklepieniu niebieskim dziś w nocy znajdzie się w pobliżu Marsa. Nastaje wyjątkowa sytuacja łatwego odnalezienia Czerwonej Planety na niebie, ponieważ znajdować się będzie kawałek nad Księżycem. Po godzinie 21:30 zaś możemy online oglądać lądowanie łazika Perseverance na jego powierzchni. Zbliżenie Księżyca z Marsem Dziś wieczorem Księżyc będzie przebywać w pobliżu Marsa. Słońce zachodzi na naszych terenach około godziny 17:00 i już pół godziny później można wypatrzeć czerwonawego Marsa nieco w lewo nad rogalem Księżyca. Oba ciała znajdują się stosunkowo wysoko nad południowo-zachodnim horyzontem. Wyżej na południe (w lewo) od obu ciał migotać będzie Aldebaran – najjaśniejsza gwiazda gwiazdozbioru Byka zwana również z powodu swej barwy krwawym okiem Byka. Nad południowym horyzontem wraz ze wzrastającą nocą pojawią się gwiazdozbiory zimowe z dominującym Orionem. Jeżeli dopisze pogoda i będzie bezchmurne niebo, to koniunkcję tych dwu ciał możemy obserwować aż do północy. Księżyc zachodzi pół godziny po północy a Mars 20 minut po nim. Spotkanie Księżyca i Marsa przebiegać będzie…
Nowe misje marsjańskie
W pobliżu Marsa jest niezwykle żywo. Wczoraj na jego orbitę wstąpiła sonda międzyplanetarna Al Amal ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Dziś orbitę wokół Czerwonej Planety osiągnęła sonda Tianwen-1 z Chin. 18 lutego br. na Marsie ma wylądować nowy amerykański łazik Perseverance wraz z dronem Ingenuity. Międzyplanetarne misje do Marsa nigdy nie były łatwe Od 1960 roku w przybliżeniu 60 procent wszystkich prób zdobycia Czerwonej Planety zakończyło się niepowodzeniem. Wokół Marsa od 2016 roku krąży w sumie sześć sztucznych satelitów, przesyłających informacje o tej planecie na Ziemię. Na powierzchni Marsa w tym momencie pracują dwie amerykańskie sondy. Od 2012 roku łazik Curiosity szuka pozostałości po ewentualnych mikroorganizmach i od 2018 roku lądownik InSight bada budowę wewnętrzną Marsa. Misja Al Amal Pierwszą sondą, która wykorzystała dogodne wzajemne położenie Ziemi i Marsa w lecie ubiegłego roku, była arabska sonda międzyplanetarna Al Amal (znana też pod angielską nazwą Hope, czyli Nadzieja). Została wystrzelona 19 lipca ubiegłego r. z Japonii i na orbitę okołomarsjańską dotarła 9…
Niebo w ostatnią styczniową noc
W ostatni dzień stycznia możemy obserwować zachwycający wschód Księżyca, pięknie błyszczące gwiazdy zimowych konstelacji i planetę Mars, o której będzie jeszcze głośno w drugiej połowie lutego. Widoczność Marsa Mars pojawia się na niebie w przybliżeniu pół godziny po zachodzie Słońca (na naszych terenach Słońce zachodzi około godziny 16:40). Około godziny 17:15 znajduje się wysoko nad południowym horyzontem i odnajdziemy go łatwo według specyficznego czerwonawego, krwawego zabarwienia. Gołym okiem planety zawsze łatwo rozróżnimy, ponieważ w przeciwieństwie do gwiazd nie migocą (mrugają) na niebie. Czerwona Planeta jest dobrze widoczna przez całą pierwszą połowę nocy w południowo-zachodniej części nieba. Zachodzi kilka minut po północy. Gwiazdozbiory zimowe Podczas długich zimowych nocy niebo jest ciemniejsze i widać na nim wiele pięknych gwiazdozbiorów już wieczorem. Przy pomocy dołączonej mapki nieba możemy odszukać najjaśniejsze gwiazdy zimowych gwiazdozbiorów. Kolejno jest to Rigel w gwiazdozbiorze Oriona, Syriusz w Wielkim Psie, Procjon w Małym Psie, Polluks i Kastor w Bliźniętach, Kapella w Woźnicy i Aldebaran w Byku. W środku tego siedmiokąta…
Najnowszy numer
Newsletter
Kalendarium wydarzeń
Najczęściej czytane
- Turyści z PTTS „Beskid Śląski” wędrowali na Wielką Rycerzową. Przekonują, że warto poznawać szlaki niedalekiego Beskidu Żywieckiego
- Z Lutyni Dolnej na Gumbalkan. Niezwykła przygoda ojca i syna
- Kalendarz dożynkowy. Sprawdź, gdzie możesz wybrać się na dożynki
- Kalendarz dożynkowy, czyli gdzie i kiedy pójść w tym roku na dożynki
- Zaplanuj z nami weekend. Ciekawe wydarzenia na Śląsku Cieszyńskim
ZWROT W KOMÓRCE
Reklama
Reklama
POGOTOWIE JEZYKOWE
![Gorolski Święto otworzy muzyka z Beskidów. W piątek w Lasku Miejskim zagra kapela Bukóń. [WYWIAD]](https://zwrot.cz/wp-content/uploads/2015/07/Gajdosze-4392_bt_i-300x199.jpg)
![Razem w rytmie lata. Jabłonków i Gogolin na pikniku w parku [zdjęcia]](https://zwrot.cz/wp-content/uploads/2025/07/Piknik_w_parku_Jablonkow_2025-20-300x200.jpg)
