Dziś święto Matki Boskiej Zielnej i Wojska Polskiego

REGION /  Dziś przypada święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w kulturze ludowej zwane także świętem Matki Boskiej Zielnej. Jednocześnie w Polsce obchodzone jest tego dnia państwowe Święto Wojska Polskiego. W tym dniu na terenie Rzeczypospolitej Polskiej wszystkie urzędy i duże sklepy są zamknięte. Tak samo, jak w Niemczech.

Czym zatem dla katolików jest Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny? Według dogmatów teologii rzymskokatolickiej Jezus Chrystus własną mocą wstąpił do nieba, Najświętsza Maryja Panna zaś mocą Bożą została wzięta do nieba.

Dogmat ten stwierdza, że po zakończeniu swojego ziemskiego życia Najświętsza Maryja Panna została z ciałem i duszą wzięta do wiecznej chwały. Jest to jedno z najstarszych świąt kościelnych, obchodzono go już w V wieku. W Kościołach wschodnich (prawosławnych) obchodzone jest dwa tygodnie później pod nazwę: Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.

A dzień Matki Boskiej Zielnej od wieków zajmował ważną rolę w kulturze ludowej również naszego regionu. – Dzień ten przez lud nazywany Matki Boskiej Zielnej obchodzony jest u nas od niepamiętnych czasów jako święto – pisze Jan Szymik w wydanej przez Sekcję Ludoznawczą PZKO książce „Doroczne zwyczaje i obrzędy na Śląsku Cieszyńskim”.

Ludoznawca wspomina, że choć Papież Pius XII ogłosił dogmat o wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny dopiero w 1950 roku, to na naszym terenie są kościoły, i to stare, pod Jej wezwaniem, a lud „zawsze w tym dniu święcił przede wszystkim różne dziko rosnące zioła lecznicze przez co, jak wierzono, otrzymywały one większą moc i były skuteczne w walce z duchami nieczystymi, zwłaszcza czarownicami”.

– Do bukietu polnych ziół, najlepiej zbieranych w samo południe podczas słonecznej pogody dodawano po parze kłosów ze wszystkich czterech głównych zbóż (pszenicy, żyta, jęczmienia i owsa) oraz parę dorodnych makówek, a nieraz nawet gałązkę jabłoni z owocami – pisze Jan Szymik dodając, że poświęcone w tym dniu zioła skrzętnie przechowywano obok palm wielkanocnych i wianuszków poświęconych podczas nieszporów w Boże Ciało.

Najczęściej były one wetknięte w domowym świętym kącie za święte obrazy. – Ich zastosowanie było identyczne jak palm i wianuszków, z tym, że jedynie jabłka, podobnie jak kucianki z palm w Niedzielę Palmową zaraz zjadano, aby zęby nie bolały i były zdrowe – pisze Szymik wyjaśniając, że głównie dzieciom dawano do zjedzenie przynajmniej po kawałku poświęconego w tym dniu jabłka, gdyż wtedy, jak wierzono, będą miały zdrowe i silne zęby.

– Ziarno zaś z poświęconych kłosów, najlepiej razem z ziarnem z równianki czy wieńca dożynkowego, dodawano do ziarna przeznaczonego na siew w tym przekonaniu, że takie zboże będzie dorodne, a tym samym i bogaty przyszły plon – wyjaśnia ludoznawca. Informuje także, że rolnicy starali się, aby do święta Matki Bożej Zielnej, które uważano za zakończenie tzw. Okresu zielonego, doprowadzić żniwa przynajmniej do połowy lub w najlepszym wypadku, oczywiście jeśli pogoda sprzyjała, zakończyć je całkowicie.

Jan Szymik wspomina również, że na Matki Boskiej Zielnej na odpust i uroczystości zawsze udawała się ze Śląska Cieszyńskiego wielka pielgrzymka do Kalwarii Zebrzydowskiej.

– Wiele panien i młodzieńców z tej pielgrzymki każdorazowo brało udział w pobożnych misteriach tzw. Pogrzebu Matki Bożej (13 VIII) i Triumfu Matki Bożej (15 VIII), jako asysta. W tych procesjach kalwaryjskich Asyście Cieszyńskiej od 1740 roku przysługuje przywilej pierwszeństwa. O ten zaszczyt w 1953 roku zaczęły rywalizować asysty z Krakowa, Kęt i Andrychowa. Spór definitywnie rozstrzygnął ojciec gwardian Jan Kapistran Połaniecki na korzyść Asysty Cieszyńskiej jako najstarszej. Ten chlubny zaszczyt Śląsk Cieszyński posiada do dziś, czyli już ponad 250 lat” – pisał końcem XX wieku Jan Szymik.

Również i dzisiaj z okazji Święta Matki Boskiej Zielnej organizowane są różne imprezy. Na przykład w brenneńskiej Koziej Zagrodzie 15 sierpnia odbędzie się Święto Beskidzkich ziół i jagnięciny. Na 11:00 zaplanowano tam prelekcję szefa kuchni o ziołach w kuchni góralskiej, o 16:00 natomiast Józef Michałek, kulturoznawca i pasjonat pasterstwa oraz historii Beskidów wygłosi wykład na temat ziół na sałaszu zatytułowany Niezwykła rola ziół w Beskidach.

Skorzystać z programu Koziej Zagrody mogą więc wszyscy ci, którzy chcą nauczyć się rozpoznawać rośliny i zioła rosnące w Beskidach, dowiedzieć się więcej na temat ich działania oraz zastosowania, a nawet samodzielnie je pozbierać.

Co do Święta Wojska Polskiego ustanowiono go dla upamiętnienia tzw. „cudu nad Wisłą”, czyli zwycięstwa wojsk polskich nad bolszewikami w 1920 roku.

(indi)