410. rocznica urodzin Jana Heweliusza
Jan Heweliusz (Johannes Hevelius) – wielki astronom, konstruktor, artysta, pierwszy w historii zagraniczny członek londyńskiego Royal Society, drukarz, browarnik, rajca miejski i dyplomata, wielki gdańszczanin. W tym roku obchodzimy 410 rocznicę jego urodzin. 28 stycznia Hevelianum w Gdańsku (interdyscyplinarne centrum edukacji, historii, kultury i rekreacji) rozpoczęło całoroczne świętowanie 410. rocznicy urodzin Jana Heweliusza (28. 1. 1611 - 28. 1. 1687) – jednego z najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki XVII wieku. Do obchodów zaprasza wszystkich, którzy chcą pozdrowić Heweliusza, dowiedzieć się o nim wielu ciekawostek oraz dobrze się bawić. Program obchodów jest dostępny na www.janheweliusz.pl i na fb.com/JanHeweliusz. Według zapowiedzi dawka wiedzy o historii Gdańska, naukowe fakty i zjawiska astronomiczne będą się przeplatały z ciekawostkami z życia Heweliusza, przybliżając go nie tylko jako wybitnego naukowca. Do całorocznego świętowania zaprasza Hevelianum. Jan Heweliusz (Olej Daniel Schultz 1677) Obserwatorium Heweliusza Swe pierwsze obserwatorium Heweliusz ulokował na poddaszu tylnej części własnego domu przy ulicy Korzennej w Starym Mieście dzielnicy Gdańska. Wyposażywszy je w duże okna pozwalające obserwować…
Księżyc w pobliżu Marsa i lądowanie Perseverance na jego powierzchni
Księżyc na swej wędrówce po sklepieniu niebieskim dziś w nocy znajdzie się w pobliżu Marsa. Nastaje wyjątkowa sytuacja łatwego odnalezienia Czerwonej Planety na niebie, ponieważ znajdować się będzie kawałek nad Księżycem. Po godzinie 21:30 zaś możemy online oglądać lądowanie łazika Perseverance na jego powierzchni. Zbliżenie Księżyca z Marsem Dziś wieczorem Księżyc będzie przebywać w pobliżu Marsa. Słońce zachodzi na naszych terenach około godziny 17:00 i już pół godziny później można wypatrzeć czerwonawego Marsa nieco w lewo nad rogalem Księżyca. Oba ciała znajdują się stosunkowo wysoko nad południowo-zachodnim horyzontem. Wyżej na południe (w lewo) od obu ciał migotać będzie Aldebaran – najjaśniejsza gwiazda gwiazdozbioru Byka zwana również z powodu swej barwy krwawym okiem Byka. Nad południowym horyzontem wraz ze wzrastającą nocą pojawią się gwiazdozbiory zimowe z dominującym Orionem. Jeżeli dopisze pogoda i będzie bezchmurne niebo, to koniunkcję tych dwu ciał możemy obserwować aż do północy. Księżyc zachodzi pół godziny po północy a Mars 20 minut po nim. Spotkanie Księżyca i Marsa przebiegać będzie…
Nowe misje marsjańskie
W pobliżu Marsa jest niezwykle żywo. Wczoraj na jego orbitę wstąpiła sonda międzyplanetarna Al Amal ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Dziś orbitę wokół Czerwonej Planety osiągnęła sonda Tianwen-1 z Chin. 18 lutego br. na Marsie ma wylądować nowy amerykański łazik Perseverance wraz z dronem Ingenuity. Międzyplanetarne misje do Marsa nigdy nie były łatwe Od 1960 roku w przybliżeniu 60 procent wszystkich prób zdobycia Czerwonej Planety zakończyło się niepowodzeniem. Wokół Marsa od 2016 roku krąży w sumie sześć sztucznych satelitów, przesyłających informacje o tej planecie na Ziemię. Na powierzchni Marsa w tym momencie pracują dwie amerykańskie sondy. Od 2012 roku łazik Curiosity szuka pozostałości po ewentualnych mikroorganizmach i od 2018 roku lądownik InSight bada budowę wewnętrzną Marsa. Misja Al Amal Pierwszą sondą, która wykorzystała dogodne wzajemne położenie Ziemi i Marsa w lecie ubiegłego roku, była arabska sonda międzyplanetarna Al Amal (znana też pod angielską nazwą Hope, czyli Nadzieja). Została wystrzelona 19 lipca ubiegłego r. z Japonii i na orbitę okołomarsjańską dotarła 9…
Niebo w ostatnią styczniową noc
W ostatni dzień stycznia możemy obserwować zachwycający wschód Księżyca, pięknie błyszczące gwiazdy zimowych konstelacji i planetę Mars, o której będzie jeszcze głośno w drugiej połowie lutego. Widoczność Marsa Mars pojawia się na niebie w przybliżeniu pół godziny po zachodzie Słońca (na naszych terenach Słońce zachodzi około godziny 16:40). Około godziny 17:15 znajduje się wysoko nad południowym horyzontem i odnajdziemy go łatwo według specyficznego czerwonawego, krwawego zabarwienia. Gołym okiem planety zawsze łatwo rozróżnimy, ponieważ w przeciwieństwie do gwiazd nie migocą (mrugają) na niebie. Czerwona Planeta jest dobrze widoczna przez całą pierwszą połowę nocy w południowo-zachodniej części nieba. Zachodzi kilka minut po północy. Gwiazdozbiory zimowe Podczas długich zimowych nocy niebo jest ciemniejsze i widać na nim wiele pięknych gwiazdozbiorów już wieczorem. Przy pomocy dołączonej mapki nieba możemy odszukać najjaśniejsze gwiazdy zimowych gwiazdozbiorów. Kolejno jest to Rigel w gwiazdozbiorze Oriona, Syriusz w Wielkim Psie, Procjon w Małym Psie, Polluks i Kastor w Bliźniętach, Kapella w Woźnicy i Aldebaran w Byku. W środku tego siedmiokąta…
Wieczorem widoczny jest Merkury
Po zachodzie Słońca przy bezchmurnym niebie nad południowo-zachodnim horyzontem możemy obserwować Merkurego. Najlepsze warunki do obserwacji tej planety nastaną 26 i 27 stycznia br. Merkury jest najtrudniejszy do zaobserwowania spośród planet dostrzegalnych gołym okiem, ponieważ przebywa stale na niebie w stosunkowo bliskim sąsiedztwie Słońca. Dlatego obserwujemy go albo krótko po zachodzie Słońca, albo tuż przed jego wschodem. Niskie położenie nad horyzontem i jasne tło nieba sprawiają, że trudno go wypatrzeć. Akurat w tych dniach nastały dobre warunki do wieczorowych obserwacji Merkurego. Odnajdziemy go przy bezchmurnym niebie po zapadnięciu zmroku nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. Najlepiej obserwować 26 lub 27 stycznia br. około godziny 17:00 kiedy to już niebo ściemnieje na tyle, byśmy na jego tle poszukali całkiem wyraźnego punktu. W odnalezieniu Merkurego sprzyja nam okoliczność, że obecnie jest on jedyną planetą widoczną nad wieczornym horyzontem. W dodatku po zachodzie Słońca (na naszych terenach Słońce zachodzi około godziny 16:30) w tej części nieba nie znajdują się żadne jaśniejsze gwiazdy. Zdjęcie Merkurego w…
Rok 2021 rokiem Stanisława Lema
We wrześniu 2021 roku przypada setna rocznica urodzin Stanisława Lema. W związku z tym Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2021 Rokiem Stanisława Lema, doceniając tak poczesne miejsce pisarstwa Stanisława Lema w literaturze XX wieku i jego znaczenie dla rozwoju kultury polskiej i światowej. Wiele różnych środowisk przygotowuje mnóstwo imprez przypominających Stanisława Lema – najwybitniejszego polskiego pisarza science fiction, filozofa, futurologa, krytyka literackiego i najchętniej przekładanego polskiego autora w historii (przełożono jego książki na 49 języków w łącznym nakładzie 40 mln egzemplarzy). Uruchomiono internetową stronę www.roklema.pl, na której zbierane są wszystkie wydarzenia zaplanowane w związku z 100. rocznicą urodzin Stanisława Lema. Kongres Futurologiczny 2021 We wrześniu br. w Krakowie odbędzie się ogólnopolska konferencja poświęcona fantastyce naukowej oraz futurologii pod nazwą „Kongres Futurologiczny 2021”. Do udziału w konferencji zaproszeni zostali zarówno naukowcy zajmujący się dziedzinami związanymi z rozwojem przyszłych technologii, jak i twórcy kultury nawiązujący w swojej twórczości do fantastyki naukowej – pisarze, literaturoznawcy, graficy, plastycy, a także autorzy oraz producenci gier…
Wigilijna pierwsza gwiazdka
Wypatrywanie pierwszej gwiazdki na niebie w wigilię Bożego Narodzenia to czynność, która nie tylko ma zająć i pobawić dzieci. Według tradycji do wigilijnej wieczerzy zasiadamy właśnie wtedy, gdy na niebie pojawi się pierwsza gwiazda. A więc zadanie nader ważne. Jeżeli popatrzymy z okna, to wydaje się, że w tym roku będzie bardzo trudno zobaczyć nawet naszą Dzienną Gwiazdę. Prognoza pogody nie zapowiada się optymistycznie, możemy liczyć tylko na lokalne rozpogodzenia. W wigilię świąt Bożego Narodzenia Słońce zachodzi na naszych terenach około godziny 15:47, więc już około godziny 16:10 możemy wypatrywać na niebie pierwszych jasnych obiektów. W razie potrzeby dzieci powinny mocno dmuchać, żeby gęste chmury przynajmniej na chwilę rozpłynęły się i pokazało się nam czyste niebo. Teraz zależy, w którą stronę patrzymy. Jeżeli pierwszą gwiazdkę będziemy wypatrywać na południowo-zachodnim niebie i mamy otwarty widnokrąg, to nisko nad horyzontem odnajdziemy Jowisza, najjaśniejszy po Księżycu obiekt wieczornego nieba, a tuż koło niego świeci słabszy Saturn. Szybszy Jowisz wyprzedził Saturna i już oddala się…
Dziś początek astronomicznej zimy
Dzisiaj, czyli 21 grudnia, Słońce weszło w punkt przesilenia zimowego i tym samym rozpoczęła się astronomiczna zima. Potrwa do momentu przejścia Słońca przez punkt Barana, kiedy to nastąpi astronomiczna wiosna. W poniedziałek 21 grudnia o godz. 11:03 czasu środkowoeuropejskiego nastąpiło przesilenie zimowe. W momencie przesilenia zimowego Słońce góruje w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca. Przeszło ze znaku Strzelca w znak Koziorożca i na półkuli północnej rozpoczęła się astronomiczna zima, która trwać będzie 89 dni i będzie od lata nieomal o 5 dni krótsza. W dzień przesilenia zimowego mamy najkrótszy dzień, a zatem i najdłuższą noc w roku. Słońce na naszych terenach wschodzi około godziny 7:40 i zachodzi około godziny 15:46. Dzień trwa tylko 8 godzin, 6 minut. Od tej pory noce będą coraz krótsze, a dnie coraz dłuższe, chociaż oczywiście minie jeszcze sporo czasu, zanim długość nocy i dnia się zrówna. Wysokość Słońca nad horyzontem podczas przesilenia zimowego jest najmniejsza z możliwych. Dzienna Gwiazda cały czas przebywa nisko nad południowo-wschodnim lub w…
Wielka koniunkcja Jowisza i Saturna
Tuż przed Świętami Bożego Narodzenia, 21 grudnia 2020 roku dojdzie do wielkiej koniunkcji Jowisza i Saturna, podczas której obie planety na niebie prawie że spłyną w jeden punkt. Ostatni raz do tak ciasnego zbliżenia obu planet doszło w 1623 r. czyli prawie 400 lat temu. Z powodu pogodowych warunków obserwacje zbliżenia obu planet dobrze rozpocząć już dziś. Zjawisko to widoczne jest gołym, nieuzbrojonym okiem. Od lata, kiedy to Jowisz i Saturn były bardzo jasne i widoczne przez całą noc, te dwa planetarne olbrzymy zbliżają się do siebie. Zbliżenie jest oczywiście pozorne, planety w rzeczywistości dzieli dystans około 800 milionów kilometrów. Jowisz i Saturn w dniu 13. 12. 2020. 17 grudnia br. między obie planety udało się zmieścić tylko tarczę Księżyca. 19 grudnia br. odległość ta zmniejsza się do 15 minut, a więc równowartości około połowy tarczy Księżyca. Punkt kulminacyjny ich wielomiesięcznego zbliżania nastanie w dzień przesilenia zimowego 2020 roku (21. 12.). Jowisz i Saturn zbliżą się do siebie na odległość…
Będą „latać” meteory
W nocy z niedzieli na poniedziałek (13 - 14 grudnia) będzie się działo! Ziemia około drugiej w nocy przejdzie przez najgęstszą cześć roju meteorów Geminidy. W ciągu godziny można zobaczyć nawet dziesiątki tzw. gwiazd spadających, czyli meteorów o różnych jasnościach. W tym roku warunki obserwacyjne są wyjątkowo korzystne, a prognoza pogody na razie wychodzi pół na pół. Geminidy, nazwane według łacińskiej nazwy gwiazdozbioru Bliźniąt (Gemini), przedstawiają jeden z najobfitszych i najjaśniejszych rojów meteorów. Są liczebniejsze aniżeli sierpniowe Perseidy, niemniej jednak dzięki grudniowej aurze mało znane. Rój ten oprócz liczebności wyróżnia się również tym, że obejmuje dużo większych meteoroidów, które podczas spalania w ziemskiej atmosferze tworzą piękne i powolne, często na zielono zabarwione meteory. Meteoroidy, meteory, meteoryty Nazwę meteoroidy noszą cząstki materii międzyplanetarnej, które poruszają się w przestrzeni Układu Słonecznego. Jak natrafią na Ziemię, wlecą do atmosfery – obserwujemy je w postaci gwiazd spadających i nazywamy meteorami. Bardzo duże meteory nie ulegają całkowitemu wyparowaniu i osiągają ziemską powierzchnię – wtedy nazywamy…
Próbki asteroida Ryugu dotarły na Ziemię
W grudniu 2014 r. rozpoczęła się misja japońskiej sondy kosmicznej Hayabusa 2, której celem była planetoida Ryugu. Sonda dwa razy wylądowała na jej powierzchni w celu pobrania próbek materiału tworzącego badaną asteroidę. Po 6 latach sonda Hayabusa 2 powróciła w pobliże Ziemi i w ubiegłą sobotę (5. 12. 2020) kapsuła powrotna z cennymi próbkami pomyślnie wylądowała w południowej Australii. Asteroidy, planetoidy, planetki Asteroidy czy też planetoidy, planetki to małe ciała (o rozmiarach od kilku metrów do setek kilometrów) obiegające Słońce po różnych orbitach. Posiadają stałą powierzchnię skalną lub lodową. Planetoidy o mniejszych rozmiarach mają przeważnie nieregularny kształt. Podobnie jak komety tworzą pozostałość po pierwotnym materiale, z którego sformował się nasz Układ Słoneczny. Asteroida Ryugu sfotografowana przez sondę Hayabusa 2 podczas pobytu w wyjściowej pozycji 20 km nad powierzchnią. Źródło: JAXA. Planetoidy bliskie Ziemi Ryugu to ciemna asteroida o średnicy około 1000 metrów obiegająca Słońce w ciągu 1 roku i 109 dni w średniej odległości 178 milionów kilometrów. Czas obrotu wokół…
Merkury i Wenus z Księżycem na porannym niebie
Po zapadnięciu zmierzchu nad południowo-zachodnim horyzontem nadal jest widoczna para planet olbrzymich: Jowisz i nieco słabszy Saturn, i czerwonawy Mars nad południowo-wschodnim horyzontem. Jednak ciekawiej zapowiada się niebo poranne, gdzie do planety Wenus i Merkurego dołączy Księżyc zbliżający się do nowiu. Podczas najbliższych dni, przy jasnym i bezchmurnym niebie, możemy w ciągu jednej nocy obserwować wszystkie planety Układu Słonecznego widoczne gołym okiem. Jowisz i Saturn Dwie największe planety naszego Układu Jowisz i Saturn pojawiają się natychmiast po zapadnięciu zmierzchu stosunkowo nisko nad południowo-zachodnim horyzontem. O tej porze, w tej części nieba, nie znajdują się jaśniejsze gwiazdy. To powinno nam ułatwić odnalezienie najpierw jaśniejszego Jowisza i później słabszego Saturna leżącego nieco wyżej i na południe (w lewo) od Jowisza. Obie planety wraz z ciemniejącym niebem zbliżają się do zachodniego horyzontu i znikają pod jego linią po godzinie 20. Warto zwrócić uwagę na to, że od lata wzajemna odległość obu planet zmniejsza się. W grudniu planety będą tak blisko siebie, że będą…
Polscy astronomowie odkryli najmniejszą planetę swobodną
W Drodze Mlecznej mogą się znajdować miliardy samotnych planet, niezwiązanych z gwiazdami. O odkryciu najmniejszej planety swobodnej typu ziemskiego informuje międzynarodowy zespół naukowców, kierowany przez polskich astronomów. Astronomowie odkryli do tej pory ponad cztery tysiące planet pozasłonecznych. Większość z nich nie przypomina planet znanych w Układzie Słonecznym, choć mają jedną wspólną cechę: krążą wokół jakiejś gwiazdy. Planety przemierzające samotnie Galaktykę Naukowcy, którzy badają powstawanie i ewolucję układów planetarnych, takich jak Układ Słoneczny, od dawna przewidywali istnienie planet swobodnych, wyrzuconych ze swoich macierzystych układów i przemierzających samotnie naszą Galaktykę. Pierwszych dowodów na istnienie takich planet w Drodze Mlecznej dostarczyły kilka lat temu badania prowadzone przez polskich naukowców z zespołu OGLE z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego. Teraz na łamach najnowszego numeru prestiżowego czasopisma "Astrophysical Journal Letters" członkowie zespołu OGLE ogłosili odkrycie najmniejszej, znalezionej do tej pory planety swobodnej. O wynikach badań poinformowali PAP. Masa trzech Marsów Wykryty przez nich obiekt jest mniejszy od Ziemi i posiada masę mniej więcej trzech mas Marsa.…
Księżyc w pobliżu Marsa
Dziś warto spojrzeć na wzajemne zbliżenie dwóch najjaśniejszych obiektów nocnego nieba. Księżyc znajdzie się w pobliżu Marsa. Koniunkcja Księżyca z Marsem, przy jasnym bezchmurnym niebie, widoczna jest już od około godziny 16:30. 13 października br. Mars znalazł się w opozycji. Oznacza to, że znalazł się po przeciwnej stronie Ziemi co Słońce. Podczas opozycji Ziemia znajduje się między Słońcem i planetą na prostej przechodzącej przez te dwa obiekty. Opozycje planet stwarzają nam najlepsze warunki do ich obserwacji. Planety wtedy mają maksymalne jasności i zbliżają się do Ziemi na najmniejszą odległość w danym roku. Przy pomocy większych lunet można oglądać szczegóły na ich powierzchniach. Teleskopowe zdjęcie Marsa wraz z jego księżycami Fobos i Deimos podczas tegorocznej opozycji. Widoczne są charakterystyczne polarne czapy lodowe na jego powierzchni. W związku z opozycją Mars pojawia się na niebie wraz z zachodem Słońca, góruje około północy i zachodzi przed świtem, pozostając dobrze widocznym przez prawie całą noc. I akurat dziś przez całą noc w jego pobliżu będzie…
Dziś śpimy o godzinę dłużej
W nocy z soboty na niedzielę (z 24 na 25 października) nastąpi zmiana czasu letniego na czas zimowy. Oznacza to, popularnie mówiąc, że „śpimy o godzinę dłużej”, ponieważ cofamy wskazówki zegarków o godzinę do tyłu. Być może to już ostatnia taka zmiana. Dokładnie w niedzielę 25 października nastąpi zmiana czasu środkowoeuropejskiego letniego na czas środkowoeuropejski. Formalnie o godzinie 3:00 wskazówki zegarów przedstawiamy na godzinę 2:00. W przypadku wielu urządzeń elektronicznych, takich jak np. laptopy czy smartfony, nasz sprzęt samodzielnie dostosuje się do tej zmiany i nie trzeba go przestawiać ręcznie. Od 2001 roku na podstawie dyrektywy Unii Europejskiej w krajach członkowskich UE regularnie czas środkowoeuropejski letni ustawiamy zawsze w ostatnią niedzielę marca (w tym roku 29 marca). Przestawiamy wówczas wskazówki zegarów o godzinę do przodu. Jest przyjmowany na kilka miesięcy i wyprzedza o godzinę czas strefowy. Do naszego czasu strefowego czyli środkowoeuropejskiego (potocznie oznaczanego czasem zimowym) powracamy w ostatnią niedzielę października kiedy to wskazówki zegarów zostaną cofnięte o godzinę. Zniesienie zmiany…
ZWROT ASTRONOMICZNIE. Koniunkcja Księżyca z Jowiszem i Saturnem
Po dłuższym okresie można znowu zobaczyć rozgwieżdżone niebo. Nowy Księżyc pojawił się na niebie wieczornym i właśnie dziś znajdzie się w pobliżu planet Jowisza i Saturna. Mija pierwszy miesiąc astronomicznej jesieni. Dziś Słońce wyszło około godziny 7:18 i około godziny 17:42 zachodzi pod horyzont. Oznacza to, że obecnie Słońce przebywa nad widnokręgiem niewiele ponad 10 godzin i od jesiennego zrównania dnia z nocą dzień skrócił się już o dwie godziny. Nastaje wcześniej zmierzch i rano później świt. Ciemna część dnia coraz więcej dominuje i niebo możemy obserwować nawet przed dobranocką wraz z dziećmi. Po zmroku, jak niebo stanie się już dostatecznie ciemne, przez cały miesiąc nisko nad południowym horyzontem widoczny jest jasny Jowisz i nieco słabszy Saturn. Dziś w tej części nieba znajdzie się Księżyc. Srebrny Glob oświetlony jest w 40 procentach znajduje się przed pierwszą kwadrą, która nastanie jutro. Dwie największe planety Według prognozy pogody dziś ma być jeszcze jasna noc. A więc dziś, przy pomocy Księżyca, po zapadnięciu…
Dziś początek astronomicznej jesieni
Dziś popołudniu, dokładnie o godzinie 15:30 u nas obowiązującego czasu, Słońce przetnie równik niebieski w drodze na południe i tym samym na północnej półkuli Ziemi zacznie się astronomiczna jesień. Noc zacznie uzyskiwać dominację nad dniem każdej kolejnej doby aż do kulminacji podczas grudniowego przesilenia zimowego. Przez całe lato wysokość Słońca nad horyzontem malała, a dni stawały się coraz krótsze. Słońce w swej wędrówce po ekliptyce podążało ku równikowi niebieskiemu, nad którym znajdzie się dziś o godzinie 15:30. Słońce osiągnie tak punkt Wagi (nastanie równonoc jesienna) co oznacza, że następnie „przejdzie” z półkuli północnej nieba na południową i tym samym rozpocznie się u nas (na półkuli północnej) astronomiczna jesień, na półkuli południowej astronomiczna wiosna. Na półkuli północnej jesień potrwa aż do momentu przesilenia zimowego, czyli do 21 grudnia br. Podczas równonocy (jesiennej i wiosennej) Słońce wschodzi dokładnie na wschodzie i zachodzi dokładnie na zachodzie. A więc obserwując dziś (lub nawet jutro czy pojutrze) zachód Słońca, które na naszych terenach zachodzi około…
Jutro przed świtem koniunkcja Księżyca z Wenus
Ozdobą nieba wieczornego nad południowym horyzontem jest para planet: jaśniejszy Jowisz i nieco słabszy Saturn. Około godziny 21:00 wschodzi czerwonawy Mars, który pod koniec września będzie jaśniejszy od Jowisza. Zaś poranne niebo ozdabia nam bardzo jasna Wenus, do której jutro rano dołączy rogal Księżyca. Wenus dominuje na porannym niebie od kilku tygodni. Dobrze widoczna jest nad wschodnim horyzontem przed świtem jako najjaśniejszy obiekt po Księżycu. Ponieważ wznosi się nad horyzont dostatecznie wysoko (zanim niebo całkowicie się rozjaśni) jest ona szczególnie urokliwa dla nieuzbrojonego oka. Wschodzi dwie i pół godziny po północy i przy dobrej przejrzystości i całkowicie bezchmurnym niebie zostaje widoczna nawet po wschodzie Słońca, które jutro nastaje około godziny 6:20. Księżyc zmierzający ku nowiu jutro wschodzi o około godziny 2:00 i znajdzie się w pobliżu Wenus. Można obserwować koniunkcję tych ciał, które przedstawiają najjaśniejsze obiekty na niebie. Warto nastawić budzika i wstać wcześniej, by widzieć najefektowniejszą koniunkcję tego okresu. Dołączona ilustracja pokazuje nam widok nieba nad wschodnim horyzontem około…
Księżyc spotka się z Marsem
Księżyc na swej wędrówce po sklepieniu niebieskim dziś w nocy znajdzie się w pobliżu Marsa. Nastaje wyjątkowa sytuacja łatwego odnalezienia Czerwonej Planety na niebie. Przez całą noc w lewo w pobliżu Księżyca znajdować się będzie prawie czerwonawy Mars. Na niebie Mars świeci coraz śmielej. Z nocy na noc nabiera jasności i wschodzi coraz wcześniej. Dobrze widoczny jest przez całą noc aż do wschodu Słońca. Bardzo dobre warunki obserwacyjne nastają zawsze około opozycji, podczas której Ziemia znajduje się na prostej między Słońcem i daną planetą. Opozycja Marsa nastanie 13 października br. Mars już teraz jest bardzo jasny a pod koniec miesiąca będzie jaśniejszy od Jowisza, który wraz z Saturnem nadal widoczny jest nad południowym horyzontem. Dziś Księżyc wschodzi wraz z Marsem po godzinie 21 i przez całą noc znajdować się będzie w jego pobliżu. Księżyc jest stary 18,3 dnia i faza księżycowej tarczy wynosi 87%. Jeżeli dopisze pogoda i będzie bezchmurne niebo, to koniunkcję tych dwu ciał możemy obserwować przez całą noc.…
Księżyc w pobliżu Jowisza i Saturna
W swym comiesięcznym ruchu obiegowym wokół Ziemi Księżyc powrócił na niebo wieczorne i ponownie w sierpniu spotka się z największymi z planet naszego Układu Słonecznego. Dziś znajdzie się w pobliżu Jowisza a jutro w pobliżu Saturna. Dwie największe planety Układu Słonecznego, Jowisz i Saturn, znalazły się w lipcu w opozycji. Planeta znajduje się w opozycji, jeżeli znajdzie się po przeciwnej stronie Ziemi aniżeli Słońce. Podczas opozycji Ziemia znajduje się między Słońcem i planetą na prostej przechodzącej przez te dwa obiekty. Opozycje planet stwarzają nam najlepsze warunki do ich obserwacji. Planety wtedy mają maksymalne jasności i zbliżają się do Ziemi na najmniejszą odległość w danym roku. W związku z opozycjami planety pojawiają się na niebie wraz z zachodem Słońca, górują około północy i znikają z niego o brzasku, pozostając dobrze widocznymi przez prawie całą noc. Ponieważ opozycje Jowisza i Saturna nastały około połowy lipca i tak idealne warunki widoczności nastają zawsze w przybliżeniu miesiąc przed i po opozycji, dominowały na niebie…
Sierpniowe niebo
W środę Księżyc przeszedł przez nów. Podczas ciemnych, bezksiężycowych nocy w drugiej połowie lata dobrze widoczne są charakterystyczne dla tej pory roku gwiazdozbiory i Droga Mleczna. Ozdobą letniego nieba są trzy charakterystyczne gwiazdozbiory – Lutnia, Łabędź i Orzeł. Odnalezienie ich wieczorem na niebie nie jest trudne. Nieomal nad naszymi głowami najjaśniej świeci Wega wraz z niewielkim czworokątem słabych gwiazd Lutni. Nieco niżej, w lewo (jeżeli jesteśmy zwróceni w kierunku południowym) gwiazdy tworzą rzucający się w oczy krzyż – to gwiazdozbiór Łabędzia z najjaśniejszą gwiazdą Deneb. Wreszcie znacznie niżej dostrzeżemy najjaśniejszą gwiazdą w konstelacji Orła – Altaira. Jeżeli wymienione wyżej gwiazdy (Wegę z Lutni, Deneba z Łabędzia i Altaira z Orła) połączymy domniemanymi liniami, otrzymamy wyraźny trójkąt prostokątny z kątem prostym przy wierzchołku z Wegą. Trójkąt ten nazywamy trójkątem letnim i służy nam do łatwej orientacji na niebie letnim. Gwiazdozbiór Łabędzia (Cygnus) z atlasu nieba sławnego gdańskiego astronoma Jana Heweliusza (1611 – 1687) Patrząc wieczorem w sierpniowe niebo, obok trójkąta letniego…
Jak śledzić rój meteorów?
W tym roku najsłynniejszy rój meteorów Perseidy osiąga maksimum aktywności w nocy z 11 na 12 sierpnia. Według obliczeń można zaobserwować około 30 meteorów w ciągu jednej godziny. Niestety w drugiej połowie nocy obserwacje zakłóca nam blask Księżyca, który akurat znajduje się w ostatniej kwadrze. Perseidy to jeden z najbardziej regularnych i bogatych rojów meteorów, które aktywne są corocznie od 17 lipca do 24 sierpnia, przy czym maksimum obserwuje się pomiędzy 12 a 14 sierpniem. Meteory popularnie nazywamy spadające gwiazdy. Oczywiście to nie gwiazdy spadają, lecz Ziemia w swoim ruchu wokół Słońca napotyka obłok kamienno-lodowych drobinek wielkości ziaren piasku, który pozostawiają wzdłuż swych trajektorii komety. Te ziarenka wpadając w naszą atmosferę z prędkością kilkudziesięciu kilometrów na sekundę, dają efekt tzw. spadających gwiazd. Macierzystym obiektem Perseidów jest kometa Swift-Tuttle. Perseidy zwane są też czasem „Łzami świętego Wawrzyńca”. Święty Wawrzyniec zamiast wydać majątek kościoła okrutnemu cesarzowi Walerianowi rozdał go biednej ludności. Zmarł 10 sierpnia 258 roku śmiercią męczeńską, upieczony na metalowej kracie. Po…
Crew Dragon z załogą wraca na Ziemię!
Statek kosmiczny Crew Dragon, z astronautami R. Behnkenem i D. Hurleym na pokładzie, dziś godzinę po północy oddokował się od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS. Po 65 dniach powraca a łączny czas podróży na Ziemię wyniesie około 19 godzin. Na dzisiejszą godzinę 20:42 planowane jest wodowanie kapsuły statku na powierzchni oceanu w Zatoce Meksykańskiej. 30 maja br. rozpoczęła się misja DM 2 statku kosmicznego Crew Dragon. Na orbitę okołoziemską wyniesiony został rakietą Falcon 9, która wystartowała z platformy LC-39A w Centrum Kosmicznym im. Kennedy’ego na Florydzie. Z tego samego miejsca startowały również wahadłowce oraz rakiety Saturn V z załogami lecącymi na Księżyc. Start przebiegł zgodnie z planem bez jakichkolwiek komplikacji i wszyscy zainteresowani mogli go oglądać na żywo. Start rakiety Falcon 9 z misją DM-2 Misja Crew Dragon Podczas lotu do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS statek kosmiczny Crew Dragon wykonywał zaplanowane manewry orbitalne. Załoga dwukrotnie przejęła kontrolę nad statkiem, co było jednym z głównych testów tej misji. Statek Crew Dragon wyposażony jest…
Kometę NEOWISE najlepiej obserwować teraz
Od początku lipca br. na niebie widoczna jest kometa. Najpierw można było ją zobaczyć tylko przy pomocy lornetki na niebie porannym. Od połowy miesiąca zaczęła pojawiać się coraz wyżej na niebie wieczornym i została dostrzegalna gołym okiem. W najbliższych dniach nastają najlepsze warunki do jej obserwacji. Kometę NEOWISE (oficjalnie C/2020 F3) odkryła 27 marca br. sonda kosmiczna NASA NEOWISE. Najbliżej Słońca (przeszła przez peryhelium swej orbity okołosłonecznej) znalazła się 3 lipca br., mijając je w odległości około 43 milionów kilometrów, a więc nieco bliżej niż średnia odległość Merkurego od Słońca. W dniu 23 lipca znajdzie się najbliżej Ziemi, mijając ją w odległości około 100 milionów kilometrów. Porusza się dookoła Słońca po bardzo silnie wydłużonej eliptycznej orbicie i ponownie powróci w jego pobliże dopiero za 6 766 lat. Zjawiska przebiegania komet po niebie znane są od niepamiętnych czasów. Komety przed wiekami uchodziły za ciała złowróżebne i przynoszące ludiom nieszczęścia. Większość odkrywanych komet należy do obiektów słabych, dających się zaobserwować tylko przez wielkie…
Sierp Księżyca w pobliżu Wenus
Jutro przed świtem nastanie bardzo efektowna koniunkcja Księżyca z Wenus. Na niebie można również widzieć planety Mars, Saturn i Jowisz. Nad północnym horyzontem widoczna jest kometa Neowise. Księżyc zmierzający ku nowiu jutro nad ranem spotka Wenus. Jeżeli dopisze pogoda i będzie bezchmurne niebo, możemy obserwować koniunkcję najjaśniejszych obiektów na niebie. Cienki rogal Księżyca (tylko z oświetloną w 14 procentach powierzchnią) znajdzie się w pobliżu bardzo jasnej Wenus, która od trzech tygodni pojawia się nisko nad wschodnim horyzontem. Jako Jutrzenka będzie na porannym niebie widoczna aż do końca stycznia przyszłego roku. W pobliżu sierpa Księżyca, który wschodzi kilka minut po godzinie drugiej, i Wenus (wschodzi około 20 minut później) znajduje się Aldebaran – najjaśniejsza gwiazda konstelacji Barana. Wyżej znajdująca się mapka nieba pokazuje nam wzajemne położenie Księżyca, Wenus i Aldebarana nisko nad wschodnim horyzontem w dniu 17. 7. 2020 około godziny 3:20. Jeżeli oczy skierujemy w prawo na południe w kolejności zobaczymy czerwonawego Marsa, nieco wyżej nad południowo-wschodnim horyzontem, dalej białawego Saturna i…
Księżyc w pobliżu Jowisza i Saturna
Podczas wakacji na niebie można obserwować cztery planety naszego Układu Słonecznego. Przez całą noc widoczny jest Jowisz i Saturn. W drugiej połowie nocy można widzieć Mars, który wschodzi krótko po północy. Zaś nad ranem, przed wschodem Słońca, widoczna jest bardzo jasna Wenus. Dziś rano o godzinie 6:44 Księżyc osiągnął pełnię. Na swej wędrówce po niebie zbliżył się do Jowisza i znajdującego się opodal Saturna. Obie planety wschodzą wraz ze zmrokiem, górują dwie godziny po północy i zachodzą wraz ze świtem. Dzisiaj wieczorem Słońce na naszych terenach zachodzi około godziny 20:56. Z grubsza w tym samym czasie po przeciwnej stronie nieba wschodzi Księżyc. Po zapadnięciu zmroku, również nad południowo-wschodnim horyzontem, możemy w lewo i wyżej od Księżyca zauważyć Jowisza. Później, niżej i dalej na wschód, pojawi się słabszy od Jowisza Saturn. Dołączona mapka nieba pokazuje nam wzajemne położenie Księżyca i obu planet około godziny 22:30. W drugiej połowie nocy nad południowo-wschodnim horyzontem wschodzi czerwonawy Mars. Jest o nieco jaśniejszy od planety…
Dziś znajdujemy się najdalej od Słońca
Ziemia w swym całorocznym ruchu obiegowym po orbicie okołosłonecznej znalazła się dziś o godzinie 13:36 najdalej od Słońca w tzw. afelium. W momencie tym odległość od Słońca wynosiła ponad 152 milionów kilometrów. Błędne jest powszechne przekonanie, że Ziemia najbliżej Słońca znajduje się prawie w środku lata. Orbita Ziemi wokół Słońca nie jest idealnie okrągła. Jej kształt jest zbliżony do elipsy, co powoduje, że odległość naszej planety od najbliższej nam gwiazdy nieustannie się zmienia. Na początku stycznia znajduje się najbliżej Słońca i przechodzi przez peryhelium swojej orbity. Odległość Ziemi od Słońca wtedy wynosi 147,1 miliona kilometrów. Zaś na początku lipca przechodzi przez afelium, drugi skrajny punkt orbity okołosłonecznej Ziemi, kiedy to znajduje się najdalej od Słońca i odległość ta wynosi 152,1 milionów kilometrów. I choć mogłoby się tak wydawać, to jednak odległość Ziemi od Słońca nie ma żadnego wpływu na pory roku. Zmienność pór roku jest związana z nachyleniem osi naszej planety do płaszczyzny jej orbity okołosłonecznej. Gdy Ziemia jest pochylona…
Trójkąt wiosenny ustępuje letniemu
Od tygodnia mamy już astronomiczne lato jednak po zapadnięciu zmroku nad zachodnim horyzontem nadal jeszcze pięknie błyszczą gwiazdozbiory wiosenne. Zaś od wschodniej strony horyzontu coraz śmielej pojawiają się najpiękniejsze konstelacje letniego nieba. Wygląd nocnego rozgwieżdżonego nieba zmienia się w wyniku ruchu obiegowego Ziemi wokół Słońca. Dobrze widoczne jest to już w skali miesiąca. Dlatego ze zmianą pór roku zmienia się również wygląd nocnego nieba i podczas każdej pory roku na niebie widoczne są inne gwiazdozbiory. W okresie po przesileniu letnim możemy obserwować zachodzące wiosenne gwiazdozbiory i wschodzące gwiazdozbiory letnie. Słońce w tym okresie zachodzi bardzo płytko pod horyzont i występują tzw. białe noce. To powoduje, że na niebie widzimy tylko najjaśniejsze gwiazdy. W prawdzie jesteśmy ubożsi o ciemne i bogate w gwiazdy niebo, niemniej jednak bardzo nam to ułatwi orientację na niebie. Akurat teraz łatwo odnajdujemy najjaśniejsze gwiazdy tworzące poszczególne gwiazdozbiory. Nad zachodnim horyzontem widoczne są trzy z najjaśniejszych gwiazd nieba wiosennego. Jeżeli je pomyślnie połączymy otrzymamy tzw. trójkąt wiosenny. Pierwszą z…
Dziś początek astronomicznego lata
W tym roku koniec astronomicznej wiosny i początek astronomicznego lata przypada na sobotę 20 czerwca. Lato astronomiczne to okres od przesilenia letniego do równonocy jesiennej. Na półkuli północnej trwa od 20 czerwca do 22 września. Na półkuli południowej w tym czasie trwa zima astronomiczna. Druga połowa czerwca to okres najkrótszych nocy i najdłuższych dni w roku. Słońce w swej rocznej wędrówce po niebie oddala się najbardziej na północ aż osiągnie punkt przesilenia letniego w dniu 20. 6. o godzinie 23:43 obowiązującego u nas czasu środkowoeuropejskiego letniego. W tym dniu mamy najdłuższy dzień i najkrótszą noc tego roku. Słońce znajduje się nad horyzontem 16 godzin i 22 minut, noc trwa tylko 7 godzin i 38 minut. Na naszych terenach 20. 6. Słońce wschodzi o godzinie 4:37 i zachodzi o godzinie 20:57. W dniu przesilenia letniego północna półkula Ziemi jest maksymalnie zwrócona do Słońca. Po tej dacie, każdy kolejny dzień (aż do 21. 12.) będzie już nieco krótszy, choć początkowo zmiany będą tylko sekundowe. Podczas lata…
Start pierwszego lotu załogowego statku Crew Dragon
Po niejednym opóźnieniu i wielu latach oczekiwań firma SpaceX Elona Muska chce dziś przeprowadzić pierwszą misję załogową. Z kosmodromu Kennedy Space Center na Florydzie na rakiecie Falcon 9 wystartuje statek Crew Dragon z parą astronautów na pokładzie. Celem misji będzie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna. Nowy termin wystrzelenia statku Crew Dragon, po nieudanej z powodu pogody próbie startu w środę (27 maja br.), ustalono na dzisiejszy wieczór o godz. 21:22 u nas obowiązującego czasu. Okno startowe (przedział czasu, w którym może zostać przeprowadzony start) tej misji jest natychmiastowe, tzn. start musi odbyć się o dokładnej godzinie. Dalsze zapasowe okna startowe przypadają na 31 maja, 3 czerwca i 4 czerwca. Po dziewięciu latach przerwy, możemy być świadkami nowej ery w historii eksploracji przestrzeni kosmicznej, wielkiego powrotu USA do kosmonautyki pilotowanej. 8 lipca 2011 roku odbył się ostatni lot amerykańskiego wahadłowca kosmicznego Atlantis, po którym cały program promów zamknięto. Od tamtej pory, w celu wynoszenia astronautów do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS, Amerykanie byli zmuszeni do korzystania z…
Najnowszy numer
Newsletter
Kalendarium wydarzeń
Najczęściej czytane
- Na wieczornym niebie widoczny jest Merkury. W jego odnalezieniu pomoże nam jasna Wenus
- Nie żyje Urszula Szczepaniak – kierowniczka Zespołu Pieśni i Tańca Olza i jedna z inicjatorek Koncertów Świątecznych
- Turyści zrzeszeni w PTTS „Beskid Śląski” po górach wędrują także zimą. Możesz skorzystać z przygotowanej przez nich trasy
- ZWROT ASTRONOMICZNIE: Dziś na niebie zobaczymy trzy planety i sierp Księżyca
- Już tej nocy Krwawy Księżyc. Co wróży?
ZWROT W KOMÓRCE
Reklama
Reklama
POGOTOWIE JEZYKOWE
