Sekcja Ludoznawcza PZKO obradowała w Czeskim Cieszynie. Podsumowano wyjazdy i zaplanowano najbliższe działania

CZESKI CIESZYN / 20 listopada w budynku Zarządu Głównego PZKO spotkali się członkowie Sekcji Ludoznawczej Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Republice Czeskiej. Podczas zebrania omówili wydarzenia, w których od ostatniego zebrania uczestniczyli, oraz plany na najbliższy czas.

Podsumowanie ostatnich wydarzeń

Wśród omawianych ostatnich wydarzeń Sekcji skupiono się na podsumowaniu ostatniej wycieczki poznawczej do Wilamowic, o której pisaliśmy tutaj. Uczestnicy, choć był to długi i intensywny dzień, wyjazd ocenili jako bardzo ciekawy, inspirujący i „jak z innego świata”, zwracając uwagę na ogromne zaangażowanie goszczących ich pasjonatów oraz wyjątkową atmosferę wspólnego śpiewania.

Spotkania i działania etnograficzne

Omówiono także czerwcowe spotkanie przy jajecznicy oraz wydarzenia etnograficzne, w których uczestniczyli poszczególni członkowie Sekcji Ludoznawczej.

7 listopada odbyło się w Konsulacie Generalnym RP w Ostrawie przyjęcie z okazji Narodowego Święta Niepodległości. Na zaproszenie Konsula Generalnego Stanisława Bogowskiego wziął w nim udział Leszek Richter, reprezentując m.in. SL ZG PZKO.

Reprezentacja Sekcji na uroczystościach i warsztatach

11 listopada w Pradze, na Wydziale Budowlanym Politechniki Czeskiej (ČVUT), odbyły się warsztaty w ramach międzynarodowego projektu „Visegrad for Reviving Vernacular Heritage”. Ich celem była dyskusja między ekspertami w dziedzinie budownictwa i architektury ludowej a studentami na temat możliwości wykorzystania tradycyjnych technik budowlanych we współczesnej architekturze – zwłaszcza pod kątem efektywności energetycznej i odporności na zmiany klimatu. Jak wyjaśnił Richter, uczestnicy zajmowali się m.in. zagrożonymi technikami budowlanymi z pogranicza serbsko-bułgarskiego, w tym tzw. kamiennymi wsiami, oraz próbami ich rekonstrukcji.

W ramach dwóch poprzedzających działań odbyły się praktyczne warsztaty terenowe w Gostuszy (Serbia) oraz wizyta studyjna V4 (Cz / SK / HU), o której pisaliśmy tutaj. Za przygotowanie i realizację czeskiej części wizyty odpowiadał Leszek Richter – z ramienia SL ZG PZKO oraz Izby Regionalnej im. Adama Sikory MK PZKO w Jabłonkowie. Program obejmował zwiedzanie m.in. Drzewiónek na Borku, drewnianego kościoła w Bystrzycy nad Olzą, Drzewiónki i kościoła w Nydku, Chaty Kawuloka w Istebnej, Drzewiónki na Fojtstwiu, Domu Kasowego PZKO oraz nowych przykładów małej architektury w Mostach koło Jabłonkowa, inspirowanych tradycyjnym wzornictwem Beskidu Śląskiego.

– Celem projektu było wsparcie społeczności lokalnej w Gostuszy, gdzie w ostatnich dekadach doszło do znaczącego wyludnienia oraz degradacji tradycyjnej zabudowy – wyjaśnił Richter.

Udział w zjeździe PTL

Grzegorz Studnicki zrelacjonował swój udział w zjeździe Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego, który odbył się w Bolesławcu. Wziął w nim udział m.in. jako członek komisji przyznającej nagrody dla muzealnych wystaw – przygotował uzasadnienie wyróżnienia dla muzeum w Wilamowicach. Zjazd odbył się niedługo po wycieczce Sekcji do Wilamowic.

Wyjazd do Bolesławca i Görlitz

Wiesława Branna podzieliła się relacją ze swojego ostatniego wyjazdu, w którym uczestniczyła razem z koleżankami z roku z etnografii. Grupa odwiedziła Bolesławiec, gdzie zwiedziła tamtejsze muzeum, określone jako bardzo dobrze przygotowane, interesujące, z nienachalnymi elementami audiowizualnymi.

Głównym punktem wyjazdu było zwiedzanie Muzeum Śląskiego w Görlitz, które – jak podkreślano – oferuje rozbudowaną ekspozycję z obszernymi opisami dostępnymi w trzech językach: niemieckim, polskim i angielskim. Zwrócono uwagę, że natłok informacji może być miejscami przytłaczający dla zwiedzających. Uczestnicy zauważyli również pewne nieścisłości językowe w polskich tłumaczeniach, mogące wynikać z bezpośredniego przekładu z języka niemieckiego. W trakcie spotkania omówiono także złożoną historię regionu oraz specyfikę Görlitz jako miasta przygranicznego, w którym – jak zauważono – język polski słychać na co dzień. Grzegorz Studnicki, który wcześniej odwiedzał to muzeum, uzupełnił prezentację o własne obserwacje.

Plany Sekcji

Wśród planów działalności Sekcji na najbliższy czas znalazło się omówienie przesłuchań konkursowych XXI Konkursu Gwar 2025 „Po cieszyńsku, po obu stronach Olzy” w COK „Dom Narodowy” oraz zaplanowanego na 18 grudnia koncertu laureatów XXI Konkursu Gwar 2025 „Po cieszyńsku, po obu stronach Olzy” w Sali Sesyjnej Ratusza w Jabłonkowie. SL ZG PZKO jest współorganizatorem tej imprezy.

Ustalono także termin i miejsce tradycyjnej wilijówki, czyli spotkania opłatkowego, będącej przedświątecznym spotkaniem członków Sekcji wraz z osobami towarzyszącymi.

Omawiano również kwestię uzupełnienia w przygotowywanym przez Polskie Towarzystwo Ludoznawcze wykazie brakujących miejsc pochówku ludoznawców takich jak: Józef Ondrusz, Karol Piegza, Jan Szymik. Członkowie Sekcji wskazali konkretne lokalizacje pochówków oraz zadeklarowali pomoc w ich dokumentacji fotograficznej i opisowej.

Z kolei Wojciech Grajewski zaproponował podjęcie przez Sekcję współpracy z SENGŚ – Politechnika Wrocławska w kwestii opracowywania wykazów nazw miejscowych. Temat na razie pozostał otwarty.

Zgłoszono również propozycję wydania wyboru prac i artykułów Jerzego Brannego z okazji jego 90. urodzin. Kwestia ta będzie jeszcze przedmiotem dalszych rozmów w gronie członków Sekcji.