Sylwia Grudzień
E-mail: sylwia@zwrot.cz
JABŁONKÓW / Kawiarenka pod Pegazem jest nieodłącznym punktem programu Gorolskigo Święta. Co roku w Domu PZKO w Jabłonkowie spotykają się miłośnicy literatury. Tegoroczne spotkanie odbyło się w piątek 2 sierpnia o godzinie 18:00. Poświęcone było pochodzącemu z Karwiny Gustawowi Morcinkowi.
Spotkania poprowadził Stanisław Gawlik. Monografię zatytułowaną „Gustaw Morcinek” przedstawił sam autor Libor Martinek – wykładowca akademicki, bohemista i tłumacz, autor kilkudziesięciu książek, w tym monografii dotyczących takich zaolziańskich pisarzy i poetów jak, Wilhelm Przeczek, Henryk Jasiczek i Paweł Kubisz. Najnowsza jego książka dotyczy życia i twórczości Gustawa Morcinka.
Autor monografii w zwięzłej prelekcji wygłoszonej w języku czeskim opowiedział o życiu i twórczości Gustawa Morcinka. Wieczór uświetniła swoim występem skrzypaczka Magdalena Żaczek. Próbkę twórczości Gustawa Morcinka w oryginale zaprezentował emerytowany dyrektor i aktor Teatru Cieszyńskiego Karol Suszka.
Na miejscu można było kupić monografię o Gustawie Morcinku, ale także inne monografie poświęcone zaolziańskim twórcom literatury. Stoisko z książkami autorstwa prowadzącego prelekcję prowadził Roman Wirth z Polskiej Księgarni w Czeskim Cieszynie.
Dzięki zbiórce górników rozpoczął naukę w Polskim Seminarium Nauczycielskim w Białej
Gustaw Morcinek urodził się 25 sierpnia 1891 roku w Karwinie na Śląsku Cieszyńskim w ubogiej rodzinie wozaka Józefa Morcinka. Był najmłodszym z czwórki rodzeństwa. Gdy miał zaledwie rok, jego ojciec zginął i ciężar rodziny spadł na jego matkę. Gustaw rozpoczął pracę w kopalni w wieku 16 lat. Dzięki zbiórce górników, mógł uczęszczać do Polskiego Seminarium Nauczycielskiego w Białej, które ukończył w 1914 roku. W latach 1919-1935 pracował jako nauczyciel w Skoczowie.
Już w październiku 1939 roku został aresztowany przez Gestapo, osadzony w więzieniach w Cieszynie i Skrochowicach, następnie osadzono go w obozach koncentracyjnych w Sachsenhausen i Dachau. Powodem aresztowania była przedwojenna działalność antyniemiecka. Podczas pobytu w obozach proponowano mu, że złożył wniosek o wpisanie na niemiecką listę narodowościową w zamian za uwolnienie, Morcinek jednak odmówił. W listopadzie 1946 roku Morcinek wrócił do Polski, osiedlił się w Katowicach.
Trwałe miejsce w podręcznikach literatury
Największy rozkwit jego twórczości przypada na lata 20. i 30. To wtedy powstały najbardziej znaczące utwory, takie jak „Wyrąbany chodnik”, „Narodziny serca”, „Łysek z pokładu Idy”. Za sprawą twórczości poświęconej tematyce górniczej i śląskiej znalazł uznanie i trwałe miejsce w podręcznikach literatury. Morcinek łączył w swoich utworach autentyzm obserwacji z liryzmem i humorem. Oprócz tematów społecznych, pojawiały się w jego twórczości również powieści dla dzieci i młodzieży, powieści historyczne oraz baśnie. Morcinek otrzymał za swą twórczość wiele odznaczeń i nagród literackich, a liczne jego książki przetłumaczono na języki obce i wydano za granią.
Gustaw Morcinek zmarł na białaczkę 20 grudnia 1963 roku w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu komunalnym w Cieszynie.