Była kopalnia Michał zostanie znowu otwarta dla zwiedzających

OSTRAWA–MICHAŁKOWICE / Była kopalnia Michał w Ostrawie–Michałkowicach zostanie wkrótce otwarta dla zwiedzających po ponad dwumiesięcznej przerwie wymuszonej pandemią koronawirusa. Wszystkich zainteresowanych historią górnictwa zaprasza w poniedziałek 25 maja.

Na razie zabytkowy zakład górniczy można zwiedzać wirtualnie tutaj.

Ewentualnie obejrzeć przynajmniej krótki trailer:

Kopalnię Michał założono już w 1843 roku. Nazwano ją imieniem c. k. Radcy Dworu Michaela Laiera. Ówczesne maszyny potrafiły poradzić sobie nie tylko z transportem wydobytego węgla i samych górników do głębin szybu, ale również z dostarczaniem powietrza do miejsca pracy lub wypompowaniem wód gruntowych. W 1856 roku szyb nabyła Kolej Północna Cesarza Ferdynanda, która zbudowała i uruchomiła kolej prowadzącą z Wiednia przez Ostrawę do zachodniej Galicji.

Imponująca przebudowa

W latach 1913 – 1915 przeprowadzono elektryfikację zakładu, a zarazem imponującą przebudowę według projektu ostrawskiego architekta Františka Fialy, ucznia czołowego austriackiego architekta i urbanisty okresu secesji i początków modernizmu Otto Wagnera. Celem tego przedsięwzięcia prawdopodobnie było podkreślenie znaczącej ekonomicznej pozycji Kolei Północnej w Zagłębiu Ostrawsko-Karwińskim.

Dzięki tylko nieznacznym ingerencjom architektonicznym w następujących latach kompleks kopalni Michał został zachowany bez wyraźniejszych zmian. Tworzy unikatową produkcyjną, techniczną i architektoniczną całość. Wydobycie węgla w kopalni zakończono w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Pierwotne maszyny zostały zachowane w miejscu ich dawnej eksploatacji i w autentycznym środowisku.

Obecnie miejsce to jest zabytkiem narodowym Republiki Czeskiej. Pomieszczenia byłego zakładu górniczego służą też do urządzania wystaw i małych imprez kulturalnych. Odbywają się tu również śluby. Nieopodal kopalni znajduje się dawna kolonia górnicza.

Była polska szkoła

W czasach Austro-Węgier na kopalni Michał w Michałkowicach pracowali w większości przybysze z Galicji, jednego z najbardziej ubogich obszarów monarchii. W 1908 roku Towarzystwo Szkoły Ludowej z siedzibą w Krakowie założyło w sąsiedztwie szybu polską szkołę. Dzieci górników więc mogły pobierać naukę w języku ojczystym. Pięcioklasowa placówka była dobrze wyposażona w pomoce naukowe i podręczniki.

Kierownikiem został Jerzy Kaszper. Pod koniec roku 1918, po skończeniu I wojny światowej i rozpadzie Austro-Węgier, kierownik Kaszper został aresztowany i wysiedlony do Polski. Jego miejsce zajęła Olga Orzechowska-Waleczkowa, jednakże już w 1919 roku miejscowym szowinistom udało się doprowadzić do zamknięcia szkoły. Nauczyciele polscy opuścili Michałkowice.

Wówczas wiele rodzin zdecydowało się na powrót do Polski, inne wynarodowiły się. Z inwentarza szkolnego niewiele udało się uratować. W budynku michałkowickiej szkoły funkcjonowało również polskie przedszkole, nazywane wówczas ochronką. Powołała go do życia w 1904 roku Macierz Szkolna, która zatroszczyła się również o jego utrzymanie. Przedszkole było czynne do roku 1920.

(gam)