Początek roku szkolnego szczęśliwie za nami…

Codziennie rano: Budzikom śmierć!

Trzeba się spieszyć: herbata, śniadanie, umyć zęby, twarz, ubrać się, uczesać. Tyle tego! O czymś zapomnieliśmy?

O drugim śniadaniu (pamiętajmy, że w Polsce nikt nie wie, co to jest swaczyna, tylko na Śląsku oznacza ona posiłek, ale popołudniowy!).

Szybko odprowadzamy dzieci do szkoły. W szatni muszą zmienić obuwie. Najlepsze są wygodne kapcie, papucie, a nawet laczki (różnie w różnych częściach Polski nazywane jest to obuwie domowe).

Szybciutko! Bądźcie grzeczne!

Dzieci idą do klas, siadają grzecznie w ławkach. Na ławce przygotowują przybory szkolne: zeszyty, piórnik, cyrkiel, linijka, ekierka…

Właśnie, co to jest ta ekierka? Jest to słowo oznaczające trójkątny przyrząd rysunkowy używany w szkołach na lekcjach geometrii. Ekierka może mieć kształt trójkąta równoramiennego z kątami 90° i dwa razy po 45°, czasem z dodatkiem kątomierza, może również mieć różne długości poszczególnych ramion (wtedy najczęściej występują kąty 30°, 60° i 90°).

Ważne jest, że jeden kąt w tym trójkącie jest kątem prostym. W ten sposób zachowała się łączność z pierwotnym łacińskim określeniem quadrus, quadratus, z którego w języku francuskim powstało esquarre a następnie équerre, z którego język polski wzbogacił się o piękne słowo ekierka.

Zauważmy, że w języku polskim mamy więcej zapożyczeń pochodzących z tego jednego źródła łacińskiego (kwadrat, skwer,…).

W czeskim nazewnictwie używane jest określenie trojúhelník s ryskou. Oznacza to tylko, że na trójkącie równoramiennym zaznaczony jest kąt 90°, podobnie jak na trójkącie z kątomierzem, gdzie zaznaczonych jest jednak o wiele więcej kątów.

Stanowczo odradzam nazywanie tego rodzaju pomocy szkolnej trójkątem z rowkiem, bo takie określenie może wywoływać całkiem niezamierzone skojarzenia u dzieci. Może wystarczy trójkąt z zaznaczonym kątem prostym?

Szybko mija nauka, pierwsza lekcja, druga… nawet nie zauważyliśmy, kiedy minęła ostatnia. Dzieci idą do świetlicy szkolnej. Tam zawsze jest wesoło. Miło spędza się czas na wspólnych grach i zabawach. W niektórych grach zespołowych dzieci muszą podzielić się między sobą do drużyn.

Po zajęciach w świetlicy zabierane są przez swoich rodziców, dziadków lub innych opiekunów do domów… po drodze opowiadają, czego wszystkiego się w szkole nauczyli?

A czego myśmy się nauczyli? Zapamiętajmy:

1. Mała przekąska przed obiadem to drugie śniadanie, po obiedzie to podwieczorek.
2. Obuwie na zmianę w języku polskim może nosić różne nazwy, byle nie *przezuwki.
3. Wśród przyborów szkolnych nie może zabraknąć ekierki.
4. Świetlica szkolna (po czesku školní družina) to nie to samo co drużyna (po czesku družstvo, oddíl).

Sądzę, że tyle wystarczy na początek roku.

Pozdrawiam serdecznie wszystkich czytelników Pogotowia językowego

Ireneusz Hyrnik