Dlaczego Cieszyn (nie) jest stolicą Europy Środkowej?

CIESZYN / Czym w ogóle jest Europa Środkowa? Na to pytanie starał się odpowiedzieć prof. dr hab. Radosław Zenderowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie podczas spotkania zorganizowanego 23 czerwca w Książnicy Cieszyńskiej.

Jak podkreślił, przedstawiając prelegenta dyrektor Książnicy Cieszyńskiej Krzysztof Szelong, jest on po pierwsze rdzennym Cieszyniakiem, człowiekiem tu stela, a po drugie wytrawnym znawcą Europy Środkowej, której stosunki etniczne, narodowe, religijne bada od lat.

I tak Zenderowski w pierwszej części swego wykładu starał się przybliżyć słuchaczom sam termin Europa Środkowa. Jest to o tyle trudne, że wyznaczają go nie linie geograficzne, a kulturowe, które, jak nietrudno się domyślić, są dość płynne na swych pograniczach.

A sama zmienność granic państwowych jest jedną z cech charakterystycznych dla państw zaliczanych do Europy Środkowej.

– W ciągu przeciętnego 80-letniego życia można było np. na naszym terenie kolejno być obywatelem 6 państw. Ta zmienność granic jest charakterystyczna dla Europy środkowo-wschodniej. Tak, jak i słabe tradycje państwowe i doświadczenie utraty suwerenności – wyliczał zaznaczając, że akurat Polska jest tu ewenementem.

– Zabory to było raptem 120 lat bez państwowości. A co mają powiedzieć Węgrzy, którzy nie mieli państwowości 600 lat? – zapytywał. 

I choć prelegent mniej więcej określił granice geograficzne terenów uznawanych za Europę Środkową, to podkreślał, że tym, co wyróżnia Europę Środkową od Wschodniej i Zachodniej i kształtuje tożsamość mieszkańców Europy Środkowej, to po pierwsze wartości środkowoeuropejskie, a po drugie wspólne doświadczenia historyczne.

(indi)