Jutro rano Mars zostanie zakryty przez Księżyc. Warto wstać wcześniej

W czwartek 8 grudnia 2022 nad ranem przy bezchmurnym niebie będzie można zaobserwować bardzo rzadkie zjawisko astronomiczne. Około godziny szóstej rano Mars zostanie zakryty przez tarczę Księżyca w pełni. Po niecałej godzinie Czerwona Planeta pojawi się po przeciwnej stronie tarczy Księżyca. To jedno z najbardziej spektakularnych zjawisk na niebie w 2022 roku.

Opozycja Marsa

W tym roku Mars znalazł się najbliżej Ziemi 1 grudnia 2022 – wzajemna odległość obu planet wtedy wynosiła 81,5 milionów kilometrów. Jutro (8 grudnia 2022) dokładnie o godzinie 6:36 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego Mars znajdzie się w opozycji. Oznacza to, że Ziemia przez moment znajdzie się pomiędzy Czerwoną Planetą a naszą dzienną gwiazdą – Ziemia i Mars układają się w linii ze Słońcem. Dzięki temu Czerwona Planeta jest najjaśniejszym punktem nocnego nieba (po Jowiszu) i wznosi się wysoko nad horyzont.

Opozycja planety oznacza najlepsze warunki do jej obserwacji (najlepszą widoczność na niebie). Planety w opozycji znajdują się po odsłonecznej stronie Ziemi, czyli zbliżają się do naszego Globu najbardziej w danym roku. Widoczne są wtedy przez całą (pogodną) noc, wschodzą zaraz po zachodzie Słońca, górują około północy i zachodzą o świcie. Jasność planety około opozycji jest zawsze maksymalna.

Zakrycie Marsa przez Księżyc w pełni

Nocą z 7 na 8 grudnia 2022 Mars osiąga maksimum blasku, a tuż obok świeci Księżyc, który też osiąga maksimum swego blasku ponieważ o godzinie 5:08 osiąga pełnię. Podczas bezchmurnej pogody można obserwować bardzo ciasną koniunkcję. Z biegiem nocy Księżyc zbliża się do Marsa, aż około godziny 6:00 nad ranem planeta znika za jego tarczą. Nie znika jednak od razu, lecz stopniowo przygasa za księżycową krawędzią.

Planety nie są punkcikami, ale stanowią tarcze. Dlatego ich zakrycia przez Księżyc są procesem rozłożonym na kilkanaście aż kilkadziesiąt sekund. Oznacza to, że Mars nie zgaśnie nagle, ale podczas nasuwania się na niego tarczy Księżyca, będzie tracił jasność stopniowo, aż po pewnym czasie jego tarczka zostanie całkowicie zakryta przez Srebrny Glob.

Mniej więcej 50 minut później Mars wyłania się zza Srebrnego Globu; dokładne momenty zjawiska zależą od miejsca obserwacji. Zakrycie dokona się jeszcze na ciemnym niebie, zaś odkrycie już na tle jaśniejącego poranka.

Zakrycia gwiazd i planet przez Księżyc

Księżyc poruszający się po orbicie wokół Ziemi każdej nocy zasłania nam na niebie różne gwiazdy. Z reguły są to słabe, niewidoczne gołym okiem gwiazdy. Czasami zdarzają się też te jaśniejsze, ale nawet one w pobliżu silnie świecącego Księżyca nie są dostrzegalne gołym okiem.

Jednak zakrycia jaśniejszych od gwiazd planet, a szczególnie takich jasnych jak obecnie Mars, który w dniu zakrycia będzie w opozycji – to naprawdę rzadkość. Następne tak dogodne do obserwacji zakrycie Marsa przez Księżyc nastanie dopiero 16 sierpnia 2052. Tego po prostu nie można przegapić!

Dlatego warto jutro wstać trochę wcześniej i poszukać miejsca z odkrytym horyzontem w kierunku północno-zachodnim. Zjawisko rozegra się na niedużej wysokości i dobrze widoczne będzie gołym okiem, ale znacznie lepiej przez lornetkę. Obserwacje najlepiej rozpocząć przynajmniej o godzinie 5:55 u nas obowiązującego czasu. Jednak prognoza pogody nie zapowiada się obiecująco.

Jutro 8 grudnia 2022 Słońce w Cieszynie wschodzi o godzinie 7:29 czasu środkowoeuropejskiego.