W tym roku wiosna astronomiczna rozpoczyna się dziś (20 marca) o godzinie 16:34 u nas obowiązującego czasu. O tej porze Słońce znajdzie się dokładnie nad równikiem niebieskim i przechodzi na półkulę północną, rozpoczynając tak astronomiczną wiosnę.
Ruch obrotowy i obiegowy Ziemi
Dnie i noce są następstwem obrotu Ziemi wokół osi, natomiast obieg Ziemi wokół Słońca jest przyczyną zmian pór roku. Ponieważ oś obrotu Ziemi jest nachylona w stosunku do płaszczyzny orbity okołosłonecznej Ziemi, Słońce przez jedną połowę roku znajduje się na południowej półkuli nieba i przez pozostałe pół roku na półkuli północnej.
Gdy Słońce znajduje się na południowej półkuli nieba, wówczas na południowej półkuli Ziemi panuje lato, a na półkuli północnej Ziemi zima. Sytuacja jest odwrotna, gdy Słońce znajduje się na półkuli północnej nieba. Momenty, w których Słońce przechodzi z jednej półkuli niebieskiej na drugą i gdy w związku z tym na całej kuli ziemskiej noc i dzień trwają jednakowo długo, nazywamy równonocami.
Równonoc wiosenna
Dziś dokładnie o godzinie 16:34 u nas obowiązującego czasu środkowoeuropejskiego Słońce przecina równik niebieski w punkcie równonocy wiosennej zwanym też punktem Barana. Słońce przechodzi wtedy z półkuli południowej nieba na północną, nastaje równonoc wiosenna. Dzień i noc trwają po 12 godzin. Słońce wschodzi dokładnie nad wschodnim horyzontem i zachodzi dokładnie na zachodzie. W południe, czyli o godzinie 12:00, Słońce znajduje się dokładnie nad południem. Na północnym ziemskim biegunie rozpoczyna się dzień polarny, na południowym noc polarna.
Od tego momentu Słońce znajduje się coraz wyżej na niebie. Największe tempo tych zmian przypada na koniec marca i początek kwietnia. Niemniej jednak wysokość dziennego łuku Słońca na niebie i wynikająca z tego długość dnia będzie zwiększać się aż do letniego przesilenia (21 czerwca br.), kiedy to dzień będzie dwa razy dłuższy od nocy.
Ze względu na zjawisko refrakcji atmosferycznej (załamanie światła przy przejściu przez atmosferę, powodujące pozorne zwiększenie wysokości ciał niebieskich nad horyzontem) faktyczne zrównanie dnia z nocą następuje już kilka dni przed astronomiczną równonocą wiosenną (17 marca br.).
Dziś Słońce na Zaolziu wyszło około godziny 5:48 i zajdzie około godziny 17:57.
Wiosna z Panem Nauczanką
Wydłużające się dni i coraz wyższe położenie Słońca nad horyzontem powodują zmiany w przyrodzie. Po zimie przyroda odżywa. Najmłodszym, ale i dla przypomnienia starszym, polecam film edukacyjny Wiosna z Panem Nauczanką. Poznamy w nim między innymi nazwy pierwszych wiosennych kwiatów i ptaków powracających do nas po zimie w ciepłych krajów.
Kalendarzowa i meteorologiczna wiosna
Istnieje kilka rodzajów pór roku. Astronomiczne pory roku są wyznaczane na podstawie momentów górowania Słońca nad równikiem lub zwrotnikami. Mają „ruchome” daty, ponieważ odzwierciedlają obieg Ziemi wokół Słońca i ten nie jest dany liczbą całych dni. W kalendarzu pomagamy sobie przestępnymi laty, dlatego początek astronomicznej wiosny przypada w każdym roku w innym momencie. Dokładny czas początku wiosny przesuwa się w godzinach i nawet w dniach.
Meteorologiczne pory roku zostały ustalone dla potrzeb meteorologów i klimatologów do obliczania średnich statystycznych, żeby mogli zawsze porównywać ten sam okres. Na półkuli północnej wiosna meteorologiczna rozpoczyna się w każdym roku o północy 21 marca i trwa do godziny 24:00 31 maja.
Początek wiosny kalendarzowej charakteryzuje się również stałą, niezmienną datą – 21 marca. W przeciwieństwie do astronomicznych pór roku, daty początku pór kalendarzowych są stałe, każdego roku wypadają tego samego dnia. W tym roku wiosna astronomiczna wyprzedza kalendarzową o jeden dzień.
Roman Strzondała
Tagi: Wiosna
