Historyczna misja polskiego astronauty Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na pokładzie stacji orbitalnej ISS przekroczyła już półmetek. Cała załoga misji Ax-4 realizuje zaplanowane eksperymenty i działania edukacyjne według harmonogramu. Przed nami jeszcze jedna transmisja – połączenie na żywo wprost z pokładu Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS z drugim polskim astronautą.
Start misji Axiom 4 odbył się 25 czerwca 2025 o godzinie 8:31 czasu środkowoeuropejskiego letniego (CEST) z Kennedy Space Center na Florydzie w USA. Załogę misji oprócz Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego tworzy Peggy Whitson (USA), Shubhanshu Shukla (Indie) i Tibor Kapu (Węgry). Rakieta Falcon 9 wyniosła statek kosmiczny Dragon na orbitę okołoziemską, z której odpowiednimi manewrami orbitalnymi rozpoczął przybliżenie do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Dragon Grace
Statek kosmiczny Dragon o numerze seryjnym C213, którym załoga misji Ax-4 polecała na stację ISS, jest nowym egzemplarzem i po raz pierwszy polecał w kosmos. Dlatego po osiągnięciu orbity okołoziemskiej członkowie załogi mają prawo nadać mu nazwę. Nowemu Dragonowi załoga misji Ax-4 nadała imię Grace, czyli po polsku gracja albo wdzięk.
Jest to już piąty, a zarazem ostatni egzemplarz Dragona (statku kosmicznego wielokrotnego użytku) wyprodukowany i obsługiwany przez firmę SpaceX. Międzynarodowej Stacji Kosmicznej ISS powoli kończy się żywotność i większa flota obsługujących statków kosmicznych nie znalazłaby wykorzystania. Statek kosmiczny Dragon może latać w wersji załogowej (Crew) i po usunięciu foteli dla astronautów w wersji towarowej (Cargo). Dragon składa się z dwu części: bagażnika (bezciśnieniowej ładowni) i kapsuły powrotnej (ciśnieniowej kabiny), która jest w całości odzyskiwana podobnie, jak pierwszy stopień rakiety Falcon 9.
Dokowanie do ISS
26 czerwca 2025 o godzinie 12:31 CEST (Central European Summer Time) statek kosmiczny Dragon Grace po precyzyjnych manewrach orbitalnych zadokował do amerykańskiego modułu Harmonia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Cały lot i dokowanie przebiegło autonomicznie. Dopiero po niezbędnych procedurach umożliwiających otwarcie włazu załoga misji Ax-4 mogła wejść na pokład orbitalnej stacji ISS. Polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA Sławosz Uznański-Wiśniewski wszedł na pokład ISS około godziny 14:25 CEST. Stał się tak pierwszym Polakiem, który „wkroczył” na Międzynarodową Stację Kosmiczną.
Symulator dokowania Dragona do ISS
SpaceX udostępniła symulator, który umożliwia obsługę autentycznego interfejsu, który jest wykorzystywany do ręcznego sterowania statkiem kosmicznym Dragon w trakcie lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną i dokowania do niej. Swoich sił w symulatorze można spróbować tutaj.
635. astronauta
Członków załogi misji Ax-4 na pokładzie stacji przywitała aktualna 73. długotrwała załoga Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Dowódca misji Ax-4 Peggy Whitson, która spędziła w przestrzeni kosmicznej już 676 dni, wręczyła trzem nowicjuszom na orbicie okołoziemskiej symboliczne złote plakietki z kolejnymi numerami przyznawane astronautą, którzy po raz pierwszy znajdują się w kosmosie. Są na nich numery odpowiadające kolejnym miejscom na liście osób, które znalazły się w przestrzeni kosmicznej. Jest to numeracja dla profesjonalnych astronautów, lista dla lotów suborbitalnych i turystów ma osobną numerację.
Sławosz Uznański-Wiśniewski otrzymał plakietkę potwierdzającą, że jest 635. astronautą. Shubhanshu Shukla z Indii otrzymał plakietkę z numerem 634 a Tibor Kapu z Węgier z numerem 636. Tak cała trójka oficjalnie dołączyli do elitarnego grona ludzi, którzy pokonali ziemską siłę grawitacyjną i przybywali na orbicie okołoziemskiej.
Załoga Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
Obecnie na pokładzie stacji orbitalnej ISS przebywa aż 11 astronautów z 6 krajów – z USA, Rosji, Japonii, Indii, Węgier i oczywiście Polski.
W skład załogi ISS wchodzi siedem osób tworzących 73. długotrwałą ekspedycję. Są to członkowie misji SpaceX Crew-10: Anne McClain (USA), Nichole Ayers (USA), Kirył Peskow (Rosja) i Takuya Onishi (Japonia) oraz misji Sojuz MS-27: Jonny Kim (USA), Siergiej Ryżykow (Rosja) i Ołeksij Zubrycki (Rosja). Do nich dołączyła załoga misji Axiom 4: Peggy Whitson (USA), Shubhanshu Shukla (India), Tibor Kapu (Węgry) i Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska).
Chwila, w której załoga misji Ax-4 weszła na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, oznacza, że od 1998 roku na jej pokładzie przebywało już łącznie 288 ludzi z 26 krajów. Od 2000 roku Międzynarodowa Stacja Kosmiczna jest stale zamieszkana przez astronautów z różnych krajów, co czyni ją najdłużej nieprzerwanie zamieszkanym obiektem poza Ziemią.
W sumie na orbicie okołoziemskiej znajduje się 14 astronautów. Trzej obywatele Chin przebywają na pokładzie chińskiej stacji kosmicznej Tiangong.
Aktualną liczbę astronautów przebywających na orbicie okołoziemskiej podaje strona internetowa Kto jest w przestrzeni kosmicznej.
Przebieg realizacji zadań
Załoga misji Ax-4 zakończyła dziesięć owocnych dni na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Od momentu przybycia załoga jest w pełni zaangażowana w pełnienie badań naukowych, demonstracji technologii oraz działań edukacyjnych. Każdy dzień przynosił systematyczne postępy w realizacji celów misji. W sumie astronauci misji Ax-4 mają wykonać 60 eksperymentów z udziałem 31 państw.
Sławosz Uznański-Wiśniewski wykonał już większość planowanych zadań, jednak on i cała załoga misji Ax-4 nie zwalniają. Na stronie Axiom Space w zakładce dotyczącej misji Ax-4 codziennie publikowane jest podsumowanie ubiegłego dnia lotu. Podobne informacje dotyczące polskiej misji IGNIS, która jest integralną częścią misji Ax-4 podaje Polska Agencja Kosmiczna POLSA tutaj.
Łączenia na żywo z polskim astronautą
Polska misja technologiczno-naukowa IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną to nie tylko realizacja 13 eksperymentów zaprojektowanych przez polskie uczelnie i podmioty sektora kosmicznego. To również działania edukacyjne dla dzieci, młodzieży i nauczycieli.
2 lipca 2025 polski astronauta Sławosz Uznański-Wiśniewski przeprowadził pierwszą lekcję dla uczniów na żywo z pokładu stacji orbitalnej ISS. Przeprowadził trzy eksperymenty wymyślone przez uczniów i odpowiadał na pytania. Transmisję lekcji śledzili uczniowie zgromadzeni w centrum nauki EC1 w Łodzi i również na żywo na kanale YouTube.
Wideo z pierwszej orbitalnej lekcji Sławosza. Lekcja zaczyna się w 57 minucie nagrania:
Następne łączenie z ISS
Cykl wydarzeń edukacyjnych realizowanych w trakcie misji IGNIS zamknie spotkanie uczniów w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. We wtorek 8 lipca 2025 o godzinie 11:00 kolejny raz łączymy się z kosmosem. Sławosz Uznański-Wiśniewski na żywo odpowie na kilka pytań i wykona trzy proste demonstracje, których autorami są polscy uczniowie.
Transmisja na żywo to wyjątkowa okazja, by z europejskiego modułu Columbus na orbicie okołoziemskiej zobaczyć naukę w praktyce.
Wydarzenie organizuje Ministerstwo Rozwoju i Technologii wspólnie z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz Polską Agencją Kosmiczną POLSA.
Wycieczka po ISS w 4K
Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS można obejrzeć w każdym szczególe. Astronauta Thomas Pesquet z Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA opublikował na kanale YouTube wycieczkę po ISS pierwszą tego typu nakręconą w 4K. Sam astronauta na poniższym filmie mówi po francusku. Na szczęście można włączyć także polskie napisy, chociaż i sam obraz bez objaśnień robi tu duże wrażenie.
Wszystko na stacji kosmicznej musi być przyklejone do ściany za pomocą rzepów lub pasków. W przeciwnym razie kamery, komputery, skafandry kosmiczne i wszystko inne swobodnie unosiłoby się po całym obiekcie. Dodatkowo wiele miejsc na stacji kosmicznej jest wykorzystywanych jako magazyny i jest to całkiem normalne, że astronauci muszą poruszać się po tych przeszkodach podczas przemieszczania się z punktu A do punktu B. Zwiedzanie pozwala nam również zajrzeć przez niektóre z iluminatorów, dzięki czemu możemy zobaczyć inne części stacji kosmicznej z zewnątrz.
Źródło: POLSA, NASA, ESA, Axiom Space
Zdjęcie tytułowe: Międzynarodowa Stacja Kosmiczna ISS na tle naszego wspólnego domu – planety Ziemia. Źródło: NASA.
![To był ostatni taki MUR. Grudniowy wykład połączony był z koncertem organowym [nagranie]](https://zwrot.cz/wp-content/uploads/2025/12/MUR-listopad-2025-2-600x400.jpg)
