W Rzece odsłonięto tablicę pamiątkową. Wspominano dawną polską szkołę [zdjęcia]

RZEKA / W niedzielę 17 listopada przed budynkiem byłej polskiej szkoły w Rzece, a obecnie Urzędu Gminy, stanął spory tłum. Mieszkańcy Rzeki i okolicznych gmin oraz dawni uczniowie spotkali się, by uroczyście odsłonić tablicę pamiątkową poświęconą placówce.

Przybyłych przywitała para w stroju góralskim tradycyjnie chlebem i solą oraz kieliszkiem czegoś mocniejszego. Choć panowała już mocno zimowa pogoda, wszyscy zebrani czekali przed budynkiem, by zobaczyć ufundowaną przez Konsulat Generalny RP w Ostrawie tablicę pamiątkową. Widnieje na niej napis w języku polskim i czeskim: „W latach 1792-1876 działała w Rzece polska szkoła ewangelicka. W tym budynku w latach 1876-1974 mieściła się publiczna polska szkoła ludowa w Rzece. V letech 1792-1974 fungovala v Řece polská evangelická obecná škola”.

Pamięć o przeszłości jest zasadnicza

– Zebraliśmy się, by uroczyście odsłonić tablicę pamiątkową, która będzie świadectwem pamięci o polskiej szkole ludowej w Rzece, działającej od roku 1792 do roku 1974. Tablica ta przypomni wszystkim przechodniom o latach wytężonej pracy, determinacji poświęceniu naszych przodków, którzy w bardzo trudnych warunkach wybudowali szkołę i zadbali o wykształcenie przyszłych pokoleń – przywitała zebranych przed budynkiem Aneta Majerčiak, prezes Miejscowego Koła PZKO.

Wspomniała historię budynku, ale też nauczycieli, którzy pracowali tutaj w niełatwych warunkach. Wspomniała m.in. kierownika Jerzego Samca, dzięki jego zaangażowaniu przeprowadzono generalny remont szkoły, Andrzeja Brzeżka, który był nie tylko nauczycielem, ale też dyrygentem chórów Macierzy Szkolnej. Wspomniała też znanego nie tylko na Zaolziu Władysława Młynka – nauczyciela, społecznika. Przedstawiciele MK PZKO przed uroczystością udali się na miejscowy cmentarz, gdzie złożyli kwiaty na grobie Andrzeja Brzeżka.

Odsłonięcie tablicy

Tablicę uroczyście odsłonili konsul RP w Ostrawie Stanisław Bogowski oraz wójt gminy Tomáš Tomeczek. W uroczystości wzięli udział również m.in. przedstawiciele polskich organizacji z okolicznych szkół, prezes ZG PZKO Helena Legowicz. Zebrani odśpiewali wspólnie piosenkę „Płyniesz Olzo”, uczennica Zuzanna Olšar zarecytowała wiersz „Dziękuję ci, ziemio”.

– Stoimy dziś przed budynkiem, w którym ponad 200 lat temu założono polską szkołę. Przez te wszystkie lata szkoła ta służyła polskiej kulturze, promowaniu jej wartości oraz kształceniu przyszłych pokoleń. Dziś oddajemy hołd wszystkim, którzy przyczynili się do tej wspaniałej tradycji. Jako Konsul Rzeczypospolitej Polskiej na Zaolziu chciałbym podziękować Miejscowemu Kołu PZKO, władzom gminy, panu wójtowi za zorganizowanie tej uroczystości i pielęgnowanie tej pamięci – powiedział konsul.

Wójt gminy podkreślił, jak ważne dla społeczności jest pielęgnowanie historii. Zapowiedział, że wspólnie z gminą Jaworze gmina przygotowuja projekty, dzięki którym zostanie zakupione m.in. nowe wyposażenie budynku i będą realizowane wspólne aktywności.

Ciekawostki z historii szkolnictwa w gminie przytoczył też pastor Vlastimil Ciesar.

Wieczór wspomnień w Izbie Pamięci

Po uroczystym odsłonięciu tablicy w Izbie Pamięci na piętrze budynku gminnego wspomnieniami na lata spędzone w szkole podzielił się Karol Fójcik, były prezes MK PZKO Rzeka oraz Andrzej Brzeżek, syn ostatniego kierownika szkoły. W Izbie Pamięci można było też odwiedzić wystawę poświęconą szkole.

Karol Fójcik przybliżył historię szkoły. Podkreślił, że w ciągu jej trwania uczyło tutaj 37 nauczycieli. Wspominał m.in. Władysława Młynka. – Lekcje zaczynały się właśnie śpiewem. Był miłośnikiem śpiewu, grał na akordeonie, skrzypcach. W czasie, jak był w Rzece, wysadził tutaj sad z gruszy, jabłoni – opisywał.

Szkoła centrum życia gminy

Andrzej Brzeżek wspominał też życie społeczne gminy, które nierozerwalnie było związane ze szkołą w Rzece. Wspominał np. to, jak nauczyciel posyłał dzieci, by zbierały borówki, czyli jagody, które później były wykorzystywane do pieczenia kołaczy. Kołacze sprzedawane były podczas festynów szkolnych.

Częścią szkoły była też drewniana stodoła, w której przechowywano m.in. zapas drewna na zimę na opalanie w budynku szkolnym. Były w niej przechowywane również kulisy do przedstawień szkolnych, które odgrywano w gospodzie gminnej.

Akcent folklorystyczny

W kolejnej części uroczystości w sali Urzędu Gminy wystąpiły zespoły Zaolzi i Zaolzioczek. Oklaskiwała ich pełna sala gości – absolwentów szkoły, mieszkańców Rzeki i okolicznych miejscowości.