Pogotowie językowe. Mamuśka i mamusia

Gdy kilka lat temu po raz pierwszy usłyszałam, że „mamuśki proszone są o upieczenie ciastek” na przedszkolną imprezę, nie wiedziałam, jak się zachować. Domyśliłam się, że chodzi o nas, mamy przedszkolaków, ale nie wiedziałam, w jakim celu zostało użyte słowo „mamuśki”. Czy pani przedszkolanka chce nas obrazić, czy sobie żartuje?

Dziś już wiem, że pani przedszkolanka nie miała niczego złego (ani zdrożnego) na myśli. Słowo „mamuśka” używane jest na Zaolziu w znaczeniu „mamusia”. Warto jednak wiedzieć, że w języku polskim „mamusia” i „mamuśka” mają inne znaczenie. Oba wyrazy tyczą się kobiety, która urodziła dziecko, ale na tym podobieństwa się kończą.

Wielki Słownik Języka Polskiego podaje dwa znaczenia wyrazu „mamuśka”. Określenia „mamuśka” używamy wtedy, gdy chcemy wyrazić się ekspresywnie o matce, czyli kobiecie, która urodziła dziecko. Warto jednak wiedzieć, że w dzisiejszej polszczyźnie w ten sposób wyrażamy się na przykład o kobiecie, która w naszym odczuciu za bardzo zaangażowała się w rolę matki i nie widzi świata poza swoim dzieckiem. Jest to więc określenie naładowane dużym ładunkiem emocjonalnym. Czasami „mamuśką” nazywana jest też teściowa – jednak nie jest to określenie wyrażające szacunek do jej osoby – wręcz na odwrót.

Drugie znaczenie słowa „mamuśka” jest jeszcze bardziej „ekspresyjne”, a mianowicie w języku potocznym nazywamy w ten sposób „kobietę w średnim wieku nadal postrzeganą jako obiekt seksualny”. Nie muszę chyba dodawać, że w tym znaczeniu określenie to używane jest raczej przez przedstawicieli płci męskiej.

Natomiast „mamusia” to pieszczotliwe określenie własnej matki. Dla podkreślenia związku emocjonalnego między mamą a dzieckiem może być również użyte przez osoby trzecie.

Jak sami Państwo widzą, między słowem „mamuśka” a „mamusia” są duże różnice znaczeniowe, warto mieć tego świadomość, gdy poza Zaolziem nazwiemy kogoś „mamuśką”.