Genialny wynalazca Józef Bożek. Wojciech Grajewski przybliżył słuchaczom MUR-u tę wybitną postać

CZESKI CIESZYN / Październikowy wykład Międzygeneracyjnego Uniwersytetu Regionalnego ZG PZKO poświęcono wybitnej osiemnastowiecznej postaci, jaką niewątpliwie był konstruktor, mechanik i wynalazca Józef Bożek.

Postać urodzonego w 1782 roku w Bierach wynalazcy przybliżył Wojciech Grajewski – absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2010), historyk-regionalista, nauczyciel, badacz i popularyzator historii, długoletni pracownik Muzeum Śląska Cieszyńskiego i Książnicy Cieszyńskiej, a także Miejskiego Centrum Kultury w Skoczowie i II LO w Cieszynie im. M. Kopernika.

Pytania o narodowość

Sporo dyskusji budzi narodowość tego wybitnego wynalazcy. Czesi uważają, że był on Czechem, Polacy – że Polakiem. I choć pytanie o narodowość wynalazcy pozostało bez jednoznacznej odpowiedzi, prelegent starał się rzucić na problem nieco więcej światła.

– Nie ulega wątpliwości, że Józef Bożek urodził się w polskojęzycznej rodzinie i że przez pierwsze kilkanaście lat swego życia wychowywał się w polskojęzycznym środowisku. Po polsku mówiono w domu, w miejscowym kościele w Grodźcu, gdzie był chrzczony. Kiedy zaś wyjechał do Brna, a ostatecznie osiadł w Pradze, to tam językiem nauki był język niemiecki. Napis na nagrobku synowie ufundowali mu niemiecki i z tą grupą najpewniej się identyfikowali, podobnie jak niemal wszyscy ówcześni mieszkańcy Pragi. Pewne jest zatem, iż mocno naciągane są tezy o tym, iż Bożek był „czeskim wynalazcą”, gdyż źródła nie odnotowują żadnych jego związków z czeskością, prócz tego, że tworzył na terenie, który kiedyś miał stać się Republiką Czeską – w podsumowaniu wyliczał Grajewski.

Mała i duża ojczyzna Józefa Bożka

Prelegent zwrócił także uwagę na to, że w czasach, kiedy żył Józef Bożek, poczucie przynależności narodowej nie funkcjonowało w takiej formie, jak obecnie, czy w czasach późniejszych, w szczególności w drugiej połowie XIX i w wieku XX. Niewątpliwie małą ojczyzną konstruktora był Śląsk Cieszyński i polskojęzyczna wieś Biery. Natomiast dużą ojczyzną była habsburska, niemieckojęzyczna Austria. Był więc obywatelem tego wielkiego państwa, do którego należało i Księstwo Cieszyńskie, i całe Czechy.

Całego wykładu możemy wysłuchać tutaj:

(indi)