„Ani polski, ani czeski, TĚŠÍN-CIESZYN europejski!“, cz. 3

SŁUP TRZECI

Ludwig Hohenegger

Moje zainteresowanie tym wybitnym obywatelem Cieszyna rozpoczęło się w czasie, kiedy razem z żoną penetrowaliśmy miejsca, gdzie kiedyś wydobywano cieszynit.

Z uwagi na rzadkość występowania cieszynity – obok cieszynianki wiosennej – zaliczyć można do najciekawszych osobliwości przyrodniczych Cieszyna. Nie ma takiego państwa na kontynencie europejskim, gdzie moglibyśmy tę charakterystyczną skałę magmową zobaczyć.

Nazwa cieszynitu wywodzi się od miasta Cieszyna, w okolicach którego skała ta została po raz pierwszy na świecie opisana. Dokonał tego Ludwik Hohenegger, geolog i inżynier górniczo-hutniczy Komory Cieszyńskiej, autor pierwszej szczegółowej mapy geologicznej Księstwa Cieszyńskiego wydanej w 1861 roku. 

Nagroda przyznawana wybitnym osobistościom, promotorom dobrego imienia naszego regionu w świecie – CIESZYNIT UZNANIA – od tej właśnie skały bierze swoją nazwę. Rozpoczynając uroczystą galę wręczenia nagród nie zapominam wymienić człowieka, bez którego pracy nie byłoby nie tylko cieszynitu, ale wielu rzeczy, które doprowadziły do rozwoju miasta i regionu.

Wprawdzie wyżej wspomniana nagroda oczekuje już na swoją piątą edycję i jest wysoko ceniona przez laureatów, ale nazwisko Ludwika Hoheneggera, odkrywcy tej skały magmowej nadal jeszcze większości obywateli naszego regionu nie jest znane. Proszę mi wierzyć, pytałem wielu ludzi, czasem należących do elity intelektualnej… nic nie słyszeli o tym człowieku.

Nie ma się czemu dziwić. Ten zasłużony dla Cieszyna człowiek miał kiedyś w naszym mieście swoją ulicę (dzisiejsza ul. Praska), jego syn Adolf wybudował na rogu tej ulicy i Saskiej Kępy (dzisiaj Główna) duży reprezentacyjny dom z restauracją i kawiarnią (1878).

Nie ma też grobu Ludwika Hoheneggera. Został pochowany w Cieszynie, na nieistniejącym już dziś cmentarzu przy kościele św. Trójcy. Na jego mogile ustawiono wtedy żeliwny nagrobek wykonany przez Josefa Gawrona z huty w Trzyńcu.

„Zastanawiałem się, gdzie jest grób Hoheneggera. Czy będzie w Czeskim Cieszynie, czy, jak mówią tutaj, „po drugiej stronie rzeki”, tj. na prawym brzegu Olzy. Wyszukiwanie było niespodzianką. Grób nie istnieje. W Muzeum Ziemi Cieszyńskiej w Cz. Cieszynie, gdzie miasto na swojej stronie internetowej wymienia Ludwiga Hoheneggera jako osobowość miasta, nikt nie wie nic o jego grobie. Także zapytania skierowane do administracji cmentarzy nic nie dały. Odpowiedź nadeszła od Ireny French z muzeum „po drugiej stronie rzeki” (Muzeum Śląska Cieszyńskiego). Ludwig Hohenegger został pochowany na cmentarzu w pobliżu kościoła Świętej Trójcy, który jest po stronie polskiej. W 1883 r. cmentarz został zniesiony, a groby przeniesiono na cmentarz komunalny. Ale nie wszystkie z nich. W niemieckim tygodniku Silesia, opublikowanym w Cieszynie 3 września 1864 r., znajduje się raport z pogrzebu Hoheneggera, który odbył się 27 sierpnia 1864 r. Na krótko przed wyjściem konduktu żałobnego pojawił się wysłannik cesarza z wysokim odznaczeniem – Krzyżem Kawalerskim Orderu Franciszka Józefa, przyznanym pośmiertnie. Odznaczenie umieszczono na trumnie. Procesja pogrzebowa wyszła od domu na Saskiej Kąpie, gdzie mieszkał zmarły. Na czele procesji szedł w górniczym mundurze z wyciągniętym mieczem, arcyksiążę Hertist Fallaux, uczeń zmarłego. W procesji wzięło udział 1200 osób, cztery zespoły górnicze, a całe miasto obserwowało procesję na ulicach. Po ceremonii w kościele, w której męski chór wykonał pieśń żałobną, trumnę przyniesiono na cmentarz, a po trzech pozdrowieniach górniczych „Zdarz Bóg” trumnę spuszczono do grobu. „Powszechne uczestnictwo jest dowodem na to, że pochowano uczciwego i wybitnego człowieka”, podsumowuje autor szczegółowego sprawozdania z tego wydarzenia.” (wg Aleš Uhlíř, tłum. autora).

Nie ma grobu, nie ma nagrobka, nie ma żadnej tablicy upamiętniającej…

A przecież był to pomysłodawca i autor projektu kolei koszycko-bogumińskiej, jak również ostrawsko-frydlanckiej i frydecko-cieszyńskiej. Bez tych połączeń transportowych nie byłoby rozwoju lewobrzeżnej części Cieszyna i rozwoju przemysłowego całego regionu!

Powinna być przynajmniej tablica przy wejściu na dworzec w Czeskim Cieszynie.

To trzecia moja propozycja „słupa morowego“.

Z życiorysem Ludwiga Hoheneggera można się zaznajomić tutaj.