Izabela Adámek
E-mail: iza@zwrot.cz
SUCHA / W piątkowe popołudnie, 25 października, w Domu PZKO w Hawierzowie-Suchej odbyło się spotkanie poświęcone pamięci Emilii Kołder – wybitnej działaczki społecznej na Zaolziu. Uczestnicy mieli okazję wysłuchać prelekcji na temat życia i osiągnięć tej niezwykłej kobiety, obejrzeć film dokumentujący jej działalność oraz uczestniczyć w odsłonięciu pamiątkowej tablicy ku jej czci. Gospodarzami wydarzenia była Parafia Ewangelicka Augsburskiego Wyznania w Hawierzowie-Suchej oraz Miejscowe Koło PZKO Hawierzów Sucha.
– Witam wszystkich zgromadzonych na dzisiejszej prelekcji, a także uroczystości wspomnieniowej poświęconej pamięci pani Emilii Kołder, zasłużonej działaczki oraz byłej członkini zarządu naszego miejscowego koła PZKO. Pani Emilia była zasłużoną działaczką. Prowadziła kursy kulinarne. Jej przepisy są do dziś wykorzystywane w naszych domach. Jej wkład dla naszego społeczeństwa jest nieoceniony – powiedział podczas rozpoczęcia prezes PZKO Hawierzów Sucha, Franciszek Jasiok.
Prelekcja i odsłonięcie tablicy pamiątkowej
Władysława Magiera, historyczka oraz przewodniczka beskidzka, poprowadziła pierwszą prelekcję, w której z pasją opowiedziała o Emilii Kołder. Przez lata Emilia, mimo wielu przeciwności, rozwijała swoje talenty kulinarne, ucząc się z książek i prowadząc kursy gotowania dla kobiet w różnym wieku. Magiera opisała ją jako kobietę z misją, która edukowała, tworzyła przepisy oraz inspirowała regionalną społeczność Podkreśliła też, że choć życie Kołder mogło wydawać się proste, jej praca i dokonania były imponujące.
Po prelekcji pani Magiery odbyła się uroczysta ceremonia odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej Emilii Kołder. Symbolicznego odsłonięcia dokonały prawnuczki bohaterki. Tablica została umieszczona na budynku PZKO w Hawierzowie-Suchej.
Wsparcie Emilii dla przedszkola w Suchej Średniej
W kolejnym punkcie programu Józef Słowik, członek Miejscowego Koła PZKO, wspomniał zaangażowanie Emilii w budowę przedszkola polskiego w Suchej Średniej. Pomimo osobistych trudności, aktywnie wspierała tę inicjatywę, organizując szereg spektakli i wydarzeń, z których dochody przeznaczone były na budowę obiektu.
Emilia Kołder jako inspiracja kulinarnych pokoleń
Franciszek Bałon, również autor książek kulinarnych, wspominał Emilię Kołder jako znaną kucharkę, która przyczyniła się do rozwoju kuchni regionalnej i stworzenia pierwszej książki kucharskiej na Śląsku. Podkreślił, jak cenne było dla niego doświadczenie gotowania u jej boku oraz możliwość obserwowania jej technik kulinarnych.
Ostatnią prezentację poprowadziła Wanda Palowska, dyrektorka Średniej Szkoły Albrechta w Czeskim Cieszynie, która przedstawiła rozwój gastronomii od czasów najdawniejszych aż do współczesności. W trakcie prelekcji zaprezentowała wiele interesujących faktów dotyczących różnych epok, ukazując, jak zmieniały się kulinarne trendy na przestrzeni wieków. Na zakończenie prezentacji Palowska zorganizowała także małą degustację.
Na zakończenie wydarzenia goście mieli okazję poczęstować się drobnymi posiłkami przygotowanymi przez organizatorów imprezy. Dodatkowo uczestnicy mogli obejrzeć interesującą wystawę poświęconą działaczce, Emilii Kołder.
——————————————————————————————————————–
EMILIA KOŁDER
Emilia Kołder urodziła się w 1900 roku w Suchej Średniej w wielodzietnej rodzinie górniczej. Od najmłodszych lat pomagała w gospodarstwie i opiekowała się młodszym rodzeństwem, szczególnie po śmierci matki, która zmarła, gdy Emilia miała zaledwie 13 lat. Ukończyła szkołę podstawową oraz półroczny kurs gotowania, co dało początek jej późniejszej działalności kulinarnej. W 1924 roku wyszła za mąż za Józefa Kołdera, z którym miała córkę.
Kołder była zaangażowana społecznie i wspierała lokalne inicjatywy. Pisała sztuki teatralne, które były wystawiane przez amatorskie zespoły. Publikowała także artykuły w prasie, zachęcając kobiety do większego zaangażowania w życie społeczne i zawodowe. Po II wojnie światowej nawoływała do równouprawnienia, wzywając mężczyzn do nauki gotowania, aby wspierać pracujące zawodowo żony.
Jej największym osiągnięciem była publikacja książki kucharskiej poświęconej kuchni Śląska Cieszyńskiego. Pierwsza wersja ukazała się w 1956 roku, a kolejne, rozszerzone wydanie wydano w 1972 roku w nakładzie 35 tysięcy egzemplarzy, które szybko się rozeszły. „Kuchnia Śląska” stała się bestsellerem, a jej popularność przyczyniła się do kilku wznowień, w tym także pośmiertnego wydania w 2014 roku. W 2013 roku Emilia Kołder została uhonorowana lampą w Uliczce Cieszyńskich Kobiet, upamiętniającej kobiety zasłużone dla regionu.