Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Co zrobić, by móc głosować w Czechach? [poradnik]

Wybory do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz referendum ogólnokrajowe odbędą się 15 października 2023 r. Lokale wyborcze będą otwarte od 7:00 do 21:00. Na terytorium Republiki Czeskiej utworzone zostały cztery obwody do głosowania – Brno, Ostrawa i dwa obwody w Pradze.

Obywatele polscy, którzy chcą wziąć udział w głosowaniu i referendum na terytorium Republiki Czeskiej, powinni zarejestrować się w spisie wyborców (w jednym z 4 obwodów) do 10 października.

Kto może wziąć udział w wyborach i referendum

Udział w wyborach parlamentarnych mogą wziąć osoby polskim obywatelstwem, które w dniu wyborców posiadają czynne prawo wyborcze tj.: mają ukończone 18 lat, sąd ani Trybunał Stanu nie wydały wyroku o pozbawieniu ich praw wyborczych oraz nie zostały ubezwłasnowolnione.

Na terytorium Republiki Czeskiej, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych utworzone zostały 4 obwody do głosowania (tj. 4 siedziby komisji wyborczych) pod następującymi numerami i adresami:

Ile osób jest upoważnionych do głosowania w konsulacie w Ostrawie

O to, ile osób jest upoważnionych do głosowania w konsulacie w Ostrawie, zapytaliśmy Izabellę Wołłejkę-Chwastowicz, konsul generalną RP w Ostrawie. – Nie mamy takiej wiedzy. Możemy jedynie bazować na statystykach Czeskiej Policji, która podawała, że w ostrawskim okręgu konsularnym obejmującym cztery kraje – morawsko-śląski, ołomuniecki, zliński i południowomorawski – jest łącznie ok. 17 000 obywateli polskich. Dlatego utworzono dwa obwody do głosowania – w Ostrawie i w Brnie.

Jak wziąć udział w wyborach na terenie Czechach?

Aby oddać głos, należy zgłosić się do właściwego terytorialnie konsula o ujęcie w spisie wyborców. Wnioski można składać do 10 października 2023 r.

Są trzy sposoby na złożenie wniosku:

• złożenie wniosku przy użyciu usługi „e-Wybory” (rekomendowane),
• złożenie wniosku w postaci papierowej z własnoręcznym podpisem (także korespondencyjnie),
• złożenie wniosku na adres poczty elektronicznej konsula z załączonym skanem/fotografią podpisanego własnoręcznie wniosku (formularz wniosku będzie dostępny na stronach internetowych placówek zagranicznych).​​​​ 

e-Wybory – zgłoś się do spisu wyborców za granicą

Najprostszym sposobem zarejestrowania się do spisu wyborców jest platforma e–Wybory. Dzięki e-Wybory zgłoszenie do spisu jest możliwe bez wychodzenia z domu.

Wyborca samodzielnie wybiera dogodny ze względu na miejsce pobytu obwód głosowania. Następnie wprowadza wymagane dane, które usługa weryfikuje, komunikując się z rejestrami państwowymi. Co ważne, aby zgłosić się do spisu przez e-Wybory, wyborca nie musi posiadać podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego albo kwalifikowanego.

Zarejestrowanie się w spisie wyborców na stronach zajmuje kilka minut. Przed przystąpieniem do rejestracji należy przygotować: numer PESEL, ważny dowód osobisty lub paszport, adres pobytu za granicą, adres poczty elektronicznej lub numeru telefonu kontaktowego. Po wypełnieniu wniosku w sześciu krokach system wygeneruje dla nas potwierdzenie złożenia wniosku o wpisanie do spisu wyborców za granicą w formacie PDF. Otrzymamy też e-mail z potwierdzeniem złożenia wniosku.

Głosowanie na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania 

Obywatele polscy mogą zagłosować w dniu wyborów również na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania wydawanego do 12 października przez urząd miasta lub gminy w Polsce albo przez konsula. Konsul może wydać zaświadczenie każdemu wyborcy ujętemu w Centralnym Rejestrze Wyborców (CRW), tj. osobie pełnoletniej, posiadającej prawo głosowania – bez względu na to, w którym spisie wyborców dany wyborca został umieszczony.

Wniosek składa się na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem. Zaświadczenie o prawie do głosowania wyborca odbiera za pokwitowaniem osobiście albo przez upoważnioną pisemnie osobę w urzędzie konsularnym, w którym złożono wniosek. Szczegółowe informacje na temat uzyskania zaświadczenia o prawie do głosowania znajdują się tutaj.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Podstawowe informacje oraz pytania i odpowiedzi na temat głosowania za granicą dostępne są tutaj.

Głosowanie w wyborach parlamentarnych poza Polską

Warto wspomnieć, że polscy obywatele głosujący poza granicami kraju „przynależą” do dzielnicy Warszawa-Śródmieście, zgodnie z Kodeksem wyborczym. W związku z tym mogą oddać głos na kandydatki i kandydatów startujących w okręgu obejmującym tę dzielnicę. W najbliższych wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej jest to okręg nr 19 (Warszawa), a do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej okręg nr 44 (Warszawa: Białołęka, Bielany, Śródmieście, Żoliborz). 

By głos został uznany za ważny, należy postawić znak “X” przy konkretnym nazwisku na karcie. Kodeks wyborczy określa, że znakiem tym są dokładnie dwie przecinające się linie w obrębie kratki. Powinien on znaleźć się przy nazwisku jednego, wybranego kandydata, wyłącznie na jednej liście wyborczej. Jeśli znaków “x” jest więcej lub znaku nie ma w ogóle, głos jest uznawany za nieważny.

Referendum wyborcze

W tym roku oprócz wyborów do sejmu i senatu 15 października odbędzie się ogólnokrajowe referendum. Wyborcy mogą w nim wypowiedzieć swoją opinię w formie odpowiedzi na cztery następujące pytania:

1. Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?
2. Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?
3. Czy popierasz likwidację bariery na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi?
4. Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?

Jak poprawnie zagłosować w referendum? Do każdego z wymienionych powyżej pytań wyborca może wybrać jedną odpowiedź „Tak” lub „Nie”. W tym celu w kratce przy wybieranej odpowiedzi należy postawić znak „x”. Obowiązują takie same zasady jak w przypadku głosowania w wyborach: znak „x” musi być postawiony w wyznaczonym miejscu. 

Wyborca ma prawo nie brać udziału w referendum. Aby zrobić to w sposób skuteczny, należy odmówić poboru karty referendalnej. „Jeżeli wyborca odmówi przyjęcia karty lub kart do głosowania, obwodowa komisja wyborcza odnotuje to w spisie wyborców” – informuje Państwowa Komisja Wyborcza.