Malarstwo naiwne Antoniego Szpyrca

W poniedziałek 5 stycznia o godzinie 9.30 w kościele katolickim w Jabłonkowie pożegnamy Antoniego Szpyrca, którego niespodziewany zgon 29 grudnia zaskoczył Zaolzian. Był stałym współpracownikiem „Zwrotu”, jednym z najznamienitszych znawców historii regionu jabłonkowskiego, autorem publikacji i świetnym gawędziarzem. Sam tworzył dzieje kultury zaolziańskiej poprzez swoje obrazki na szkle.

O jego rękodziełach, pasji malowania na szkle ukazał się w „Zwrocie” niejeden artykuł. W 2012 r. w ramach projektu „Szlakiem rzemiosła i tradycyjnych wyrobów” odwiedzili  jego warsztat dziennikarze z obu stron Olzy. „Zwrot” zanotował wtedy:

„Antoni Szpyrc mieszka w Wędryni Zaolziu, chociaż pochodzi z Jabłonkowa. Od 30 lat maluje obrazki na szkle i nie narzeka na brak zainteresowania. Jego obrazki można znaleźć w zbiorach prywatnych w wielu krajach świata.

Prowadzi nas do drewnianej chatki w ogrodzie, gdzie ma swoje małe muzeum, a w okresie letnim pracownię. – Tematem mojej twórczości na szkle – opowiada – stały się tradycje kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego. Maluję dużo dawnego Jabłonkowa, na podstawie starych fotografii. To tzw. malarstwo naiwne. Chcę przekazać coś ciepłego, spokojnego, idylicznego.

A jak to się zaczęło? – Zauroczyły mnie dawne obrazki w skansenach – wyjaśnia. –  Technika ta, popularna w XVIII w.,  drugiej połowie XIX w. zanikła. Mój pierwszy obrazek na szkle to para w stroju jabłonkowskim. Tak bardzo mnie samemu się spodobał, że namalowałem drugi, trzeci, potem zacząłem pokazywać je na wystawach. Obrazki na szkle mają swój specyficzny urok, zawsze znajdą nabywców.

Najpierw robi rysunek na papierze, podkłada go pod szkło, maluje cieniutkim pędzelkiem kontury, a później większym wypełnia płaszczyzny. Maluje, mówiąc językiem fotografii, negatyw, bo rysunek ogląda się pod odwróceniu. Ludzkie postacie nie są dla niego problemem, trudniej namalować np. miasteczko. Jego obrazki odzwierciedlają również zwyczaje, które już zanikły.

Prowadzi też lekcje z dziećmi, ale na razie nie ma następców. Jest jedynym takim twórcą w tym regionie; kilku jest po polskiej stronie. Obok malowania na szkle zajmuje się kolekcjonowaniem i renowacją starych sprzętów, odnawia m.in. skrzynie ludowe”.

(CR)

Czytaj również: Czerpał z kultury ludowej Śląska Cieszyńskiego, Pożegnano Antoniego Szpyrca,  Z teki Antoniego Szpyrca