Przemysław Czernek prowadzi śladami wiślańskiej moderny

WISŁA / W ramach przebiegającego projektu „Niepodległa na kresach południowych” w Wiśle w sobotę 1 sierpnia odbył się spacer tematyczny pt. „Śladami wiślańskiej moderny”. Spacer poprowadził historyk sztuki Przemysław Czernek z Instytutu Dokumentacji Architektury Biblioteki Śląskiej w Katowicach.

Nadmienić jeszcze należy, że 9 lipca pan Czernek wygłosił wykład pt. „Modernizm doby dwudziestolecia międzywojennego w Wiśle. Powstanie nowoczesnej, śląskiej stacji klimatycznej”, który odbył się w wiślańskiej bibliotece. Wspomniał, że początki modernizmu sięgają końca XIX i początku XX wieku. Historyk przybliżył też sylwetki głównych architektów i ich projekty zrealizowane w odrodzonej po 1918 roku Polsce.

Był wśród nich również Alfred Anton Wiedermann z Cieszyna, który zaprojektował budynek Szkoły Powszechnej w centrum Wisły z 1927 roku, obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Pawła Stalmacha.

Pan Czernek zajmuje się przede wszystkim architekturą modernistyczną, chociaż pisał też o wystrojach wnętrz mieszkalnych w stylu art deco i architekturze sakralnej. Ma na koncie szereg publikacji na temat modernizmu, okresu międzywojennego w regionie, w Cieszynie, Bielsku-Białej czy Katowicach. Jego książka Szlakiem cieszyńskiej moderny pełni rolę przewodnika architektonicznego Cieszyna po obu stronach Olzy.

Część tych publikacji jest dostępna również w wiślańskiej bibliotece, w której Przemysław Czernek gościł również w zeszłym roku, biorąc udział w debacie historycznej o Śląsku Cieszyńskim, zorganizowanej przez Stowarzyszenie Rotunda. Debaty te odbyły się również w Ustroniu, Cieszynie oraz Kończycach Małych.

Drugie Zakopane

Przybliżył również sylwetkę Eugeniusza Zaczyńskiego, który był aż do 1936 roku odpowiedzialny za problematykę uzdrowiskową w Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach. Potem został burmistrzem Zakopanego. Przedtem jednak wspólnie z architektem Stefanem Tworkowskim (współtwórcą Domu Zdrojowego) zajął się na zlecenie wojewody Michała Grażyńskiego przeprojektowaniem uzdrowisk Ustronia i Wisły. Ówczesne zamierzenia przewidywały, iż oba te kurorty staną się czymś w rodzaju drugiego Zakopanego.

Szczególną uwagę zwrócił na inwestycje administracji publicznej, zwłaszcza województwa śląskiego kierowanego przez wojewodę Michała Grażyńskiego oraz realizacje takie jak: kolej, droga na Kubalonkę, szkoły, Zamek Prezydenta RP, Dom Zdrojowy, Dom Zborowy, park z pomnikiem „Źródeł Wisły” oraz park kąpielowy z basenem i wieżą do skoków. Nie zabrakło również projektów i realizacji inwestorów prywatnych, w tym luksusowych willi jak np. „Almira” czy „Zacisze”.

Myśl urbanistyczna przedwojennych architektów była tak nowoczesna, że kontynuowały ją niemieckie władze okupacyjne podczas drugiej wojny światowej, a nawet komuniści.

Wykładu można wysłuchać na kanale youtube:

(gam)